Ҳайвонларнинг кўзлари тунда ёнадими?

Тунда йўл юришга тўғри келганлар қоронғиликда ҳайвонларнинг ёниб турган кўзларини кўрган бўлишлари мумкин. Бу кўзлар ўз-ўзидан ёниб туради деб тахмин қилиш табиий. Аслида эса бу ёниш қандайдир бир манба, масалан, автомобил фарасидан чиқаётган ёруғликнинг кўзда акс этишидир. Ёруғликнинг акс этиши давоми…

Нега ҳайвонлар тузни яхши кўради?

Одамларнинг ҳам, ҳайвонларнинг ҳам тузли овқатга, озиққа ўчлиги жонли табиатнинг энг ажиб сир-синоатларидандир. Биз инсон минг йиллар мобайнида тузни қадрлаб келганини ва ундан таом тайёрлашда фойдаланганлигини биламиз. Қадимий Мексикада туз шунчалар зарур маҳсулот ҳисобланганки, ҳар йили гўзал қизлардан бири туз давоми…

Ҳидлар тили нима?

Ҳайвонлар ҳидлар тилини билган ҳолда туғиладими ёки уни вақти келиб ўрганадими? Бу масалада биологлар ўртасида якдил фикр йўқ. Тажриба кўрсатишича, масалан, оддий сичқонда феромон хотира ғоят даражада кучли, у оиланинг ўнлаб аъзолари тўғрисидаги ахборотни ёдида қаттиқ тутади. Шу ўринда қизиқарли давоми…

Ҳайвонларга бурун нима учун керак?

Бурун энг аввало ҳидни сезиш учун керак. Ҳидлар олами ҳайвонлар учун алоҳида аҳамиятга молик. Уларга шамоллар ва оқимлар яхши ёки ёмон хабарларни олиб келади, бошқа ҳайвонларнинг муаттар ҳидлари ўрнашган тошлар ва буталар «Хуш келибсиз!» ёки «Чегара бузилмасин!» дея хабар бериб давоми…

Феромонлар нима?

Олимлар дунё оддийгина ҳидлар билан эмас, балки ҳид-сигналлар билан тўлалигини аниқлаганлар. Ҳар сонияда ҳавода сон-саноқсиз даъватлар, ваъдалар, эътирозлар, огоҳлантиришлар ҳар томонга тарқалади. Айтиш лозимки, ахборот алмашишнинг кимёвий йўли — қадимийлардан бири, балки ҳатто энг қадимийсидир. Ҳозирги кунда тирик организмлар ўзига давоми…

Ҳайвонлар танасида ҳарорат қанча бўлади?

Биз бир жойдан иккинчи жойга кўчганимизда атрофимиздаги ҳарорат қандай ўзгараётганлигини сезишимиз мумкин, аммо танамиз ҳарорати ҳам ўзгариши мумкинлигини хаёлимизга ҳам келтирмаймиз. Чунки у ўзгармайди ҳам. Биз «гомеотермик» мавжудот ҳисобланамиз ва бу тур барча иссиқ қонли ҳайвонларни, барча сут эмизувчиларни, уй давоми…

Нима учун мушуклардан мушук боласи, тошбақалардан тошбақа боласи дунёга келади?

Ростдан ҳам, нима учун? Ахир, фақат тошбақа ва мушукларгина ўзига ўхшаш наслларини дунёга келтирмайди-ку! Кунгабоқар уруғидан фақат кунгабоқар, момоқаймоқдан — момоқаймоқ униб чиқади. Одамларнинг болалари ўз ота-оналарига икки томчи сувдек ўхшаш бўлиши ажабланарли эмасми? Бунинг сабаби нимада экан? Бу жумбоқ давоми…

Сут эмизувчиларни биласизми?

Мушуклар ва итлар, филлар ва кўршапалаклар, китлар ва отлар, маймунлар ва одамлар буларнинг барчаси сут эмизувчилар деб аталмиш зоологик синфга мансубдир. Сут эмизувчиларнинг бошқа ҳайвонлардан фарқи шундаки, уларнинг насллари урғочисининг сут безларини эмган ҳолда вояга етади. Аксарият сут эмизувчилар болалари давоми…

Ўринли маслаҳат

Бир куни кўчада сайр қилиб юрган киши йўл четида ўтирган кекса одамни кўриб қолди. У мўйсафиднинг қаршисига келиб, мурожаат қилди: – Отахон, улуғ ёшли инсон экансиз, анчагина узоқ ҳаёт йўлини босиб ўтгансиз. Шубҳасиз, жуда доно бўлсангиз керак. Айтинг-чи, мана, мен давоми…

Қор қўйнида лолалар (қатағон килинган аёллар хақида очерклар)

Қор қўйнида лолалар (қатағон килинган аёллар хақида очерклар). /Масъул муҳаррир: Б.Шарипов/. Давлат ва жамият қурилиши академияси. «Шаҳидлар хотираси» хайрия жамғармаси. — Тошкент, «Академия», 2001. Йиллар ва даврлар ўтади. Аммо мустабид совет тузумининг ўзбек халқига келтирган жабру жафолари асло унутилмайди. Францияда давоми…