Svetayeva Marina Ivanovna (1892.26.11, Moskva – 1941.31.8, Yelabuga, Tatariston) rus shoirasi. Moskva universiteti professori. Lozanna va Freyfurgdagi musiqa maktabi va katolik pansionda, Yaltadagi kizlar gimnaziyasida o‘qigan. Oktyabr to‘ntarishini qabul qilmay, 1922 yilda Pragaga, 1925 yilda esa Parijga ko‘chib borgan. Muhojirlikda muhtojlik va vatansizlik azobini boshidan kechirgan. Svetayeva 2-jahon urushi boshlanishi bilan SSSRga qaytib kelgan (1939). Ammo ko‘p o‘tmay, ruhiy iztiroblar orqasida o‘z joniga qasd qilgan.Dastlabki she’riy to‘plamlari — «Oqshom albomi» (1910) va «Sehrli fonar» (1912). 1916 yilga kelib, Svetayeva ijodining asosiy mavzui — muhabbat, Rossiya, she’riyat mavzui uzil-kesil shakllanadi. Svetayevaning 20-yillar avvaliga oid she’rlari oq gvardiyachilarning muhojirlikda nashr etilgan jurnallarida e’lon qilinadi. Shu davrda uning «Blokka atalgan she’rlar», «Hijron»(1922), «Psixeya, Romantika», «Hunar» (1923) she’riy kitoblari va «Barakalla» (1924) doston-ertagi nashr etilgan. Svetayevaning «Rossiyadan keyin. 1922— 25» so‘nggi to‘plami 1928 yili Parijda bosilgan.Svetayeva she’riyati musiqiyligi, tovushning she’r musiqiy qurilmasidagi katta o‘rni va ahamiyati bilan ajraladi. Tashki dunyo bilan murosa qila olmagan va shu dunyodagi hayotida ro‘shnolik ko‘rmagan shoiraning asarlari, jumladan, «Tog‘lar dostoni», «Intiho dostoni» (1926), «Krisolov» lirik satirasi (1925), hatto antik davr syujetlari asosida yozilgan «Tezey» (1927) va «Fedra» (1928) tragediyalari uzun hamda keskin monologlardan tarkib topgan. Svetayeva nasrda ham qalam tebratib, M. Voloshin, O. Mandelshtam, A. Beliy va boshqalar haqida falsafiy o‘ylar va xotiralardan iborat o‘ziga xos adabiy portretlarni yaratgan.
Shoirlik cheksizlikdir, u haqda so‘zlash qiyin. Shoirlik qayerdan boshlanadi? Qayerda tugaydi? Hamma narsani o‘z qarashlarim asosida chegaralayman, ammo ular ichida cho‘ntagida bir miri yo‘q g‘irt shoir – Balmont haqida bir narsa deya olmayman. Kulmang, janoblar. Men na Yesenin, na Mandelshtam, davomi…
Aziz bolalar!Men barchangizni birdek yaxshi ko‘raman, barchangiz azizsiz menga. Sizlar ham bilar kabi katta-kichik odamlarsiz. Har bir avlod, har bir nasl o‘ziga xos. Mening sizlarga aytadigan gaplarim ko‘p.Hech vaqt suvni bekordan bekorga isrof qilmangiz. Xuddi shu damlarda sahrolarda kimdir suvsizlikdan davomi…
Pasternak!Siz mening birinchi shoirimsiz. Tirik shoirim. Sizning ertangi kuningizga o‘zimnikiga ishonganday ishonaman. Beqiyossiz, shoirim.Pasternak men hayotimda ko‘p shoirlarni ko‘rdim:: kattasini ham, kichigini ham. Ular she’r yozuvchilar edi, hatto ajoyib qilib yozib qo‘yishardi.Vassalom. Ularning birontasining manglayida shoirlik qismatini ko‘rmadim. Bu qismat, davomi…
U na meniki, na Asyaniki bo‘la oldi, chunki hech birimizning ko‘nglimizga o‘tirmadi. Bizdan katta opamiz allaqachon uyli-joyli. Boshi ochiq bo‘lganda ham, ungayam yoqishga mutlaqo ishonmayman. Qayliq yosh, kelishgan bo‘lmasa-da, istarali. (odobli, axloqli, beg‘araz, sanasa ancha fazilatlari bor-a! Ammo biz bilan davomi…
Qizil xona. Jozibali kitob javoni. Ingliz yozuvchisi Sharlotta Brontening «Jeyn Eyr» romani. Javon meni o‘ziga doim tortib turadi. Unga qarab yurmoqqa chog‘lansam, devordagi «Duel» deb nomlangan suvrat hamisha meni to‘xtatib qoladi. U javondan kuchli.…Qor. U qanchalik oppoq bo‘lmasin daraxtlarning kuyib, davomi…