I

Trolleybus guvillaganicha men uchun qadrdon bekatga yetib kelib, ohista to‘xtaydi.
Yo‘lakdagi odamlar oqimiga qo‘shilib, shoshilgancha yurib ketaman. Naq qarshimda, balandda osmon bag‘riga sanchilgan igna singari teleminora yuksalib turadi. Uning oldidagi ikki qavatli binoga birpasda yetib boraman. So‘ng suxandonlar xonasiga kirib, ko‘zgu oldida bir oz kuymalangach, studiyaga oshiqaman. Ro‘paraga o‘rnatilgan ekranda o‘z qiyofamni ko‘rib, yuragim bir hapqirib ketadi. Daqiqalar soatlarga cho‘zilayotganga o‘xshaydi.
Rejissyor ishora qilishi bilan:
– Assalomu alaykum, aziz teletomoshabin do‘stlar! – deyman. Biroq qalbimning eng qa’rida “Assalomu alaykum, aziz og‘ajon!” – degan bir nido bor. Shu damdagi mayin, ohangdor, latif ovozimni siz eshitsangiz, miyig‘imdagi nim tabassumni siz ko‘rsangiz edi, – deyman. Hamisha shunday qilaman, shuni o‘ylayman.
Siz-chi, qimmatli og‘ajon, shu tobda qayerda bo‘lsangiz ekan?
Balki odatingiz-chi, kresloga yastanib, mening ekranda paydo bo‘lishimni kutayotgandirsiz? Yoki o‘sha, ikkimiz uchrashadigan ko‘prik boshida suvning oqishiga qarab xayolchan turibsizmi? Ehtimol, o‘zingiz sevgan Dzerjinsk xiyobonida ohista sayr etayotgandirsiz? Yo bo‘lmasa, baayni simyog‘ochga tortilgan uch qator simga o‘ng-ters – qo‘nib ololgan qaldirg‘ochlarga o‘xshatib nota chizib, yangi ohanglar, yangi musiqa qidirib, meni ham tamoman unutgancha o‘ltiribsizmi?
Qayda bo‘lsangiz ham mayli…
Moviy ekranga chiqib aytadigan dastlabki so‘zim, ilk tabassumim sizga atalgan, qimmatli og‘ajon. Mana, Siz bilan ko‘rishmaganimizga ham bir yilcha bo‘lib qoldi. Bir shaharda yashab turib, bunday qilishimiz, albatta, juda g‘alati. Men har zamonda telefon go‘shagini qo‘lga olib, raqamingizni teraman. Birpasdan so‘ng bu yorug‘ olamda faqat men uchun yaralganday yoqimli ovozingiz eshitiladi. Shu bir lahzalik tovushingizni eshitish uchun ataylab qo‘ng‘iroq qilaman.
– Allo! Allo, kim bu? – deysiz.
Men tovush chiqarmayman. Ha, tovush chiqara olmayman ham. Sizni qattiq ranjitganman. Balkim ranjimagan hamdirsiz. Biroq yurak yutib ovoz berish men uchun mahol.
Shunday qilib, biroz vaqtdan so‘ng go‘shakni qo‘yasiz. Men bo‘lsam, “dud-dud”lagan tovushni tinglab, uzoq turib qolaman. O, biz ilgari shundaymidik? Sizga telefon qilaverardim. Javob berishingiz bilan:
– Menman, – derdim.
Siz suyunib ketardingiz, tovushingizdan bilardim.
– So‘zla, Anorjon, gapir, – derdingiz.
– Nimani so‘zlay, og‘ajon?
– Nima to‘g‘risida bo‘lsa ham sen so‘zlayver…
– Men shunday, ish orasida bir…
– Anorjon, qo‘ysang-chi ishingni. Gapir… Axir, bitmagan ish bormi? Qulog‘im senda. So‘zla, Anorjon!
– Avtomat-telefondaman… boshqalar kutib qoldi, – derdim. Bu gapim goho yolg‘on bo‘lardi.
– Ha-a, – derdingiz bo‘shashib. – Anorjon, yana telefon qilasanmi?
– Bilmadim…
– Bugun uchrashamizmi?
– Bilmasam, – deb turib olar edim. Ko‘nglimda yana bir narsalarni so‘rasa edi deyman.
