Lixtenberg Georg Kristof (1742-1799)

Nemis faylasufi, tabiiyotshunos olim, san’at bilimdoni Lixtenberg ruhoniy oilasida 17-farzand bo‘lib dunyoga keldi. O‘shanda uning atigi 4 nafar opasi hayot bo‘lgan, xolos. 9 yoshida Georg otasidan judo bo‘ldi.

O‘zi ketma-ket raxit xastaligi tufayli bukir bo‘lib qolgan.

U dastlab Darishtadt gimnaziyasida o‘qidi. Keyin yangi ochilgan Gyottingen universitetida fizika, riyoziyot va falakiyotshunoslikdan tahsil oldi.

Lixtenberg ko‘plab falsafiy hikmatlar muallifi. Uning quyidagi asarlari ma’lum: «Fiziognomika haqida» (1778 yil), «8» raqamli nutq…», «Hikmatlar».

* * *

Shunisi juda achinarliki, odamlarning yovuzlikni kamaytirishga bo‘lgan intilishi juda ko‘p yovuzliklarni keltirib chiqaradi.

* * *

Har kuni ko‘kka iltijo qilib shunday oliy baxt tilayman: faqat aqlli hamda olijanob odamlargina bilim va qudratda mendan o‘zib ketsinlar.

* * *

Aftidan, hech kimning baxti to‘kis emasligini yetarlicha yaqqol tasavvur etishning o‘zi ham to‘kis baxtga yetishmoqning yaqin yo‘lidir.

* * *

Insonning o‘z irodasiga qarshi yashashi ayanchli. Istakka qarshi ravishda barhayot qolish esa undan ham dahshatliroqdir.

* * *

Hamdardlik ahamiyatsiz sadoqatdir.

* * *

Inson fe’l-atvorini to‘g‘riroq tushunish uchun boshqa vositalar bo‘lmaganda uni ranjitadigan hazildan foydalanish mumkin.

* * *

Ko‘pchilik xatolardan qochishni emas, ulardan afsuslanishni ezgulik deb hisoblaydi.

* * *

O‘ziga bino qo‘ygan odamning ustunligi shundaki, uning raqiblari oz bo‘ladi.

* * *

Qullarcha xatti-harakat faqat qullarning o‘zigagina xos emas.

* * *

Inson haqida o‘ta murakkab tasavvurda bo‘lma, balki oddiygina mulohaza yurit. Uni o‘ta yaxshi yoki o‘ta yomon deb hisoblama.

* * *

Birovni qoralashdan oldin doimo uni oqlash imkoni bor-yo‘qligini o‘ylash kerak.

* * *

Albatta, men: «Hamma narsa o‘zgacha bo‘lsa yaxshiroq bo‘ladi», — deya olmayman. Ammo shuni tasdiqlaymanki, hamma narsa yaxshiroq bo‘lishi uchun hammasi o‘zgacha bo‘lmog‘i joiz.

* * *

Ahmoqni donoga aylantirish qo‘rg‘oshinni oltinga aylantirish singari mushkul ishdir.

* * *

«Olim» so‘zi zamirida ba’zan faqat bir narsa – ko‘p narsaga o‘rgatilgan, ammo o‘zi hech narsa uqmagan odam to‘g‘risidagi tushuncha yotadi.

* * *

Hamma narsadan kamida bir marta shubhalan. Hatto «ikki karra ikki – to‘rt» degan oddiy haqiqat ham bundan xoli bo‘lmasligi mumkin.

* * *

Baxtsizligimizning umumiy manbai shundaki, biz narsalarni qanday qabul qilsak, ular haqiqatan ham shundayligiga ishonamiz.

* * *

Biz shunday olamda yashaymizki, bitta ahmoq ko‘plab ahmoqlarni, bitta donishmand esa juda oz donolarni yaratadi.

* * *

Shubha hushyorlikka teng bo‘lmog‘i joiz. Aks holda u xatarli tus oladi.

* * *

Odamlar ko‘pincha din yo‘lida urush boshlashlari, ammo diniy qoidalarga kamdan-kam hollarda amal qilishlari hayratlanarli emasmi?

* * *

O‘zimizga ma’lum zaifliklarimiz bizga zarar yetkazmaydi.

* * *

Odamlardan o‘z istagimiz darajasida emas, balki ularning imkoniyatlari darajasida yordam so‘rashimiz joiz.

* * *

Donolikka ilk qadam – hamma narsaga hujum qilishdan, so‘nggi qadam esa – hamma narsani boshdan kechirishdan iborat.

* * *

Yangi narsani ko‘rish uchun qandaydir yangi narsa yaratish zarur.

* * *

Nima bo‘lganda ham, baribir, qabr taqdir zarbalariga qarshi eng a’lo qal’adir.