Sulaymon ota qamalib qoldi. Umrida qamoqning ko‘chasidan o‘tmagan odam, qariganida uch yilga kesilib, o‘g‘ri, kissavurlarning orasida yuribdi. Albatta, oshna-og‘ayni, qarindosh-urug‘ uni yolg‘izlatib qo‘ygani yo‘q. Ikki marta kolxoz raisining o‘zi kelib ketdi. Kampiri katagiga kirolmagan tovuqdek, har kuni lager atrofida. «Peredacha»larni davomi…

Zumrad tungi smenadan qaytganiga qaramay, erta turdi va beixtiyor yoniga qaradi. Muniraning o‘rni bo‘sh edi. Hozirgina turgan bo‘lsa kerak, yostiq, choyshabi g‘ijim.U xalatni kiyib, uzun, yelkalari bilan bitta bo‘lib turgan qo‘ng‘ir sochlarini o‘rganicha, hovliga tushdi. So‘ri tagida yuziga ko‘rpa tortib davomi…

U endi shoshilmasdi. Otishmalar ancha orqada qolib ketgan o‘rmonga esa u orziqib kutgan qorong‘ilik cho‘kkan edi. Shunday bo‘lsa ham uzoq yugurishdan va haligacha butun vujudini iskanjaga olgan qo‘rquvdan yuragi dukillab urar, charchagan tizzalari har qadam bosganida bukilib ketay, bukilib ketay davomi…

Velingrad — Rodopi etagidagi yassilikka joylashgan kichkina shahar. O‘tgan yili Bolgariyaga borganimda shu shaharda ham bo‘ldim. Uni, albatta, qanchadan-qancha tarixiy voqealarning guvohi bo‘lgan Ulug‘ Tirnovo yoki Pleven bilan solishtirib bo‘lmaydi. Unda na yarim beligacha yerga ko‘milib yotgan xristian cherkovlari bor, davomi…

Men tez-tez Toshkentga kelib turaman. Har kelganimda u menga o‘zgacha, yangi bir shaharday tuyuladi. Har kelganimda hali men bilmagan, yoki bila olmagan go‘zalligini ko‘z-ko‘z qiladi, saxiy bag‘rini keng ochib, olis yo‘ldan kelgan farzandini quchog‘iga olayotgan otaday, meni mehr va tabassum davomi…

Qishloqqa hali olis edi. Ular ancha yurib qo‘yishganiga qaramay, uning qorasi ko‘rinmasdi. Atrof biydek dala. Odam zoti yo‘q. Iliq bahor nafasi ufurib turgan bo‘lsa ham, na yerda biror jonivor ko‘rinadi, na osmonda. Butun borliq hamon qish uyqusida. Faqat u yer-bu davomi…

1Men ham bitta qo‘shiq aytay, quloq soling, gayduklar! Ammo ko‘z yosh to‘kmang sira, ko‘z yosh sizga yarashmas. Oyoq osti bo‘lgan yurtim sher gerbini taqqanda — mayli, yig‘lang, ko‘z yoshingiz Iskrday daryo bo‘lsin. 2Chervenbregda cho‘pon Vasil yashar edi bir zamon. Kulbasi davomi…

1U yotardi g‘or ichida bir necha kundan beri, qayg‘u bilan to‘la edi alamzada yuragi. Nima bo‘ldi? Nega kelmas yoniga sevgilisi? Nima bo‘ldi? Unutdimi? Yo topdimi o‘ziga er?! Shu xayollar girdobida yotar edi Sayfiddin — Qoratog‘da dong‘i ketgan pahlavon va qaroqchi. davomi…

1Men tug‘ildim go‘zal voha — Gul vodiysi qo‘ynida, quloq soling, so‘zlab beray bu vodiy qissasini. So‘zlab beray, nega bu yurt Gul vodiysi atalmish. 2Botir Demir yo‘lga tushdi tengqurlari qatori. Yo‘lga tushdi jang qilish-chun Rodopi tog‘larida. Uyda qoldi o‘n to‘rt kunlik davomi…

1Eftim degan chol yashardi. Qoratog‘ etagida, dehqonchilik edi kasbi, erta-yu kech dalada. Kulbasi bor edi xarob, o‘limtik bir ho‘kizi, ikki tanob yerda bog‘i — yashash uchun kifoya. 2Bay Yeftimning bor quvonchi edi ikki farzandi, ikki o‘g‘il, har ikkisi otasiday zahmatkash. davomi…