Buyuk daho Abu Ali al-Husayn ibn Abdulloh ibn al-Hasan ibn Ali ibn Sino hijriy 370 (milodiy 980) yilda Buxoroning Afshona, hozirgi Isfana qishlog‘ida tug‘ilgan. Ibn Sino 1002 yilda Buxorodan chiqib ketadi, Urganch, Obivard, Naso, Nishopur, Jurjon, Ray, Isfahon, Hamadon kabi shaharlarda bo‘ladi. U 1037 yilda (hijriy 428) 57 yoshida Hamadon shahrida vafot etadi. Mutafakkirning turli fanlarga oid 450 dan ortiq ilmiy asarlar yaratganligi ma’lum. Biroq bizgacha Ibn Sinoning 242 ta asari yetib kelgan. Shulardan 4 tasi adabiyotga, 5 tasi musiqaga, o‘ndan ortig‘i astronomiyaga oid asarlardir va hok.
Ibn Sino Sharqda «Shayxur-Rais», G‘arbda esa «Avitsenna» nomi bilan mashhur. Uning nasriy asarlari arab tilida yozilgan. «Yusuf qissasi» Qur’on syujeti asosida yozilgan birinchi asar bo‘lib, ramziy-majoziy usuldadir. «Rasolat – at tayr» («Qush risolasi»), «Uyg‘oq o‘g‘li Tirik» («Hayy ibn Yaqzon») kabi asarlari ham ramziy-majoziy uslubda, «Salomon va Ibsol» esa ishqiy-sarguzasht asardir. Ibn Sino shoir sifatida doston, qasida, g‘azal, ruboiy, fardlar yaratgan.
Asarlari: «Kitob ash-shifo», «Donishnoma», «Kitob al-qonun fi-t-tib» («Tib qonunlari kitobi», 5 kitob, 14 jilddan iborat bo‘lgan), «Salomop va Ibsol», «Yusuf qissasi», «Risolat at-tayr» («Qush risolasi»), «Uyg‘oq o‘g‘li Tirik», «Tibbiy urjuza», «Faan ash-she’r» («She’r san’ati», she’r ilmi, yunon she’riyatining tur va shakllari haqida), «Musiqa ilmida katta to‘plam» va boshq.
O‘tgan zamonlarda Salomon degan kishining bir ota va bir onadan tug‘ishgan ukasi bor edi. Salomon ukasini o‘z o‘g‘liday tarbiyaladi va yurish-turishida nojo‘yalik topmay, unga odamlar biladigan va o‘rgatadigan hamma fanlardan ta’lim berdi.Tangri unga go‘zal ko‘rk va shaydoyi husn berdi. Bola davomi…
Mening qayg‘ularnimdan bir ozini eshitishga loyiq darajada quloq tutadigan birodarlarimdan birortasi bormikin?! Agar menga o‘rtog‘liq qilib, u shundan qilganida mening ba’zi og‘irliklarimni ko‘tarishga sherik bo‘lardi. Shunda haqiqatan ham chin do‘st shod va g‘amgin paytlaringda o‘z dilini kuduratdan tozalab, sof do‘stlikni davomi…
O‘z shahrimda turgan vaktimda uning atrofidagi sayilgoh joylarning birisiga o‘rtoqlarim bilan sayohat kilishga muvaffaq bo‘ldim. Biz o‘sha yerni aylanib yurgan vaqtimizda ko‘zimizga bir nuroniy, yoshi ham anchaga borib kartayib qolgan, lekin o‘zi hali barvasta, tetik suyaklari ham susaymagan, hech bir davomi…