Ян Бжехва (Jan Brzechwa), ҳақиқий исми Ян Виктор Лесман (Jan Wiktor Lesman; 15 август 1898 — 2 июль 1966) — поляк шоири, ёзувчи, таржимон. «Бжехва» тахаллуси маъноси – «ҳазилкаш», «лақма».
ПИШЛОҚДАГИ ТЕШИКЛАР
– Айтинг,
Бу қандай жумбоқ,
Нега тешилган пишлоқ?
Аслида пишлоқ пишган,
Ким уни атай тешган?
– Тешган мен эмас,
Бошқа, –
Хур-хурлаб деди Чўчқа.
– Қизиқ, –
Ғо-ғолади Ғоз. –
Фол очмоқ
Мушкул бироз.
Йиғлагудай деди Қўй:
– Қийин масала, вой-бўй!
Ҳеч ким бўлмаса иқрор,
Ба-алким билади Қўчқор?
– Бунга сабаб мушуклар,
Шундан барча тешиклар, –
Деди хонаки Кўппак,
Пишлоқни ҳидлаб жиндак.
Мушук томдан пишқирди,
– Мен эмас, – деб қичқирди. –
Бу аниқ Сичқон иши,
Шундан пишлоқ тирқиши!
Қайдандир келди Қарға,
Иш бўйича бош дарға.
Юкланди унга шу иш –
Пишлоқ бўйича тафтиш.
Қарға ишга киришди,
Балки дерсиз: “Иш пишди!”
Қарға каломин ўқиб,
Еб қўйди уни чўқиб!
Қоринга кетди пишлоқ,
Бақирди бутун қишлоқ:
– Фалон, талон, писмадон,
Пишлоқни қилди гумдон!
Учиб чиқиб деворга,
Қарға деди:
– Бекорга,
Қилманг мени ҳақорат,
Пишлоқ бўлмади ғорат!
Тешикка текканим йўқ,
Бекорга еганим йўқ!
Тўғри, пишлоқ йўқолди,
Лекин тешиклар қолди!
Шундай тугади бу баҳс,
Жонзотларга бўлди дарс.
Лекин ҳеч ким билмайди
Тугамас бу қўшиқлар:
Пайдо бўлган қаёқдан,
Пишлоқдаги тешиклар?!
ШАФАҚ ОРОЛЛАРИДА
Етти иқлим нарида,
Шафақ оролларида
Ҳамма ўйнаб-кулармиш,
Боши билан юрармиш.
Демишлар, унда яшар,
Чанг чалиб, ўйин тушар,
Уч бошли Кит ялмоғиз,
Қўшиқ айтармиш ёлғиз!
Чархоёқда чарх уриб,
Тоғу тош ҳайбатида
Учар эмиш чавақлар
Помидор шарбатида.
Ҳатто бир мушук ҳайҳот,
Ҳайдар эмиш вертолёт!
Самбиттол нок тугармиш,
Шоколад, ширмой нонлар.
Сувда сакраб юрармиш,
Ердагидай қуёнлар.
Катталарга болалар,
Дарс берармиш мактабда.
Ҳар турли мўъжизалар,
Бисёр эмиш албатта
Етти иқлим нарида,
Шафақ оролларида
Баъзида жиндак афсус
Қиламан, алалхусус,
Изласак ҳам кўп сарсон,
Тополмасмиз ҳеч қачон
Шафақ оролларини,
Учқур шамолларини.
ЕЛИМ
Тез қочинглар, қочди, ҳой,
Ошхонадан Елимвой!
Ким дуч келса, қарамай
Елимлайди аямай!
Елимланди идишлар,
Қошиқ, санчқи, илгичлар.
Лампачироқ, товоқлар,
Турли кийим, қалпоқлар.
Ота ҳам қўлга тушди,
Ўриндиққа ёпишди.
Китоб, кўрпа, ўйинчоқ,
Болиш, чойшаб, қўғирчоқ,
Пол ва шифтни сўнг шошиб,
Елимлаб, кетди қочиб!
Ким йўлда имиллади,
Зум ўтмай елимлади.
Баққоллик ойнасидан,
Анграйиб боқди анқов.
Оғзини очмасидан,
Ёпишиб қолди дарров!
Ўриндиқлар елим,
Бас,
Ким ўтирса,
Қўзғалмас!
Ит мушукка хезланди,
Зум ўтмай елимланди!
Трамвай тутди бошин,
Елимланди юк мошин!
Олисдан кўриб атай,
Ёрдамга чопди посбон!
Бечорани пашшадай
Елимлаб қўйди осон.
Нима қилсак,
Чора йўқ!
Бари бирдай ёпишди.
Буюм, жонзот, ҳўл-қуруқ,
Оғиз-бурун ўпишди.
Бир-бир ўчар чироқлар,
Юмилади қароқлар.
Кўзлар уйқуга тўлди,
Сен ҳам ухла,
Вақт бўлди!
КУЧУКЧА ҚАЙҒУЛАРИ
Миттигина жуссаси,
Лекин кўпдир ғуссаси.
Халал беришар ишга –
Пианино ғажишга.
Ёғоч ўлгудай тахир,
Тергамоқ шартми, ахир?!
Ғуссалар тинчлик бермас,
Нега сув қуруқ эмас?
Қўшнини тишлолмаса,
Мушукни ушлолмаса,
Осмондан суяк ёғмас,
Унга бу ишлар ёқмас.
Соҳибига вафодор,
Тағин қандай хато бор?
Овқат келди, бас, етар,
Қорин тўйгач, ғам кетар!
Рус тилидан Нуруллоҳ Остон таржимаси