Ahmadov Islom Haftik o‘g‘li (Islom Turkoy – Islam Türkay) 1950 yilda Qazax tumanining Temirchilar qishlog‘ida tug‘ilgan. O‘rta maktabni tamomlagach, Sumgait kimyo zavodida ishlay boshlagan. 1977 yilda Ozarbayjon davlat universitetining jurnalistika fakultetini tamomlagan. “Yozuvchi” nashriyotida kichik muharrir, 1983 yildan muharrir vazifasida davomi…
– Kasal bo‘lganimiz uchun bizni ozodlikdan mahrum qilayotirlar. Biz qonunga itoat qildik. Biz hech kimni xafa qilmadik. Bizni qamoqqa tiqmoqchilar. Molokai — qamoqxona. Buni bilasizlar. Mana Niuli, singlisini Molokaiga surgun qilishganiga yetti yil bo‘ldi. O‘shandan beri singlisini ko‘rgani yo‘q. Ko‘rmaydi davomi…
I Hech kim uning o‘tmishini bilmas, Xunta* odamlari esa buni mutlaqo bilmasdilar. Bu bola ularning «kichkina siri», «ulug‘ vatanparvar» edi, u ham yaqinlashib kelayotgan Meksika inqilobiga qo‘lidan kelgancha hissa qo‘shish uchun xuddi xuntachilar singari astoydil ishlardi. Buni ancha keyin e’tirof davomi…
– Mana men katta va issiq oltita odeyal, katta va pishiq oltita arra, Gudzon kompaniyasi ishlagan o‘tkir va uzun oltita pichoq; buyuk usta Moguma ishlagan ikkita qayiq; chanaga qo‘shadigan unta kuchli, chidamli it va uchta miltiq beraman, bittasining tepkisi sinib davomi…
Qishloq aholisi zo‘r tashvishda. Xotin-xalaj chinqirishib, labi-labiga tegmay to‘xtovsiz javrashadi. Erkaklarning qovog‘i soliq, ular shubha bilan atrof-tevarakka qaraydilar, hatto itlar ham bezovtalanib, daydib yuradilar, ular ham butun qishloqni qoplab olgan hayajonli tashvishni g‘ira-shira sezib, falokat yuz bergan hamon o‘rmonga qarab davomi…
Turaman. Mehnatga chaqirar kunduz. Yalqovlikni ato qilmagin, yo, Rab! Kunduzi tanamdan agar chiqsa jon, Qilgan mehnatim chun aylagil ehson! Omin. — Hoziroq tur, Jonni. Bo‘lmasa ovqat bermayman! Bu gap bolaga ta’sir qilmadi. Bola uyg‘onishni sira ham istamas, xayolparast o‘z xayoliy davomi…
Ko‘zlari ma’yus mo‘ltiragan bo‘rikalla it chodir etagini u yoq-by yoqqa surib, qirov bosgan tumshug‘ini ichkari suqdi. – Ey, Sivash! Yo‘qol-e, padaringga la’nat! – deb qichqirdilar norozilik bilan chodirdagilar baravariga. Bettlz tunuka lagancha bilan itning tumshug‘iga tushirdi, itning boshi bir zumda davomi…
Chanalarning g‘ijirlashi tinmas, oldingi safda borayotgan itlarga taqilgan qo‘ng‘iroqchalar jiringlardi; lekin itlar ham, odamlar ham juda charchaganlar, shu sababdan indamay borardilar. Ular uzoqdan kelishardi, yaqinda yoqqan qordan keyin esa hali yo‘l ochilmagandi, muzlagan byg‘y go‘shti ortilgan chanalar yumshoq qordan zo‘rg‘a davomi…
Arqonlar yechilib, “Sietl-4” sohildan asta-sekin uzoqlasha boshladi. Paluba yuklar bilan liq to‘lgan, yuklarning ustida esa turli tusdagi hindular, itlar, chana haydovchilar, savdogarlar hamda uylariga qaytishayotgan oltin izlovchilar g‘ujg‘on edilar. Douson aholisining ko‘pchiligi jo‘nab ketayotganlarni kuzatish uchun sohilga to‘planishdi. Taxta zinalar davomi…
Imroli qamoqxonasining yillik yig‘ilishida orolga anjir nihollarini ekish taklifini kiritgan Murod Murod o‘g‘li bir haftadan keyin darhol ishni boshladi. Bir yilda bir yuz yigirma kilo piyoz, o‘n besh ming kilo baqlajon, sakson mingta qovun, xuddi shuncha tarvuz, bug‘doy hamda makkajo‘xori davomi…