Азизуллоҳ Абдуллоҳ ўғли Форёбий 1965 йили Жанубий Туркистон (Афғонистон)нинг Форёб вилояти, Алмор тумани Охундбобо қишлоғида дунёга келган.
Тошкент давлат тиббиёт институтини тугатган (1994).
2005 йилдан Канаданинг Ванкувер шаҳрида истиқомат қилади. У ўзбек ва форс тилларида ижод қилади.
ТУРКИСТОНИМ
Бобом юрти Туркистоним, ойдин жаҳонингни кўрай,
Ер юзида чирой очган яшил бўстонингни кўрай.
Жилва ёйган, чақнаб турган, боғу райҳоб сўлим,
Булбул бўлиб сайраб юрган сўзчи ғазалхонинг кўрай.
Сен оримсан, сен боримсан, виждонимсан, иймонимсан,
Сен жонимсан, сен қонимсан, шавкату шонингни кўрай.
Оҳу ҳасрат чекиб қоттинг, алам ичра тўла боттинг,
Сотқинлар қўлида ёттинг, содиқ ўғлонингни кўрай.
Чин юракдан айлаб хизмат, севиб сени қилса ҳурмат,
Вафоли фарзандинг бўлиб, бир ёш сорбонингни кўрай.
Бу чарчаган йўлларингда, маъюс толган чўлларингда,
Танти ўғлон олға тортган, катта карвонингни кўрай.
Элин суйган, юртин тузган, адолатдан қаср қурган,
Ўз жонини қурбон қилган, Соҳибқиронингни кўрай.
Навоийдек наво айлаб, элган эзгуликлар тилаб,
Эли учун навоси бор бир билилмдонингни кўрай.
Туйғуларим кўпдур менинг, кўнгил доим қўмсаб сени
Юлдузларинг порлаб турган, ёруғ осмонингни кўрай.
Онам юрти Туркистоним, тур энди сен, тур энди сен,
Энди ёшлар замонидур, янги давронингни кўрай.
УЛУҒ НАВОИЙ
Улуғ элнинг улуғидир Навоий,
Йил фаслининг баҳоридур Навоий.
Турк халқининг осмонида Навоий,
Порлаб турган қуёшидур Навоий.
Чекди хизмат, ёзди она тилида,
Туркий тилнинг меросидур Навоий.
Ҳар бир сўзи чақнаб турган гул каби,
Сўз боғининг боғбонидур Навоий.
Ёзган сўзи ҳикмат билан ўралган,
Ер юзида ҳикматлидур Навоий.
Инжулардан териб тузган ҳар шеърин,
Шоирларнинг султонидур Навоий.
Тилга бўлса жонкуяри ҳар элнинг,
Сўзсиз, тил ва эл жонидур Навоий.
Барча умрин элга берган тинмасдан,
Улуғ элнинг энг фахридур Навоий.
Қутлуғ бўлсин, улуғ ёши бобомнинг,
Эл бой бўлса, кўп яшайдур Навоий.
РУҲИМ БОҒЧАСИ
Тонгда эрталаб турдим,
руҳим боғчаси томон.
Секин-секин мен юрдим
Кўз ташладим тўрт томон,
Яшил боғча бурчаги
Иприсқиларга* тўла
Ифлос ва сассиқ ҳидлар
бурқиб кетар бир йўла.
Мен
тўхтадим
ўйладим
қачонлардир ташлаганман,
кимлардан мен олганган,
эсимга келиб кетди.
Йиғган эдим ёшликда
ҳаммасин бебошликда.
Супурги қўлга олдим,
кетмонни ишга солдим.
Барчасин йиғиб тердим,
катта қанорга урдим.
Бошга қўйиб қанорни,
Неча йил йўлга юрдим.
Охири етиб бордим.
Нилга қараб бақирдим!
Ерга қанорни қўйдим.
Суприндиларни олиб,
битта-битта улоқтирдим
ҳар бирини ютди Нил.
Ҳидин олиб кетди йил.
Ҳаводек енгил бўлдим,
Нилга қараб мен кулдим
Руҳим боғчаси тоза,
Онг ва уйим покиза.
_________
Иприсқи – чирик латталар.
جنوبی تورکستانلیک اؤزبیک شاعری
عزیزالله عبدالله اؤغلی فاریابلی 1965 ایلی جنوبی تورکستان (اوغانستان) فاریاب ولایتی ، المار تومنی ، آخندبابا قشلاغیده
دنیا گه کیلگن .
