Husayn Mansur Hallojning dorga osilishi hikoyati

Hallojni dor ostiga olib kelganlarida tiliga «Anal-haq»dan o‘zga so‘z kelmasdi. Uning tiliga tushunmadilar, qo‘l va oyoqlarini kesdilar. Uning qoni to‘kilgach, yuzlari, badani sarg‘aya boshladi. Zero, qon oqqandan keyin kishi yuzi qizil bo‘ladimi?! Go‘yo yo‘l ustidagi quyosh kabi Mansur kesilgan qo‘lining qonlarini oyday yuziga surtdi. Va dedi:
– Oqizilgan qon bilan o‘zimning gul yuzimni yana ham qizilroq gul rangiga bo‘yadim. Toki birovning ko‘ziga sarg‘ish bo‘lib ko‘rin-mayin, yuzim o‘lganimda ham qip-qizil bo‘lib tursin. Mening yuzimni sarg‘aygan holda ko‘rgan kishi Mansur qo‘rqibdi deb gumon qiladi. Menda qilcha ham qo‘rquv yo‘q, yuzim hamisha qizil – hamisha tarikman. Oshiq eranlar boshini dorga olib kelar ekan, uning shermardligi ish beradi. Bu jahon ko‘zimga «mim» halqasiday ko‘rinadi, shu halqadan kishi qo‘rqadimi, axir?
Etti boshli ajdaho — dunyo bilan olishib, o‘yin o‘ynashga majbur bo‘lgan kishining eng kichik mukofoti – boshini dorga berishdir.

Fariduddin Attorning “Mantiqut-tayr”idan.