– Haligi joyda uchrashaylik… soat…
– Bugunmi, mayli og‘ajon…
– O, qimmatli og‘ajon! O‘sha kunlar men uchun qanday baxtli kunlar edi. Yo‘q! Tilloga tortib olsa bo‘ladigan damlar emasmidi? Rostdan ham biz unday kunlarga endi yetisha olmaymizmi? Bunga kim aybdor? Menmi?

II

O‘sha yili siz yangi ishga kelgandingiz. Darrov ismingizni, kimligingizni, uylanganmisiz-yo‘qmi – bilishga oshiqdim. Biz ayol zoti shundaymiz, og‘ajon. Qarangki, men sizning ayrim asarlaringizni bilar ekanman. O‘zingizni hech ko‘rmagan ekanman. Muhabbatga bag‘ishlangan bir kuyingiz menga judayam yoqadi. O‘rta maktabda o‘qib yurganimizdayoq uni tinglaganman. Shaharga kelgach, u ko‘pchilik yoshlarning suyukli asari ekanini bildim. O‘sha, qalbimni junbushga keltirgan asarning muallifi siz ekansiz, og‘ajon!
Odatda bizning ishxonaga odamlar ko‘p keladi. Ko‘p odam ishlaydi. G‘ala-g‘ovur orasida sizni bot-bot ko‘rib turardim. Siz ham menga bir-ikki qur zimdan qarab qo‘yganingiz bilan, hech narsadan xabarsiz edingiz. Goho dahlizda uchrashib qolsak, bosh irg‘ab salomlashamiz.
Bir kuni ishga ertaroq kelsam, biznikilar suratga tushishayotgan ekan. Orada siz ham turibsiz. Ammo sizning yoningizda boshqa suxandon qiz turibdi. Bilmadim, negadir g‘ashim keldi. Meni chaqirsalar ham bormadim. Suratkash yigit o‘zi chaqirib, to‘p turganlar orasiga qo‘shib, rasmga oldi. Chimirilib tushdim suratga. Hozir men uyda yolg‘iz qolib, sizni eslasam, o‘sha suratga qarayman. Siz hech narsadan bexabar turasiz. Egningizda jigarrang yengil plashingiz, boshingizda chet el shlyapasi. Oq-sariqdan kelgan yuzingiz ham o‘ychan, ham sirli. Go‘yo boshqa odamlardan hech farqingiz yo‘qday. Biroq men faqat keyingina sizning kimligingizni angladim. Axir mening siz bilan ikki yilga yaqin sirdosh bo‘lishim mening uchun ikki asrga tatiydigan ta’sir qoldirmadimi? Adolat, haqiqat to‘g‘risida, insoniylik, hayot, davr, ertangi kun haqida tushunchalarim avvallari chalkash, chalakam-chatti bo‘lsa, endi fikrim ravshanlashdi. Muhabbat to‘g‘risida eng yuksak so‘zlarni tingladim.
Aslida kichkina bir jilg‘a bo‘lsam, siz bilan yonma-yon yurib to‘liqdim, ko‘nglimdagi mavjlar teranlashdi. Nima bo‘lsa ham, qimmatli og‘ajon, siz men uchun bir maktab bo‘ldingiz.
Men sizga uchray olmay bir chetda yashayman. Biroq umr bo‘yi jon-tanimga bir nur bo‘lib singgan, bundan keyin hayotimning qaysi pallasida bo‘lmasin, qulog‘imda qayta-qayta saslanib, yangrab turuvchi so‘zlaringizni aslo unutmayman. Ular mening umr yo‘limdagi bir mayoq, yuragimga bir quvvat bo‘lib tuyuladi. Menga qilgan nasihatlaringizni, iffat va odob, poklikka undovchi so‘zlaringizni eslab, hozir o‘zimdan-o‘zim uyalaman. Ha, shunday, og‘ajon! Men siz aytgan o‘sha oftobli bog‘da yetilib pishgan nuqraday toza anor bo‘la olmadim-ku? Shuning uchun ham o‘zimdan o‘zim uyalaman, og‘ajon. Yodingizdami, bir vaqt siz menga “mevalarning ichida eng asili quyoshli bog‘da yetilib pishgan anor bo‘ladi. Uning sirti qo‘polgina ko‘ringani bilan ichi nuqraday toza, billurday mag‘iz. Anorni oltinga teng baholasa bo‘ladi. Shunga o‘xshab, biz odamlar ham goho asil narsalarni ko‘rolmaymiz, qadrigayam yetmaymiz. Mana, sen mening uchun asil haqiqday Anorsan, demak, oltinsan. Mening oltinimsan!” – deb aytgan edingiz. Bu so‘zlaringizga munosib bo‘la olmaganga o‘xshayman. Siz bu gaplarni bir menga aytgansiz. Qaytib boshqa birovga tish yorib so‘zlamaysiz ham. Siz unaqa kishilardan emassiz. Bunga ishonaman. Butun borlig‘im bilan ishonaman, mening qimmatli og‘ajonim!

