Вадуд Маҳмуд. Туркистонда майхўрлик (1923)

Бўза, май ва умуман кайф берадурғон ичкиликларининг зарарли бўлиши тўғрисида сўзлаб ўлтириш ортиқчадир. Унинг қандайин заҳри беомон экани илман собитдир. Яқинда бутун Русия олимларининг Масковда бўлуб ўткан қурултойи ақлсизлик-жинниликнинг ичкиликка жуда яқин алоқада бўлганини исбот этди.Бу нарса Туркистоннинг бутун шаҳар давоми…

Собит Мадалиев. Маънавий ғариблик (1990)

Ўрта Осиёда ёки мамлакатнинг исталган минтақасида яшовчи инсоннинг турмушини кўз олдингизга келтиринг. Агар одамларнинг ҳаёти ва тақдирини улар яшаётган, тўғрироғи, улар мавжуд бўлган давлатдаги тузум билан узвий боғлиқликда олиб қарамасангиз, сира тушуна олмайсиз. Бошқа бирорта сиёсий тузумда назария ва амалиётнинг давоми…

Ҳожи Муин. Форсча алифболар тарихи (1926)

Туркистонда усули жадид мактаблари учун форсча-тожикча рисолалар ёзиш фақат Самарқандда бошланадир. 1903нчи йидда Самарқандда янги мактаблар очила бошлаши билан баробар унга мувофиқ тожикча китобларга эҳтиёж сезилди. Бу вақтда мундай китоблар йўқлиғидан Тотористонда босилғон баъзи бир форсча рисолаларни олдириб қўлланишға мажбурият давоми…

Ҳожи Муин. Ўзбекча алифболар тарихи (1926)

Туркистонда илмий-адабий уйғонишнинг бошланишиға йигирма беш йил тўлиб ўтди. Бу муддатнинг ўктабр инқилобиғача бўлғон даврида ҳар бир шаҳарда янги мактаблар, баъзи жойларда жамияти хайрия ва кутубхоналар очидди. Турли мактаб ва мутолаа китоблари ёзилиб босилди. 1901нчи йилдан эътиборан Кўқон ва Тошкантда, давоми…

Ҳожи Муин. Генерал Фун Кауфманнинг хитобномаси (1926)

Бу кунларда Туркистоннинг «фотиҳи» бўлғон генерал Фун Кауфманнинг Самарқанд шаҳрини олғондан кейин халқни тинчлиққа даъват қилиб ёзғон бир хитобномасининг асли нусхаси қўлимизга тушди. 1868 йил 2 май (янги хисоб билан 18 майда) Фун Кауфман амир Музаффар аскари билан урушиб, Самарқандни давоми…

Ҳожи Муин. Тўй-таъзия исрофлари (1924)

Инқилоб даврида энг кўп мавзуи баҳс бўлғон масалалардан бири, шубҳасиз, тўй ва таъзия исрофларидир. 6-7 йил ичида ўзбек матбуоти, айниқса, Самарқандда чиққан газеталар тўй, таъзия исрофотининг ислоҳи учун кўп нарса ёздилар ва бу тўғридаги фикр-мулоҳазаларини ҳукуматга такдим этдилар. Бир неча давоми…

Ҳожи Муин. Аскарлик тўғрисида (1923)

Аскарсиз миллат жонсиз гавда ҳукмидадир. Ўзининг ерлик халқидан аскари бўлмаган бир юрт қўрикчисиз бир истеҳком кабидир. Аскарлик бир миллатнинг ҳаёт-мамот масаласини ҳал қилиш учун зўр рўллар ўйнайдурғон бир кучдир. Ҳар бир енгиш ва енгилишнинг боиси аскардир. Николайни тахтдан туширган – давоми…

Ҳожи Муин. Вақтсиз мубоҳаса (Тил бирлаштириш тўғрисида) (1924)

Бир-икки ойдан бери «Зарафшон» газетасида тил бирлаштириш тўғрисида мубоҳаса бўлиб турадур. Бу эски масалани янгидан қўзғатувчи ўртоқ Носирали бўлди. Бу зот барча турклар учун умумий адабий тилнинг тарафдори бўлса-да, ўзи бу ҳақда тублик бир чора ва йўл кўрсата олмайдур. Бу давоми…

Ҳожи Муин. Самарқанд матбуотининг тарихи (1923)

Матбуот бир миллатни уйғотиш учун биринчи омил бўлғонидек, унинг тарихи ҳам «уйғониш даври» тарихининг муҳим бир бўлаги саналадур. Биз бу мақолада Самарқанд матбуотининг тарихидан бурун Самарқандға қай вақтдан матбуот кира бошлағонини қисқагина ёзиб ўтиш фойдадан холи эмас деб биламиз. Самарқандға давоми…

Ҳожи Муин. Хидматга туҳмат (1922)

Ҳар бир яхши хидматга қарши унга яраша мукофот тайинламак, ҳеч бўлмағонда қуруқ ташаккур ва раҳмат ўқумоқ табиий бўлса-да, баъзан шундай хидматларга қарши туҳмат эшитмак ва тақдир ўрнида такдир кўрмак ҳам мумкиндур. Шундай такдир ва тавбиҳ, ҳам ҳаддан ошуқ танқидни «Зарафшон» давоми…