XVI—XVII асрлар сайёҳларининг ҳикояларига қараганда, бундай тошбақалар Мадагаскарда жуда кўп учраган. Улар 2000—3000 тадан бўлиб, пода бўлиб юрган. Ҳиндистонга йўл олган кемалар тошбақалардан ғамлаб олиш учун албатта, мана шу оролга тўхтаб ўтган, бу баҳайбат жониворларни босиб тутиб, Европа бозорларига олиб давоми…
Ҳам ерда, ҳам сувда яшаган тошбақаларнинг энг йириги архелондир, афсуски у бугунга қадар етиб келмаган. У мезозой даврида яшаган, узунлиги 3,05 метр бўлган. Бурунги замонлардаги тошбақа гўшти шинавандалари архелон тошбақасининг бошига етган. Мавжуд тошбақаларнинг энг йириги терили денгиз тошбақасидир. Унинг давоми…
Ҳамма бир оғиздан, дўзахда-да, деб жавоб бериши турган гап. Дўзах қаерда эканини эса ҳеч ким айтиб беролмаса керак. Аммо Ерда, тўғрироғи, чуқур сув остида шундай жойлар борки, унга борган киши, мана сизга дўзах, шайтон салтанати, деб хитоб қилиб юбориши ҳеч давоми…