III

Shunday qilib, bir-birimizga uncha qattiq tegmay, ko‘nglimizni og‘ritmaygina uzoqlashib, ko‘rishmay qolganimizga ham mana, bir yilcha bo‘lib qoldi. Umrga qiyoslaganda – qisqa, biroq men uchun o‘ta uzoq tuyulgan shu bir yil ichida yuz-ko‘zlarimga uncha-muncha chiziq tusha boshlaganini bugun ertalab ko‘zgu ortida ko‘rib qoldim. Muhabbat odamni yoshartiradi, degan gapni eshitgan edim. Muhabbat odamni qaritishi ham mumkinligini endi bilib turibman…
O‘zi, siz qanday qilib men uchun eng qimmatli kishi bo‘lib qoldingiz?
Sizni qanday sevib qoldim? Ba’zi bir qizlar odamning tashqi ko‘rinishiga maftun bo‘lishsa, boshqalari kishining shuhratiga, boyligi yoki amaliga oshiq bo‘lisharkan. Rostini ayta qolay, og‘ajon, sizda unday xususiyatlar mana men deb ko‘zga tashlanmaydi, ijodingiz ham juda yuksalib ketgan emas, yaxshi deyilganlar qatorida xolos-ku. Suyganingni goho ko‘zing bilan emas, ko‘ngling bilan ko‘rasan, derdilar. Balki mening yuragim sizni avvallari ham ko‘rgandir…
Siz bizning telestudiyaga xizmatga kelganingizdan boshlab men ham ishga bog‘landim-qoldim. Ko‘pincha, eshittirish boshlanishiga ancha erta bo‘lsa ham, barvaqt kelib, xiyla keyin ketadigan bo‘ldim. Goho esa, dam oladigan kunlarimni ham shu yerda o‘tkazaman. Siz bo‘lsangiz, menga uncha etibor bermaganday yurardingiz. Boshqa yigitlarga o‘xshab, yo‘limni to‘sib, kinoga qistab, yo bo‘lar-bo‘lmas gaplarni so‘zlab bosh og‘ritmadingiz. “Qanday qilib, axir qanday qilib, menga bir og‘iz so‘z aytmaydi? Go‘zallikka zavqlanmagan bu qanday yigit o‘zi? Qaddi-qomatim kelishgan, suluv desa suluvman-ku. Suxandonlik tanlovidan behuda o‘tkazishmagan-ku! Nega meni payqamadi?” – deb o‘ylab kutib yurdim. Biroq kutishimdan natija chiqmadi.
Kunlarning birida atay xonangizga kirib borsam, yolg‘iz o‘tirgan ekansiz.
– E, keling, keling, – deb o‘rningizdan irg‘ib turdingiz.
– Yo‘q, men shunchaki bir kiruvdim, – dedim shoshib, – Siz shu yerda ekansiz-da?
– Ha, ha shu yerdaman. O‘tiring bunday.
Bir daqiqa jimib qoldik. Nimaga kirganimni, yo nima deyarimni bilmay, o‘zimni yo‘qotib, sizning muhabbat haqidagi bir asaringiz to‘g‘risida so‘zlay boshladim. Siz jimgina menga qarab turardingiz. O‘shanda, ko‘zlaringizda qandaydir sirli uchqunlar chaqnab, ular mening hissiyotimni junbushga keltirib, tushunarsiz tortinchoqlik paydo bo‘lib, qalbimga ilgari menga notanish bo‘lgan iliq bir oqim “shir” etib quyulib ketdi. Ikki yuzim qip qizarib, lovulladi. Siz bo‘lsangiz, mening so‘zlarimni unchalik uqmay, sal kulimsirab, nimadandir maftun bo‘lganday yayrab, xumor boqib turar edingiz. Shu tikilishingiz menga yoqqandan-yoqar edi.
