Guardian: Барча даврларнинг энг яхши 100 китоби

Норвегия китоблар клуби 2002 йили 54 та давлатдан энг машҳур юздан ортиқ ёзувчилар орасида сўровнома ўтказган эди. Буюк Британиянинг “Guardian” газетаси ушбу сўровнома асосида барча замонларнинг энг яхши 100 китоб номини эълон қилган.

Дунёнинг энг машҳур ёзувчилари фикрига кўра, испан ёзувчиси Мигель Сервантеснинг “Дон Кихот” романи барча даврларнинг энг яхши китоби деб эълон қилинган.

Рўйхатдан энг кўп англиялик ижодкорлар асарлари ўрин олган (14 та). Франциялик ёзувчиларнинг 11 та, россиялик адибларнинг 10 та, АҚШлик ёзувчиларнинг 9 номдаги китоби ушбу рейтингдан ўрин эгаллаган. Шарқнинг буюк дидактик асарлари — Шайх Саъдийнинг “Бўстон”, Жалолиддин Румийнинг “Маснавий” китоблари, шунингдек, ҳиндларнинг “Рамаяна” ва “Маҳабҳорат” достони, “Минг бир кеча” эртаклари ҳам киритилган.

Энг яхши китоблар 100 талиги рўйхати алифбо асосида эълон қилинган.