باشلنغیچ مکتب نی اؤز توغیلگن المار تومنیده و قالگن اؤقوونی جوزجان ولایتی ،شبرغان شهریده کی ابن یمین اتلمیش لیسه نی تمام لب .جنوبی تورکستانلیک تیلداشیمیز جناب داکتر عزیزالله فاریابلی 1994 ایلی تاشکینت دولت طبیات بیلیم یورتینی توگتگن .
جناب فاریابلی عایله لی ایککی اؤغیل و بیر قیز آته سی بؤلیب ، 2005 ایلدن بؤیان کانادا دولتی وانکوور شهریده استقامت قیله دیلر .
داکتر عزیز فاریابلی شعریتده قیزیقیشی انچه کوچلی بؤلگن عالی معلوماتلی شفاکار تاشکینت دولت طبیات انیستیتودیده اؤقیب یورگن کیزلریده یاق اؤزبیکچه و فارسچه شعرلر مشق قیلیشنی باشله گن . قویده گی داکتر فاریابلی جنابلرینینگ بیر نیچیته اؤزبیکچه شعر لریدن :
:اعتبارینگیزگه حواله قیله میز .
آنه تیل
« آنه تیل بیلگن کیشی نینگ عزتین قیلگیم کیلور ،
آنه تیل نی آغزیدین آلتین بیریب آلگیم کیلور » .
آنه گه بؤلسه محبت ، آنه تیلده سؤزله شر،
سؤزلگن هر بیر کیشی نینگ حرمتین قیلگیم کیلور.
آنه تیل قنچه چوچیک سین هر سؤزینگده بالی بار،
سؤزلرینگنی توتیا دیک کؤزیمگه سؤرتگیم کیلور.
کیم که یازسه آنه تیلده بیر قطار شیرین سؤزین،
قلمین کؤزیمگه سؤرتیب قوللرین اؤپگیم کیلور.
قیسی أیل که آنه تیل گه بیرسه کتته اعتبار،
یؤرتنی کعبه دن آرتیق زیارت قیلگیم کیلور .
بابا و اجداد لرین برچه میراثین سقله گن
اؤشه ایل آلدیگه مین باشیم بیلن بارگیم کیلور .
برچه اؤتمیش بارلیغیدین کؤرکم قؤریلگن اولکه گه،
تا تریکمن اوشه یؤرتده عمرباد قالگیم کیلور .
آنه تیل سین بیزگه هردایم اولؤغ ذاتدین اولؤغ ،
شو سببدن اینگ یخشی کوینی سینگه یازگیم کیلور.
***
تورکستانیم
بابام یورتی تورکستانیم ، آیدین جهان نینگنی کؤره ی،
یر یوزیده چیرای آچگن ، یشیل بوستان نینگنی کؤره ی.
جلوه یایگن،چقنب تورگن ، باغ و ریحان سؤلیم ،
بلبل بؤلیب سیره ب یورگن ،سؤزچی غزلخوانینگ کؤره ی.
سین عاریم سن ، سین باریم سن ، وجدانم سن ، ایمانم سن ،
سین جانیم سن ، سین قانم سن ، شوکت و شان نینگنی کؤره ی.
آه و حسرت چیکیب قاتینگ ، الم ایچره تؤله باتینگ ،
ساتقینلر قؤلیده یاتینگ ، صادق اوغلان نینگنی کؤره ی.
چین یوره کدن ایلب خذمت ، سیویب سینی قیلسه حرمت ،
وفالی فرزندینگ بؤلیب ،بیر یاش ساربان نینگنی کؤره ی.
بو چرچه گن یؤللرینگده ، مأیوس تالگن چؤللرینگده ،
تنتی اؤغلان آلغه تارتگن ، کتته کاروان نینگنی کؤره ی.
أیللرایچره سیرکه ایدینگ ، ایرکین لیکده ایرکه ایدینگ ،
کؤتر بؤیینگ تور ایندی سین ، سرو روان نینگنی کؤره ی.
ایلین سیوگن ،یورتین توزگن ، عدالت دن قصر قورگن،
اؤزجانینی قربان قیلگن ، صاحب قران نینگنی کؤره ی.
نوایی دیک نوا ایلب ، ایلگه إیزگولیکلر تیلب ،
ایلی اوچون نوا سی بار ، بیر بیلیمدان نینگنی کؤره ی.