Sevgiga bag‘ishlangan asaringiz haqidagi gaplarimni aytib bitirdim hamki siz boyagiday kulimsirabmi, xumorlanibmi o‘tiraverdingiz. Endi nima qildim? Shoshib qoldim.
– Men bora qolay – dedim o‘rnimdan turib. “Iya, nima uchun keluvdim o‘zi bu yerga? Tag‘in nimalar deb javrab qayoqqa boryapman?” – degan o‘y boshimga keldi.
– Ishdan keyin bir uchrashsak maylimi? –dedingiz boshqacha qilib.
– Qo‘ysangiz-chi, – deb yerga boqdim – nega uchrashamiz?
O‘zimni yo‘qotib, nima deyayotganimni ham anglamasdim. Qurib ketgur, tortinchoqligim pand berib qoldi. Shunday bo‘lsa ham qishloqda yigitlarga bergan javobimni eslab o‘shalarni takrorladim.
– Nimaga bo‘lardi? – deb sochingizni silaganingizcha jovdiradingiz, gaplashamiz, sirlashamiz deganday …
– Birovlar nima deydi?
– Yaxshi bo‘pti, deyishadi-da.
– Qanday qilib.
– Shunday ikkovlari birga yurishibdi deyishadi-da. Buning nimasi yomon, birga ishlasak, birga yursak nima bo‘libdi? Axir o‘z boshimizga o‘zimiz xo‘jayin emasmizmi?
“Rost aytasiz, og‘ajon”, degan gap xayolimga keldi. Biroq boyagiday o‘zimni yo‘qotib, bir quvonib, bir uyalib turardim.
– To‘g‘ri, suxandonlarni hamma taniydi, – dedingiz yana o‘zingiz, – gap-so‘z qilishlari ham mumkin. Ammo bilasizmi, mening shaharda uyim yo‘q, hozircha yotoqxonada turibman. Agar rozi bo‘lsangiz, hordiq kuni o‘sha yerda uchrashsak.
Men indamadim. Biror narsa deyishga ojiz edim, faqat yotoqxona shahar chetrog‘ida ekanini esladim. U yerda bo‘lganman – yam-yashil bog‘. Suvlari tip-tiniq, muzday. Ko‘nglim “bor-boraqol”, deb qistaydi. Qizlik nozim bilan ancha tarang qildim. Biroq qimmatli og‘ajon, sizning ohanrabodek ko‘zlaringiz meni o‘ziga tortardi. Oxiri men u yerga bordim.

IV

Biz juda yaqinlashib ketdik. Birga ishlaydigan ayrim o‘rtoqlarimiz ko‘z qarashlarimizdan darrov payqab, gap-so‘z qila boshlashdi. Hammasidan ham anovi, sizga yondashib rasmga tushgan suxandon qiz qizg‘onganini sezdirib qo‘ydi. U hozir boshqa yoqqa o‘tib ketdi. O‘zi ikki marta erga tegib chiqqan narsa edi. Yolg‘onniyam yamlamay yutardi.
– Anov yangi xodimning oilasi bor deyishadi. Rostmikan? – dedi u sizni ko‘rsatib, – so‘ng sir boy bermay tikildi. – U turishidan ancha-muncha qizlarning boshiga suv quygan odamga o‘xshaydi o‘ziyam…
Men indamadim. Uning yolg‘on gapirayotganini fahmladim. U yana so‘z uladi:
– Anorxon! Bu deyman, shu yigit kelgandan beri sen ham o‘zgaribroq qoldingmi? – deydi kulguga olgan bo‘lib.
– Qanday?
– Bilmadim. Endi shu, kiymaganingni kiyib, yasanib deyman-da, keyin… Ikkovlaring ko‘chada birga yurib qolasizlar?
– Birga ishlagandan keyin birga yurib qolsak kerak-da.
– Aytaman-da.
– Iya, bu ko‘ylagingni ko‘rmagan ekanman. Rosa yarashibdi o‘ziyam, – dedi.
Bu gaplarda jon bor edi, og‘ajon. Sizga ko‘rinish, yo yoqish uchunmi, bilmadim, tuflilargacha yangilab, har kuni bir boshqasini kiyib kelar edim. Ammo siz bunga e’tibor bermasdingiz. Rostini aytsam, o‘sha vaqtlarda moda bo‘lgan biror ko‘ylakdan qolgan emasman. Hamma tishlarimga tilla qoplatsammikin deb o‘ylardim. Oltin baldoqqa, oltin bilaguzukka yetsam derdim. Kichikroq tilla sirg‘am bor edi, ungayam ko‘nglim to‘lmay qoldi.
