(?-1918 йиллар)

(1910-1918)

Хива хони. Қўнғиротлардан. 1910 йил отаси Муҳаммад Раҳимхон II вафотидан сўнг рус подшо ҳукуматининг ёрдами билан тахтга чиқди. 1910, 1914 йилларда Петербургда бўлди. Асфандиёрхон даврида маърифатпарвар вазир Исломхўжа ташаббуси билан Вхива ва бошқа шаҳарларда почта-телеграф, касалхона, икки мадраса ва янги типдаги мактаблар, хатто рус мактаблари қурилди. Асфандиёрхон Исломхўжани хазинадаги маблағни беҳуда совуришда айблаб қатл этди (1913 йил), бутун ерларни қайта ўлчатиб, меҳнаткаш халққа оғир солиқлар солди. Унинг зулмига қарши 1915 йил Манғитда, 1916 йил январда Хўжайлида халқ чиқиқшлари бўлиб ўтди. 1905-1907 йилларда ташкил топган “Ёш хиваликлар” ташкилоти 1917 йил феврал инқилобидан сўнг ошкора иш бошлади. Бу ташкилот 1917 йил 5-апрелда хонни буржуа ислоҳоти ўтказиш ҳақидаги манифестга қўл қўйишга мажбур этд.

Шу тариқа хон бошлиқ конститутсион монархия тузилди. Давлатни идора этувчи “Идораи машварат” ташкил топди. Лекин ислоҳот меҳнаткашлар аҳволини яхшиламади. Асфандиёрхон кўп ўтмай “Идораи машварат”ни тарқатиб, яна мустабид ҳокимият ўрнатди. Асфандиёрхон 1918 йил 22-январда юқори мартабали амалдорлар ва дин аҳллари иштирокида давлатни бирга бошқариш ҳамда болшевикларга қарши курашиш учун Жунаидхон билан Хивада музокара олиб борди. Натижада Асфандиёрхон Жунаидхонни қўшин бошлиғи (сардори карим) этиб тайинланиб, ҳокимиятни унга топширди. Орадан кўп ўтмай, Жунаидхон ҳокимиятни бутунлай қўлга олиш учун Асфандиёрхонни яширин равишда ўлдиртирди. Жунаидхон тахтга ўз таъсиридаги Сайид Абдуллахонни ўтқазди.