تویغولریم کؤپدور مینینگ ، کؤنگل دایم قومسب سینی ،
یولدوزلرینگ پارلب تورگن ،یاروغ آسمان نینگنی کؤره ی.
آنم یورتی تورکستانیم ، تورایندی سین تورایندی سین،
ایندی یاشلر زمانینی دور ، ینگی دوران نینگنی کؤره ی.
***
تورکلر
بیر زمانلر قیلدی طغیان کأینات،
تاکه بؤلسه کأیناتده بیر جانذات.
یاندی آقتی برچه عالم گووه لب ،
کوتریلدی توپراق یردن هو وه لب.
عالم ایچره بؤلدی توفان تینمین،
بوتوفاننی توخته شی بؤلدی قیئین.
بؤلدی تؤزان تؤلدی توتوندن جهان،
اوردی تؤلقین،باستی ،کیتی آلتی یان.
برچه نرسه بیر – بیریگه قؤشیلدی،
کأینات نینگ معماسی هم ایچیلدی.
سو و توپراق ، هوا – آلو بیر بؤلیب،
کیلیشتیلر ریجه لرینی توزیب.
هر تمانگه تؤخته دی هر بیر توزان ،
مینگ و بیرته یره لدی کؤک – آسمان.
هربیر کؤککه بیریلدی آی و قویاش،
بؤلدی تنگریم برچه سیگه اؤزی باش.
بیر توزاندن یره تتی آنه یرنی،
یالغیز اؤزی توشینه دی بو سیرنی.
قیلدی تارتیق آنه یرگه اول حیات ،
بیردی بویروق یشسین دیب برچه ذات.
برچه ذاتلر آراسیده بار انسان،
بو انسانگه عطا قیلدی شیرین جان.
آنگی اؤتکیر، کؤنگلی یومشاق مهربان،
بؤلک – بؤلک ترقه لب کیتی هر یان.
یر یوزیدن اینگ گؤزه ل جای بیریلدی،
بر چه تورکلر گؤزه ل جایگه تیریلدی.
بو ایل بیلن تنگری اؤزی سؤزلردی،
یقین توتیب کیله جگین کؤزلردی .
بو ایل باتور بوایل عاقل هر زمان،
توزدی بوایل یر یوزیگه تورکستان.
تورکستانگه قوردی عدالت قصرین،
تورک اولوغی بیلر دی فقط سیرین.
تورک دنیاسی بیلیمداندن بای ایدی،
جوده گؤزه ل جنت کبی جای ایدی.
تورک ایلیدیک مهربان خلق بؤلمه گن،
یخشیلیکگه هیچ بیر ایل تینگ کیلمه گن.
بوعالم نی برچه سیرین بیلر دی ،
نروان قؤیب سمان یولدن یورردی.
عالم إیچره ایدی علمده سلطان،
آوازه سی تیللر گه ایدی داستان.
علم وادب ،صنعت و فن بیشیگی،
فرهنگگه بای دایم آچیق ایشیگی.
یر یوزیدن کیلیب آلر دی علم،
برچه ایلگه تورک ایللی بیردی بیلیم.
هربیر ایلنی اؤزیگه خاص یؤل بؤلگن،
بیری آلاو ، بیری هیکل دیب یورگن.
تورک ایلنی کؤنگلی راسه کینگ بؤلگن،
ایرکین یشب برچه ایلی تینگ بؤلگن.
یر یوزینی بیلیم بیلن آلگنلر ،
باشی کؤککه تیگر قصر سالگنلر.
مینگ ایل ایچره مینگلب باتیرلر اؤتتی،
یر یوزیگه برچه سین آتی کیتی.
آفرسیاب دیک بیر اولوغ تورک اؤغلی،
آلپامیش و منس همده گور اؤغلی .
آتیلا و آلپ و سینا و ریحان،
محمود کاشغری و تورک عثمان.
فارابی و مولوی و میر تیمور،
بیدل و نوایی و میرزا بابر.
آتاتورک دیک تورک فرزندی بار ایدی،
برچه تورکلر بیر – بیریگه یار ایدی.
هم عالمی هم حاکمی مهربان،
طبیب بیلن شاعر لری همچنان.
جسم و جاندن یورتی بیلن ایلینی،
محبت و مهر تؤله دلنی.
جایی کیلسه بیرر ایدی جانینی،
جاندن سیور ایدی تورکلر ایلینی.
