Yozda barcha daraxtlarning rangi bir xil — yashil bo‘ladi. Albatta, yashil rangning ham nozik turlari bo‘ladi, ammo barcha yaproqlarga bitta cho‘tka bilan bo‘yoq surilganga o‘xshaydi. Kuzga borib esa yashil yaproqlar turli ranglarga bo‘yaladi. Bu ranglar qayerdan paydo bo‘ladi? Yaproqlarning rangi davomi…
Qizig‘i shundaki, o‘simliklarning ham ozuqa ishlab chiqaradigan «fabrikasi» bor. Yashil barglar ana shunday «fabrika»dir. Olma va shaftoli mevalari shirinligini hammamiz yaxshi bilamiz. Demak, ularning tarkibida qand moddasi bor. Ammo u qayerdan paydo bo‘ladi? Ularni shaftoli va olma daraxtlarining yaproqlari ishlab davomi…
Oilangizda parhez saqlaydigan kishi bormi? Agar bo‘lsa, u qaysidir ovqatni yemasdan: «Uning kraxmali ko‘p, menga to‘g‘ri kelmaydi», deganini eshitganmisiz? Mabodo, uyda o‘smirlar bo‘lsa, ular «yaxshiroq o‘sish uchun» ko‘proq kraxmal tanovul qilishadi. Kim nima deyishidan qat’i nazar, kraxmal dunyodagi eng muhim davomi…
Daraxt uchta asosiy qismdan tarkib topadi. Ildizlari uni yerda tutib turadi, suv va mineral tuzlarni tuproqdan so‘rib olishiga yordam beradi. Tanasi va shoxlari yaproqlarga sharbat eltadi va ularni Quyoshga ko‘taradi. Yaproqlar butun o‘simlik uchun ozuqa moddalari ishlab chiqaradigan «fabrika»dir. Daraxt davomi…
Agar uyingizda akvarium — oynajom bo‘lsa, undagi suv yuzasida qayerdandir ko‘kimtir to‘shqinlar paydo bo‘lib qolganini ko‘rgansiz, albatta. Bular — suvo‘tlar. Ko‘l yoki hovuzlarda cho‘milganingizda, oyog‘ingizga ilashib qoladigan baqato‘nlar ham suvo‘tlardir. Suvo‘tlarning minglab turlari bor. Ular botqoqliklarda, hovuzlarda, daryolarda va hatto davomi…
Ular o‘rtasida hech qanday farq yo‘q. Fan tilida «qurbaqasalla» degan zamburug‘ turi yo‘q. Odamlar zaharli zamburug‘larni qurbaqasallalar deb ataydi. Botaniklar uchun bu atama hech bir ilmiy qimmatga ega emas. Ular uchun yeyishli yoki biz qurbaqasalla deb ataydigan zaharli zamburug‘lar o‘rtasida davomi…
O‘simliklar qaysi asosiy jihati bilan hayvonlardan ajralib turadi? Ular, avvalo, yashil tusda bo‘ladi. Ularga qo‘yiladigan asosiy talab, ayrim istisnolarni hisobga olmaganda, yashil tusda bo‘lishi lozimligidir. O‘simliklarning yashil moddasi — xlorofill tuproq va havodan zarur moddalarni yutib oladi va ulardan yashash davomi…
Zamonaviy ilmiy nazariyalarning tasdiqlashicha, bir zamonlar Yer yuzida na o‘simliklar va na hayotning boshqa bir turi bo‘lmagan. So‘ngra, bundan yuz million yillar muqaddam noma’lum sabablarga ko‘ra, protoplazmaning dastlabki zarralari paydo bo‘lgan. Biologlar o‘simliklar va hayvonlardan topgan birlamchi tirik materiya protoplazma davomi…