Bir safar siz shifoxonaga yotib qoldingiz. Uzluksiz qatnab turdim. O‘sha kunlarda shaharda yana bir yangi ko‘ylak o‘lgur paydo bo‘ldi. Mayin hilviragan bu ko‘ylakni kiyib yurganlarni ko‘rsam, suqlanib, ulardan uyalmay, qayerdan topishganini, qanchaga olishganini so‘rar edim. Yaponiyadan keladigan bu ko‘ylak tushlarimga ham kirib yurdi. Kunlarning birida boyagi diktor qiz kiyib kelsa bo‘ladimi? Uni ko‘rib, kuymagan joyimda kul bo‘lib ketdim. U bo‘lsa, oldimdan hali u yoqqa, hali bu yoqqa shox tashlab o‘tadi, desangiz. Axiyri chiday olmay, qayerdan topganini so‘radim.
– Kerak bo‘lsa topib beraman, – deb burnini ko‘tardi u. – bir ombor mudiri bor. U yetti qavat yerning tagidan bo‘lsa ham topadi. O‘ziyam kelishgan yigit. Mashinasi bor. Qurib ketgur, biram sho‘xki…
– Tanishtirib qo‘ying, baraka topgur.
Ombor mudiri Alim degan yigit ekan. Xuddi aytganiday bir joyda tinch turolmaydigan, odamning yoqasidan kirib, yengidan chiqadigan uddaburon ko‘rinadi. Meni ko‘rganda naq bir qoshiq moyday erib ketdi o‘ziyam.
– Bo‘pti-da, – dedi u darrov, – Sizga topib bermagan ko‘ylakni kimga topib beramiz?
O‘sha kuni u meni yap-yangi mashinasiga o‘tqazib ikki-uchta omborga olib bordi. Borgan joyida darrov mening pinjimga tiqilib, boshqalarga shu taqlid ko‘rinib maqtanayotganga o‘xshadi. Goho so‘zlashayotib, gap orasida ko‘zini qisib, imo-ishoralar qilayotganini payqadim. Haytovur, ko‘ylakni osonlikcha topib bergani yo‘q. Ana-mana deb yurib axir bir kuni qo‘limga tutdi. Biroq yelimday yopishib oldi. Restoranga, mehmonxonaga olib bordi. Boylik, shon-shavkat meni o‘z domiga torta boshladi. Goho ko‘nglim yumshab Alimning aytganlariga ko‘ndim…
– Bugun teatrga borsak, – yalinib turib oldi. – O‘zi bu ko‘ylak faqat sizga yarasharkan.
Bir yog‘i bu ko‘ylakni kiyib, teatrdagilarning ko‘zini o‘ynatgim kelib ikkilandim. Biroq shifoxonaga bormay qolganimga bir necha kunlar bo‘lganini eslab, siz tomonga jo‘nadim.
Alimning mashinasi bilan g‘izillab yetib borib, yo‘l chetida to‘xtadik. Alim allaqancha vaqt mahkam yopishib, yuz-ko‘zlarimni o‘pib oldi. Teatrda ko‘rishguncha sog‘inib qolishini aytib, biletlarni sumkachamga solib qo‘ydi. Shundan so‘ng mashinadan tushib qoldim. Bularning barini siz ichkaridan ko‘rib turgan ekansiz. Anchagacha bildirmadingiz. Ilgarigiday samimiy, iliq so‘zlashdingiz. Men ham hech narsa bo‘lmaganday erkalanib, yoningizda o‘tirdim. Ko‘ylagimni ko‘rib tabriklaydi, deb kutdim. Unga qarab ham qo‘ymadingiz. Oxiri o‘zim aytdim.
– Ko‘ylagim yarashibdimi?
– Juda yarashibdi, chiroyli ekan, – dedingiz qaddi-bastimga qarab ham qo‘ymay. – Bunaqa ko‘ylak haqida shifoxonada yotgan ayollar ham gapirishib, xo‘jayinlari ko‘rgani kelsa, shundan topasiz, deb tayinlashayotibdi. Ko‘pchilik topolmaganini aytib kelsa, achchiq qilganlariyam bor. O‘zing qayerdan topding?