کیلینگ تورکلر ،کیلینگ تورکلر جان تورکلر،
جانیمیز بیر ، قانیمیز بیر جان تورکلر.
کیلدی زمان ، کیلدی زمان جان تورکلر،
بؤلسه ی بیرجان بؤلسه ی بیر تن جان تورکلر.
حرمت قیلسه ی اؤتمیشلرگه جان تورکلر،
بیرقؤل بؤلسه ی کیله جککه جان تورکلر.
کیلدی دوران ، کیلدی امکان جان تورکلر،
تورکستاننی قیته قورسی جان تورکلر .
یریوزیگه یشه سون برچه تورکلر،
بیرجان بؤلیب بیرتن بؤلسین بؤتورکلر.
***
أیغله یمن
یلغوز یورتیم سینی ،دیب مین اویلیمن
سینی الم -قیغؤ لرینگ کویلیمن
فرزندلرینگ تؤغریسیده سویلیمن،
آه یورتیم،دیب هرکؤنی مین یغلیمن.
اؤزبیگیم ،دیب هرکؤنی مین یغلیمن،
داد ایلیم ،دیب هر کؤنی مین یغلیمن!
تیل بوزیلگن اولکه سی یؤق ایلیم نینگ
یورتی ویران کلبه سی یؤق ایلیم نینگ
یؤلده کاروان ساربان یؤق ایلیم نینگ
آه ایلیم ،دیب هر کؤنی مین یغلیمن
اؤزبیگیم ،دیب هر کؤنی مین یغلیمن
داد یورتیم، دیب هر کؤنی مین یغلیمن
قلم قولگه موزلب قالدی قولیمیز
قشاق بؤلیب قالدی آنه تیلیمیز
قنچه سرسان بؤلدی برچه ایلیمیز
اورته سیدن سینب قالدی بیلیمیز
آه ایلیم، دیب هر کؤنی مین یغلیمن
اؤزبیگیم، دیب هر کؤنی مین یغلیمن
نیگه موزلب قالدی ایککی قولیمیز؟
نیگه قشاق بؤلیب قالدی تیلیمیز؟
نیگه سرسان بؤلیب قالدی ایلیمیز ؟
نیگه سینیب قالدی بیزنی بیلیمیز؟
آه ایلیم، دیب هر کؤنی مین أیغلیمن
اؤزبیگیم،دیب هر کؤنی مین أیغلیمن
قیلمی ایلیگه خذمت،قیلدی اوغانگه
قیلیب جفا،باتگن قوللری قانگه
بیری قیزیل،بیری آق و یشیل دیر
اؤز لرینی بؤیب، اوردی لر جانگه
آه ایلیم، دیب هر کؤنی مین أیغلیمن
اؤزبیگیم، دیب هر کؤنی مین أیغلیمن
اؤزبیگیم نی فرزندلرین سویدیلر
تیب تیریکلی دشت لیلی کومدیلر
قیزلرینی برماقلرین کیسدیلر
آته سینی آلیب دارگه آسدیلر
آه ایلیم،دیب هر کؤنی مین یغلیمن
اؤزبیگیم، دیب هر کؤنی مین یغلیمن
نیچه باشلیق عرب پرست بولبیدی
نیچه ارباب اوغان لرگه اوتبیدی
بیرقنچه سی پارسی لشیب کیتبیدی
بیر مونچه سی پولگه اوزین ساتبیدی
اؤزبیگ ایلگه کیملر اوزی قالبیدی
اؤبیگیم، دیب هرکؤنی مین یغلیمن
اوزی رهبر باله سی تیل بیلمیدی
آنه تیلینی اوز کوزیگه ایلمیدی
اوزی عالم ایلگه خذمت قیلمیدی
ارباب بولیب خلق ایچیده یورمیدی
آه ایلیم، دیب هر کؤنی مین یغلیمن
داد یورتیم، دیب هر کؤنی مین یغلیمن
رهبر بؤلیب قلمی یوق قولیگه
غیرتی یؤق،همت یؤق بیلیگه
اؤزبیک بؤلیب سوزله مسه تیلیگه
حرمت یؤق ،عزت یؤق ایلیگه
آه ایلیم، دیب هر کؤنی مین یغلیمن
اؤزبیگیم، دیب هر کؤنی مین یغلیمن
ایککیته سی اوچره ب قالسه تاش آتر
بیلمی قالسنگ بازارگه سالیب ساتر
هر بیر سؤزی اچچیق یوره ککه باتر
یؤلگه یولداش یؤل یریم بؤلسه آتر
آه ایلیم، دیب هر کؤنی مین یغلیمن
داد یورتیم،دیب هر کؤنی مین یغلیمن
یازگنیم نی اؤقیگنلر سوکمه سین
اوغانلرنی ایاغینی اوپمه سین
ایل آشیگه آغو سالیب قوشمه سین
ایلین ساتیب پول یانیگه چؤکمه سین
آه ایلیم دیب هر کؤنی مین أیغلیمن
اؤزبیگیم دیب هر کؤنی مین أیغلیمن
***
اولوغ نوایی
اولوغ ایل نینگ اولوغیدیر نوایی،
أیل فصلی نینگ بهاری دور نوایی.
