Odam deganlari xo‘p ajoyib mahluq-da! Undagi tuyg‘ularning ko‘pligini ayting. Ulardan biri, masalan, maqtanchoqlik. Ajoyib deysizmi, g‘aroyib deysizmi, ishqilib bir tuyg‘u-da. O‘zini odam deb atovchi jonzod borki, hammasida ham bu tuyg‘udan uncha-muncha topiladi. Bir narsani yegan, ichgan, kiygan, olgan, mingan, ko‘rgan davomi…
Bunisi g‘irt to‘qima hangoma‚ ishonavering.Televideniye rejissyori Ne’mat Xolmatov telefon qildi:— O‘rtog‘im Farg‘onadan kelyapti‚ Qo‘yliqda turasan‚ kutib olsang…— Men o‘rtog‘ingizni tanimasam…— Kelib‚ senga qo‘ng‘iroq qiladi… Qayerda turganini aytadi… Nima shu qiyinmi? Toshkentni bilmaydi‚ iltimos sendan…Iloji yo‘q‚ telefon qilishini kuta boshladim. Qo‘ng‘iroq davomi…
Choyxona oldida turgandik.— Yong‘oq qoqtirmoqchi bo‘sang‚ Shokir buvangga xabar berib qo‘y! — Siddiq aka velosipedidan tushar ekan so‘z qotdi. Arofimdagilar kulishdi. Siddiq aka hamma bilan bir-bir:—Tuzukmisiz? Yaxshimisiz? Toshkentlar qalay? — deb so‘rashib‚ gapida davom etdi. — E‚ odamlar azonlab Shokir davomi…
— Olim yolg‘on topolmay qolsa, har zamonda rostam gapirib turadi!Bu gap meni o‘ylantirib qo‘ydi: haqiqatan ham Olimjon aka shunaqamikan? «Odam qanchalik ko‘p yolg‘on gapirsa, uni yolg‘onga ishontirish shunchalik oson bo‘ladi», degan «dono» fikr ham xayolimdan o‘tdi. Bu fikrlarning qanchaligi rost, davomi…
— Rasulqori akamlar bilan to‘yga borib qoldik, men doirada, u kishi tanburda, — Olimjon aka hikoyasini boshlaydi. Eshituvchilar yuzida sal kulgi o‘ynaydi. Chunki mashhur hofiz Rasul qori Mamadaliyev haqidagi hikoyalarining hammasi ana shu so‘zlar bilan boshlanadi-da. Muxtorali amakim darrov luqma davomi…
— Sto-o-op, to‘x-tal-sin!Bu gapni qishlog‘imiz bo‘yicha faqat Haqberdi aka o‘xshatib aytdi. Aytganda ham, juda kiftini keltirib, «sto-o-o-op» deydi cho‘zib, so‘ng chuqur nafas olib, uni chiqargach, «to‘x-tal-sin!» deydi. Ammo har kimga, har vaqt ham aytavermaydi. O‘zlari qo‘li gul usta. Har qanday davomi…
Madaniyatning hisobchisi Mamadali bilan oshxonada uchrashib qoldik. To‘g‘risi, ishdan keyin o‘n gramm urvolish uchun kirgandim. Mamadali anchagina olib qo‘ygan ekan.— E, shoir, shoir, — dedi o‘rnidan gandiraklab turdi. Ko‘pchilikning diqqatini tortmaslik uchun, u tomon yurdim. — Bomilar, bomilar? — Mamadali davomi…
Kapadamiz. Xalfana ovqat qilyapmiz. Haydar akam sho‘rvaning ko‘pigini olyapti, men sholg‘om archish bilan ovoraman. Oqsoqollarimiz Hamroali bilan Rahmon akalar kechagi masalani bir yoqlik qilish bilan band: qarta o‘ynashyapti.— E, sen, — Rahmon aka qartani shiylab turib, menga yuzlandi, — Haydar davomi…
— Velosipedmi? Manovi quvladiga qo‘shnim, mirob, Qo‘riqda yeri bor. Vey, qishloqda meva-cheva, ekinlar tugul, odam suvsizlikdan qurib qolsa ham, Qo‘riqda suv bo‘ladi-da! O‘zi odamlaram ayyor bo‘lib ketgan. Ariqni yilda bir marta kovlab qo‘yishmaydi. Hozir so‘rab ko‘rsang, birortasi ariqning oxirgi marta davomi…
Hammomdan biri novcha, biri pakani yigit chiqdi. Ikkovinyam xo‘p bug‘langani ko‘rinib turardi: yuzlari qip-qizil. Pakanasi xo‘jayinlardan bo‘lsa kerak, novchaga gap uqtirirar, sherigi qo‘li ko‘ksida, bosh qimirlatardi. Yigitlar begona bo‘lgani uchunmi, choyxonadagilarning diqqati ularga burildi. Yigitlar esa, bu e’tiborga parvo qilishmadi: davomi…