– Bir tanishim topib berdi…
– Boyagi, seni mashinada olib kelgan yigitmi?
Nima deyishimni bilmay, qotib qoldim. Voy mening sezgir og‘ajonim-ey… Qanaqa qilib ko‘rib qoldingiz ekan? Yo sizning ham yuragingiz meni uzoqlardan ko‘rib turarmikan? Ikkalamizning o‘rtamizga og‘ir sukut tushdi. Chakkamdan muzday ter chiqib, o‘zimni biroz yo‘qotib qo‘ydim.
– Qani gulzorni bir oralab kelaylik-chi, – dedingiz tirsagimdan tutgancha o‘rindiqdan turg‘azib, – Anorxon, senga har qanday kiyim yarashadi. Ikkovimiz tanishgandan beri xilma-xil modadagi o‘ndan ortiq ko‘ylaklaringni ko‘rdim. Hammasi senga juda bop. “Yarashadi yolg‘iz sening o‘zingga, qaysi kuni qanday libos kiysang ham…” degan shoirning so‘zi qanday teran-a. Uzr, Anorxon! Bu mening o‘zimcha o‘ylagan o‘yim-da. Nahot odam har turli tusdagi latta-putta bilan go‘zal bo‘lsa? Yo oltin sirg‘a, oltin baldoq, tilla tish bilan chiroylimi? Ayt menga, Anorjon, go‘zallik nimada?
Ikkovimiz gulzor orasidagi yo‘lak bo‘ylab boryapmiz. Yo‘q, men tekis yo‘lakdan emas, jar bo‘yidagi toyg‘oq so‘qmoqdan yurib borayotganday, ro‘paramnigina ko‘rib, qo‘qqisdan boshimni o‘ng yoki chap tomonga bursam, qulab ketadiganday arang yurib boryapman. Bugun tushdan beri tanimni yayratib, hilvirab turgan, yangiligidan yoqimli hid taratayotgan yengil havoyi ko‘ylagim endi sizning oldingizda o‘xshovsizday tuyulib, butun badanim seskanib ketdi. Siz yana aytdingiz:
– Har bir odamning butun borlig‘i go‘zal. Har bir inson o‘zicha bir dunyo! Ko‘ngli mavjlangan ko‘l, fikri – qirg‘oqlarga to‘lqin urib sapchigan daryo, umr yo‘li – ming-ming ohangli musiqaning o‘zi! Inson bolasi tabiatan jimitday bo‘lgani bilan, yeru osmonning borlig‘ini ko‘ra bila oladigan ziyrak, boshiga tushgan tog‘day zil qayg‘uni ko‘tara oladigan alp! Yaxshiligiga chegara yo‘q! Muhabbati quyosh kabi otash! O, inson, inson, sen naqadar xislatlarga boysan! – deya hayajonlanib ketdingiz. Men bu so‘zlarni sizning og‘zingizdan eshitdim. Balki ilgariyam uqqandirman, ammo ma’nisini bilmaganman. Hozir bo‘lsa har bir so‘zingiz hissiyotimni jo‘sh urdirib, bir uyalib, bir ichimdan faxrlanib boryapman. Bora-bora oldimdagi yo‘l yorishib, kengayib ketganday tuyuldi. Tanimga qandaydir yashirinib yotgan, ilgari o‘zimga belgisiz bir kuch uyg‘onganday. Endi men boshqacha yashab, boshqacha fe’l-atvorga o‘tadiganday ruhlanib, dadillanib ketdim. Nahot bularning bari sizning shu so‘zlaringiz tufayli bo‘lsa? Alimdan rashk qilib, qo‘pollik bilan yoki achchiqlanib po‘pisaga o‘tmay, aksincha, menga nasihat qilganingiz uchunmi? Nima uchun meni tergamaysiz, qattiq koyimaysiz? Dilimga ozor beradigan so‘zlar aytish kerak edi-ku! Nega meni ayadingiz ekan o‘shanda?