تورک خلقی نینگ آسمانیده نوایی،
پارلب تورگن قویاشی دور نوایی
چیکدی خذمت یازدی آنه تیلیده،
تورک تیلی نینگ میراثی دور نوایی.
هر بیر سؤزی چقنب تورگن گل کبی،
سؤز باغی نینگ باغبانی دور نوایی.
یازگن سؤزی حکمت بیلن اوره لگن،
یر یوزیده حکمتلی دور نوایی.
إینجو لردن تیریب توزگن هر شعرین،
شاعرلرنینگ سلطانی دور نوایی.
تیلگه بؤلسه جان کویری هر ایل نینگ،
سؤزسیز تیل و ایل جانی دور نوایی.
برچه عمرین ایلگه بیرگن تینمسدن،
اولوغ ایل نینگ اینگ فخری دور نوایی.
قوتلوغ بؤلسون اولوغ یاشی بابام نینگ،
ایل بای بؤلسه کوپ یشه ی دور نوایی.
***
بهار
بیر پیتلر مینده هم بؤلگن بهار،
قؤینی تؤله گل بیلن کیلگن بهار.
عالم ایچره بؤلمگن هیچ،سیوگی سیز،
سیوگینی یامغر کبی یاغگن بهار.
هیچ قچان هیچ کوز وهم قیش بؤلمگن ،
تورت فصل ایل ، هردایم بؤلگن بهار.
یر یوزیده طرفه گللر چقنه گن ،
هر بیریگه گؤزه للیک بیرگن بهار.
هییچ گلنینگ سینه سی چاک بؤلمگن،
محبت سیوگی بیلن کیلگن بهار.
لاله لرنینگ کؤکسیگه داغ بؤلمگن،
مهر تؤله مهربان بؤلگن بهار.
عندلیب نوحه فراق دن قیلمگن ،
بؤلمی فراق ،هجران سیز کیلگن بهار.
کپه لکلر کویمگن شمع اؤتیده ،
سیویلگن سیوگن اوچون کیلگن بهار.
دله – دشتنی یسنتیرگن کیلیندیک،
طاووس کبی کویلک کیدیرگن بهار.
تاغ وتاشنی باشین کؤککه تیگدیرگن،
گیرده یب کؤکسی آچیق کیلگن بهار.
دایم تؤلیب دینگیز- دریا لر آقگن،
سیوینچ قارین ،ایریتیب قؤیگن بهار.
حور وپری کیچه-کؤندوز قؤینیمده
می و عرق ، چاغر گه قویگن بهار.
یالغان-یشیغ وفاسیزلیک بؤلمگن،
تؤغریلیک و همده وفا ساچگن بهار.
مهر- محبت ، صدق – صداقت قلبلرده ،
توله ایشانچ-قوانچ بیله کیلگن بهار.
آسمانی تؤله بخت و برکه ،
دنیا اوزره تون و کون ساچگن بهار.
قنی ایندی قیده سن ای بهارم ،
بیریؤزینگنی کؤرستیب کیلگن بهار.
برچه دنیا التماس ایتیب کوتر ،
کیله جک اولاد اوچون کیلگن بهار!
***
قیزیل لاله
تینچ قؤیمه دیلر ، هیچ بیر باغده ،
. اؤریلیب پخالدیک یاقیلدیم
تنمگه اوراق تشلب اؤرگنده ،
داندیک هرتمان ساچیلدیم
چؤل و دشت و دله و تاغده ،
کورتک آتیب مین هم آچیلدیم.
سیکین-سیکین آنه یر بغریده ،
ایلدیز تارتیب اوسیب یاییلدیم.