Qimmatli og‘ajon! O‘shanda o‘zim bilan o‘zim bo‘lib, sizning boshqa so‘zlaringiz qulog‘imga kirmay qoldi. Xayrlashar paytimiz ham bo‘ldi. Siz qo‘llarimni kaftingizga olib, uzoq turdingiz. Men ana shundagina tushundim. “Men ardoqlagan qo‘llaringni, menga kun sayin telefon raqamini tergan barmoqlaringni anavi, mashinasida olib kelgan yigitga ushlatding-a!”, degan dilingizdagi so‘zlaringizni his etdim. Siz meni ayab turar edingiz. Ha, mening turmushga, hayotga yengil-elpi qaraganimni, ilk muhabbatim qadriga yetmaganimni, hammasidan ham quyoshli bog‘dagi anorday nuqra sof Anor bo‘lolmaganimni yuzimga solmay, meni ayab turdingiz, qimmatli og‘ajonim! Munchayam bag‘ringiz keng bo‘lmasa!
Men shifoxonadan chiqib, yig‘lab jo‘nadim. Bir-bir qadam bosib, yo‘l chetida birovlardan pana bo‘lib qadam tashladim. Ikki yuzimni yuvgan yoshning sho‘riga qo‘shilib, mendagi betayinlik, tashqi go‘zalligimga havolanish, yana bir qancha illatlarim yuvilib oqib ketganday bo‘ldi. Alim bergan teatr biletini mayda-mayda qilib yirtib, suvga otdim. Ertasiga esa uning omboriga bordim. Meni ko‘riboq kecha rosa kutganini aytib sayrashga tushdi.
– Mana, ko‘ylagingiz, – deb qog‘ozga o‘ralgan o‘sha chiroyli, o‘zim qachonlardan beri havas qilib yurgan yapon ko‘ylagini qo‘liga tutqazdim.
– Rahmat sizga!
– Iya, sizga yoqmadimi?
– Yoqmadi, – deb qisqa javob berdim-da, chiqib ketdim.
O‘sha, shifoxonadan qaytib kelgan kunimdan boshlab, sizga bo‘lgan hurmatim yanayam oshib ketdi, og‘ajon! Sizning ko‘p so‘zlaringiz yuragimdan joy olib, meni hamisha to‘g‘ri yo‘lga soladigan bo‘lib qoldi. Ancha og‘ir, sermulohaza bo‘lib ketdim. Odamzod yoshligingda aql-hushni ota-onangdan, tarbiyani maktabdan olar ekansan. Ular kifoya qilmaydi, shekilli. Odamning yoshiga yosh qo‘shilgani sayin unga yana aql, yana tarbiya kerak bo‘laverarkan. Xom sut emgan bandamiz-da. Bir qurib, bir toshib, bir kamayib, bir oshib turarkan kishi. Bugungi kunga kelib, bir odam qatori nimaiki fazilatim bo‘lsa, bularni sizdan o‘rganganim uchun ming marta baxtliman!
Siz shifoxonadan chiqiboq boshqa ishga o‘tib ketdingiz, shu shaharning o‘zida yashab, ishlab yuribsiz. Men esa, har bir yangi asaringizni orziqib kutaman, qimmatli og‘ajon. Balkim, bir kun uchrashib ham qolarmiz! Ikkimiz ilgarigiday yonma-yon suhbatlasharmiz ham ko‘pdan beri bizni kutayotgan dam olish uyining bog‘iga yo bo‘lmasa anavi ko‘prik boshiga tag‘in yayov borarmiz. Ehtimol bir-birimizni tushunarmiz… Hech kimga aytilmagan, aytilmaydigan gaplarimizni aytisharmiz.
Yana kim biladi, balki shu tariqa umuman yuz ko‘rishmay o‘tib ham ketarmiz. Shunday bo‘lganda ham siz mening eng aziz odamim bo‘lib, mangu yuragimda qolasiz… Mening ilk muhabbatimsiz.
… Mana, troleybus guvillaganicha kelib, qadrdon bekatda to‘xtaydi. Men telestudiyaga shoshib boryapman. Bir pasda yetaman ham. Ko‘zgu oldida biroz kuymalangach studiyaga kirib, rejissyor belgi berishini kutaman.
– Assalomu alaykum, aziz teletomoshabin do‘stlar! – deyman. Ichimda esa “Assalom alaykum og‘ajon”, deya xitob qilaman.
Ha, har doim shunday qilaman. Agar umr bo‘yi shu joyda ishlasam, umr bo‘yi…

Qirg‘iz tilidan Zuhriddin Isomiddinov tarjimasi

«Jahon adabiyoti» jurnali, 2018 yil, 10-son