هولکر یارقیره ب چیققنده تانگده ،
قیزیل لاله بؤلیب قیته آچیلدیم
یپراقلریم یاییب هریانده ،
الوان- الوان کبی ساچیلدیم
بغر و توشیم تؤله دور داغده ،
کوک تمان گیرده یب چوزیلدیم.
یولدوزلر نی قوچاغلب تونده ،
قویاش ایچره اؤزیم کوریلدیم.
مین هم یانیب ماوی آسمانده ،
آی بیلن یاغدو دیک یاغیلدیم.
دینگیزدیک یورتیم تاتلی اویقوده ،
اویغاتیب یوزیگه یاییلدیم.
قولاقلریگه شیویر لب شونده ،
بخت بؤلیب کوکسیگه آتیلدیم
گوزه ل -چرای باغلر ایچیده ،
مین هم گللر آرا تاپیلدیم
هیچقچان تینچ قویمگن باغده ،
لاله قیزغلداقدیک بؤلیب آچیلدیم.
***
آنه یورتیم کیچیر مینی
آنه یورتیم سین قبول ایت، ایشیگینگه مین ایت بؤله ی ،
یرتغیچلرنی کورگنیمده، ایتدیک هوره ب برین قووله ی .
بو آغزی قان بوریلرگه ، بیر لحظه هم مجال بیر مه ی ،
آرقه سیدن قوولب – قوولب ، تا یتگونچه مین یوگوره ی .
هر بیرینی توتیب آلیب ، تارتیب – تارتیب یرگه اوره ی ،
باسیب اوشلب تیریک له- ین ، یت و سویکین کیمیره ی.
آنه یورتیم کیچیر مینی ، هیچ دردینگه یتالمه دیم ،
بیرگین برچه دردلرینگنی ، قوچاغ آچیب بَرین آله ی .
اریق جسمینگ إیزیلیبان ، آغریقلردن یره تؤلگن ،
یره لرینگ توزماق اوچون ، قویوق گینه ایبران *بؤله ی .
اوزاق ایللر بؤیات-یاولر ، کوکسینگ ارا قویگن داغلر ،
داغلرینگنی بیرته- بیرته ، کیپریک لریم بیلن تیره ی .
اربابلرینگ آغیر یوکینگ ، ینگیل قیلیب بیرالمه دی ،
توز چوکتییریب آستاننگده ، قیلگن-قیلمیش لرین سؤره ی .
ایسکی درد و قیغولرینگ ، قاپ-قاپ قیلیب تیریب آله ی ،
برچه سینی تیپیب – تیپیب ، “نیل” دریا سیگه اوره ی .
سین کوککه ریب یم یشیل بؤل ، قوانچ بیلن إیزگو دن تؤل ،
اوتلاقلرینگ نینگ اوستیگه ، مین اوزه لیب کیین اوله ی .
***
* . ایبران = بیر تور درختدن قینه تیب آلینیاتگن داروار یره لراوچون .
***
ایرکینلیک
آنه یورتیم ایرکینلیگی قفس ایچیدن قره دی ،
سیندیرگین قفسنی،دیه یالبریب بیزدن سوره دی.
یان قفسنینگ ایچیده گی بیرعندلیب سیره دی،
بو نامرد لر غیرت سیزدیب قناتنی قیره دی.
اؤشه کؤندن بؤیان مینینگ یوره ک لریم یره دی ،
تینچیم بؤلمی جسم و جانیم اؤپکه بغریم یانه دی.
إینتیلسم قؤل یتمه یدی ،اؤزیم –اؤزیمگه حیران،
بو فکلرلر میه مینی زیرقیره تیب توره دی.
آنه یورتیم اؤتمیشینینگ دایم قؤمسب اؤیلسم.
کؤزآلدیمده شکوهینگ گوده لنیب توره دی.
بالگه باتگن تویغولری اؤتکیر الماس قیلیچدیک
تویغوسیدن تؤله ارمان عسل سؤزلر تامه دی.
قؤانچلری مامیقگینه آق و قاره بولوتدیک ،
کؤکسین آچیب گولدوراسلب چقماق کبی کوله دی.
آپپاق قاردیک ساغینچلری ایریب تاغلر باشیدن ،
هربیر قلبنینگ دریاسیده تولقین اوروب آقه دی.
یؤق چیگره سوینچیگه کتته دینگیز صحنیدیک ،
بؤسوینچدن آنگلی غواص توله کیمه سوزه دی.
آمد و بخت کؤک آسماندیک صاف -مصفا هردایم ،
باش اوستیده آمدو بخت قویاش کبی یانه دی.
مهردن تؤله برچه توپراغ یرنینگ کؤکسی کؤپ یؤمشاق،
یر یوزیگه مهر دایم یامغر کبی یاغه دی.
آنه یورتیم اؤتمیشلری تینچ بیرمیدی اؤیمگه،
.اؤیم ایچره مؤنگ و قیغو اوچقونلری اوچه دی.
قنی اؤشه اؤتگن اؤتمیش؟ قنی اؤشه بابالر ،
کیچه – کوندوز بابالریم ارواحلری یوره دی.
برچه کیلینگ زورامکان قولیمیزدن کیتمسین ،
بیرتن بؤلسک ینه بیزگه آق دعاسین بیره دی.
آنه یورتنینگ ایرکینلیگین بیرگه لشیب بیز آلسک،
ینه مینگ ییل آنه یورتیم ایرکین ییره ب توره دی.
***
ساغینچ ترانه لری
یورتیمده گی یومشاق ی ،
ایتگنلریم برین قیل ،
آمان بؤلسین برچه ایل ،
یشه سینلر مینگ – مینگ أیل ،
یؤل اوزاقدیر اؤزینگ بیل ،
شاشیل تیزراق ایتیب کیل .
تورکستانیم هیدیدن ، قوچاغ-قوچاغ آلیب کیل ،
اده شمسدن – یوقاتمسدن ،
اؤزیمگه سین کیلتیر یل .
بو غربت شهری ایچره ، اؤزلیگدن یؤق نشانه،
سؤزلشگنی یؤق بیر دوست،
قاتیب قالگن بؤغزیمده تیل .
یورتیمده گی یومشاق یل ،
ایتگنلریم برین قیل ،
آمان بؤلسین برچه ایل ،
یشه سینلر مینگ – مینگ أیل ،
یؤل اوزاقدیر اؤزینگ بیل ،
شاشیل تیزراق ایتیب کیل .
عمرینگده سین هم بیربار ،
ییراقلرده قالیب کیتگن ،
کؤنگلی یریم – بغری یاره لرگه بیریخشیلیک قیل .
اگربؤلسم امریکا ده ویا که هم اوروپا ده ،
رنگ و تورخدن قالمس اگر قالیب کیتسم بیر نیچه أیل .
قولاغیمدن هیچ هم کیتمس ،
تاغ ودریالریم سیسی ،
ساغینچلرین کوین مینگه اؤزینگ کیلیب قؤشیق قیل .
سیوگنیمدن هربیر تاغنی ،
یاشلیگیمده دیگنمن جان ،
بیرجانمگه مینگ جان دیگن ، ایشیته قال اؤزینگ یل .
یورتیمده گی یومشاق یل ،
ایتگنلریم برین قیل ،
آمان بؤلسین برچه ایل ،
یشه سینلر مینگ – مینگ أیل ،
یؤل اوزاقدیر اؤزینگ بیل ،
شاشیل تیزراق ایتیب کیل .
بابالریم سین کؤرگن سن ،
آنه یورتگه سین سیزگن سن ،
ایسکی قالگن هیدلریدن ، بیرقنچه سین آلیب کیل .
ایرته تانگده ایتیب کیلگین ،
مین ایتگنلر آلیب کیلگین ،
جؤنه ایندی تیزراق بؤلگین ،سینی کؤرسین برچه ایل .
یورتیمده گی یومشاق یل ،
ایتگنلریم برین قیل ،
آمان بؤلسین برچه ایل ،
یشه سینلر مینگ – مینگ أیل ،
یؤل اوزاقدیر اؤزینگ بیل ،
شاشیل تیزراق ایتیب کیل .
اگر کؤزیم نوری کیتیب ،
سینی کوتیب آلالمه سم ،
دردلریمنی ایتالمه سم ،ارازلمه ای یومشاق یل .
یورتیمده گی یومشاق یل ، ایتگنلریم برین قیل ،
آمان بؤلسین برچه ایل ، یشه سینلر مینگ – مینگ أیل ،
یؤل اوزاقدیر اؤزینگ بیل ، شاشیل تیزراق ایتیب کیل .
***
روحیم باغچه سی
تانگده ایرته لب توردیم،
روحیم باغچه سی تمان ،
سیکین – سیکین مین یوردیم.
کؤز تشله دیم تؤرت تمان،
یشیل باغچه بورچگی،
إیسلیتقیلر(1)دن تؤله،
افلاس و سه سیق هیدلر
بورقیب کیتر بیر یوله.
مین
تؤخته دیم
اؤیله دیم
قچانلردیر تشلگنمن،
کیملردن مین آلگنمن،
ایسیمگه کیلیب کیتتی.
أیغگن ایدیم یاشلیکده،
همه سین بی باشلیکده.
سوپورگی قؤلگه آلدیم،
کیتماننی إیشگه سالدیم.
برچه سین أیغیب تیردیم،
کتته قنارگه اوردیم.
باشگه قؤئیب قنارنی،
نیچه أیل یؤلگه یوردیم.
آخری یتیب باردیم.
نیلگه(2) قره ب بقردیم!
یرگه قنارنی قؤیدیم.
سوپورندیلرنی آلیب ،
بیرته-بیرته ،اولاقتیردیم.
هربیرینی یوتتی نیل.
هیدین آلیب کیتتی ییل
هوادیک ینگیل بؤلدیم،
نیلگه قره ب مین کولدیم.
روحیم باغچه سی تازه
آنگ و اؤیم پاکیزه!
________________
1. چیریب کیتگن و سه سیق له ته لر
2. دریای نیل
***
غریب گینه قشلاغیم
تون اؤتگن
تانگ آتگن
باباقویاش نور ساچگن،
یاروغلیکده یورت باتگن.
لیکن،
غریب گینه قشلاغیمنی،
قاره، قویوق،
کتته، قلین،
جوده سه سّیق
راسه ساووق
تومن باسگن.
قرانغولیک اوره ب آلگن،
توبن تومن دن قورقب
قشلاقداشلر اوخلگن،
تورالمسلر بی ملال
یاروغلیک کورماق اوچون.
کوته دیلر بیر شمال،
کیلیب قالدی بیر صدا،
قشلاقداشلر أیغیلینگ.
نفسنی چقور آلینگ.
اؤپکه نگیزنی تؤلدیرینگ،
شمالنی کوتیب تورمنگ.
بابالرنی یاد ایتیب،
یقین کیلیب جیپسله شینگ.
برچه نگیز بیرگه بؤلیب،
سه سّیق تومن گه پوفله نگ.
هیچ قچان اوندن قؤرمنگ.
قاره یوزیگه توپلنگ.
یلپیغیچلر نی آلیب،
باشیگه اوریب قوولنگ.
یؤق بؤلدی قاچه دی،
قویاش یوزین آچه دی.
قشلاغیم کوچه لری
ینه گللر آچه دی.
هر بیر کلبه إیچیده،
یاروغلیکینی ساچه دی.
سه سّیق تومن گه پوفله نگ
قاره یوزیگه توپلنگ
یل پیتغیچلرنی آلیب
باشیگه اوریب قوولنگ
***
آنه تیلیم
آنه تیلیم
سیوه من مین
جاندن-ده سینی.
باشیم اوزره
کوکدن یاغر یاغدو سن،
یر یوزیده
یالغوز اوزینگ
بیر بها سیز
اینجو سن.
کونگلیم ده گی
توگیب قویگن
تویغو سن
ایرکه تیلیم
ایرکین تیلیم
جان تیلیم.
ایلیم اوچون،
یورتیم اوچون،
مین آرزیقیب،
قومسب،
کوتگن
ایزگو سن.
قنچه تاتلی
جوده چوچیک
سوزلرینگ دور
بال کبی.
بیرهم کورکم
راسه گوزه ل
چقنب یاتگن
اوتمیشینگ دور
باغ کبی.
ای آنه تیل
سوزله مه سم سینی ، کویله مه سم سینی دیب
یریب آقسین
آغزده تیل
کویله مه سم
توشسین تنگلی
بیتسین بوغز.
مین یاز مه سم
سینیب
توشسین
ایککی قول.
کوزدن تشلب قویسم
اوزاق بیر لحظه
سوقر بولیب
آقیب
کیتسین
ایککی کوز.
اعزاز له ین
آنه دیک
اسره ی سینی کؤز کبی.
سقلی سینی
جانیم دیک
ایشان مینگه
آنه تیل!
سیوه من مین
جاندن-ده سینی
آنه تیلیم
جان تیلیم.