1. 1984, Жорж Оруэлл, Англия (1903-1950)
2. Қўғирчоқ уй (A Doll’s House), Генрик Ибсен, Норвегия (1828-1906)
3. Ҳислар тарбияси (A Sentimental Education), Густав Флобер, Франция (1821-1880)
4. Авессалом, Авессалом (Absalom, Absalom!), Уильям Фолкнер, АҚШ (1897-1962)
5. Гекльберри Финнинг саргузаштлари (The Adventures of Huckleberry Finn), Марк Твен, АҚШ (1835-1910)
6. Энеида (The Aeneid), Вергилий, Италия (э.а. 70-19)
7. Анна Каренина (Anna Karenina), Лев Толстой, Россия (1828-1910)
8. Севикли (Beloved), Тони Моррисон, АҚШ (1931)
9. Берлин, Александерплац (Berlin Alexanderplatz), Альфред Дёблин, Германия (1878-1957)
10. Сўқирлик (Blindness), Жозе Сарамаго, Португалия (1922-2010)
11. Безовталик ҳақида китоб (The Book of Disquiet), Фернандо Пессоа, Португалия (1888-1935)
12. Айюб китоби (The Book of Job), Исроил (э.а. 600-400)
13. Ака-ука Карамазовлар (The Brothers Karamazov), Фёдор Достоевский, Россия (1821-1881)
14. Будденброклар (Buddenbrooks), Томас Манн, Германия (1875-1955)
15. Кентерберий ҳикоялари (Canterbury Tales), Жеффри Чосер, Англия (1340-1400)
16. Қўрғон (The Castle), Франц Кафка, Богемия, (1883-1924)
17. Маҳалламиз болалари (Children of Gebelawi), Нажиб Маҳфуз, Миср (1911-2006)
18. Асарлар тўплами (Collected Fictions), Хорхе Луис Борхес, Аргентина (1899-1986)
19. Шеърий асарлар (Complete Poems), Жакомо Леопарди, Италия (1798-1837)
20. Ҳикоялар (The Complete Stories) Франц Кафка, Богемия (1883-1924)
21. Ҳикоялар (The Complete Tales), Эдгар Аллан По, АҚШ (1809-1849)
22. Зенонинг ўзини англаши (Confessions of Zeno), Итало Свево, Италия (1861-1928)
23. Жиноят ва жазо (Crime and Punishment), Фёдор Достоевский, Россия (1821-1881)
24. Ўлик жонлар (Dead Souls), Николай Гоголь, Россия (1809-1852)
25. Иван Ильичнинг ўлими ва бошқа ҳикоялар (The Death of Ivan Ilyich and Other Stories), Лев Толстой, Россия (1828-1910)
26. Декамерон (Decameron), Жованни Боккаччо, Италия (1313-1375)
27. Буюк сўқмоқлар аро (The Devil to Pay in the Backlands), Жуан Гимарайнс Роза, Бразилия (1880-1967)
28. Телбанинг кундаликлари ва бошқа ҳикоялар (Diary of a Madman and Other Stories), Лу Синь, Хитой (1881-1936)
29. Илоҳий комедия (The Divine Comedy), Данте Алигьери, Италия (1265-1321)
30. Дон Кихот (Don Quixote), Мигель де Сервантес, Испания (1547-1616)
31. Эсселар (Essays), Мишель де Монтень, Франция (1533-1592)
32. Эртаклар ва ҳикоялар (Fairy Tales and Stories), Ганс Христиан Андерсен, Дания (1805-1875)
33. Фауст (Faust), Иоганн Вольфганг Гёте, Германия (1749-1832)
34. Гаргантюа ва Пантагрюэль (Gargantua and Pantagruel), Франсуа Рабле, Франция (1495-1553)
35. Гилгамеш достони (Gilgamesh), Месопотамия (э.а. 1800)
36. Олтин дафтар (The Golden Notebook), Дорис Лессинг, Англия (1919-2013)
37. Буюк умидлар (Great Expectations), Чарльз Диккенс, Англия (1812-1870)
38. Гулливернинг саёҳатлари (Gulliver’s Travels), Жонатан Свифт, Ирландия (1667-1745)
39. Лўлилар балладаси (Gypsy Ballads), Федерико Гарсиа Лорка, Испания (1898-1936)
40. Ҳамлет (Hamlet), Уильям Шекспир, Англия (1564-1616)
41. Тарих (History), Эльза Моранте, Италия (1918-1985)
42. Очлик (Hunger), Кнут Хамсун, Норвегия (1859-1952)
43. Телба (The Idiot), Фёдор Достоевский, Россия (1821-1881)
44. Илиада (The Iliad), Ҳомер, Греция (э.а. 700)
45. Ҳур инсонлар (Independent People), Халлдор Лакснесс, Исландия (1902-1998)
46. Кўринмас одам (Invisible Man), Ральф Эллисон, АҚШ (1914-1994)
47. Фаталист Жак ва унинг хўжайини (Jacques the Fatalist and His Master), Дени Дидро, Франция (1713-1784)
48. Туннинг охирига саёҳат (Journey to the End of the Night), Луи-Фердинанд Селин, Франция (1894-1961)
49. Қирол Лир (King Lear), Уильям Шекспир, Англия (1564-1616)
50. Майса япроғи (Leaves of Grass), Уолт Уитмен, АҚШ (1819-1892)
51. Тристрам Шендининг ҳаёти ва фикрлари (The Life and Opinions of Tristram Shandy), Лоренс Стерн, Ирландия (1713-1768)
52. Лолита (Lolita), Владимир Набоков, Россия/АҚШ (1899-1977)
53. Вабо пайтидаги муҳаббат (Love in the Time of Cholera), Габриэль Гарсиа Маркес, Колумбия (1928-2014)
54. Бовари хоним (Madame Bovary), Густав Флобер, Франция (1821-1880)
55. Сеҳрли тоғ (The Magic Mountain), Томас Манн, Германия (1875-1955)
56. Маҳабҳорат (Mahabharata), Ҳиндистон (э.а. 500)
57. Ҳеч бир хусусиятсиз одам (The Man Without Qualities), Роберт Музиль, Австрия (1880-1942)
58. Маснавий (The Mathnawi), Жалолиддин Румий, Афғонистон (1207-1273)
59. Медея (Medea), Еврипид, Греция (э.а. 480-406)
60. Адрианнинг эсдаликлари (Memoirs of Hadrian), Маргерит Юрсенар, Франция (1903-1987)
61. Метаморфозалар (Metamorphoses), Овидий, Италия (э.а. 43)
62. Миддлмарч (Middlemarch), Жорж Элиот, Англия (1819-1880)
63. Ярим тун болалари (Midnight’s Children), Салмон Рушдий, Ҳиндистон/Буюк Британия (1947)
64. Моби Дик (Moby-Dick), Херман Мелвилл, АҚШ (1819-1891)
65. Миссис Делоуэй (Mrs. Dalloway), Виржиния Вульф, Англия (1882-1941)
66. Ньял ҳақида сага (Njaals Saga), Исландия (1300)
67. Ностромо (Nostromo), Жозеф Конрад, Англия (1857-1924)
68. Одиссей (The Odyssey), Ҳомер, Греция (э.а. 700)
69. Шоҳ Эдип (Oedipus the King), Софокл, Греция (э.а. 496-406)
70. Горио ота (Old Goriot), Оноре де Бальзак, Франция (1799-1850)
71. Чол ва денгиз (The Old Man and the Sea), Эрнест Хемингуэй, АҚШ (1899-1961)
72. Ёлғизликнинг юз йили (One Hundred Years of Solitude), Габриэль Гарсиа Маркес, Колумбия (1928-2014)
73. Бўстон (The Orchard), Шайх Саъдий, Эрон (1200-1292)
74. Отелло (Othello), Уильям Шекспир, Англия (1564-1616)
75. Педро Парамо (Pedro Paramo), Хуан Рульфо, Мексика (1918-1986)
76. Пиппи кўчмоқда (Pippi Longstocking), Астрид Линдгрен, Швеция (1907-2002)
77. Шеърлар (Poems), Пауль Целан, Руминия/Франция (1920-1970)
78. Жинлар (The Possessed), Фёдор Достоевский, Россия (1821-1881)
79. Ғурур ва хурофот (Pride and Prejudice), Жейн Остин, Англия (1775-1817)
80. Рамаяна (The Ramayana), Валмики, Ҳиндистон (э.а. 300)
81. Шакунталанинг иқрори (The Recognition of Sakuntala), Калидаса, Ҳиндистон (400)
82. Қизил ва қора (The Red and the Black), Стендаль, Франция (1783-1842)
83. Йўқотилган вақтни қидириб (Remembrance of Things Past), Марсель Пруст, Франция (1871-1922)
84. Шимолга кўчиш мавсуми (Season of Migration to the North), Тойиб Солиҳ, Судан (1929-2009)
85. Танланган ҳикоялар (Selected Stories), Антон Чехов, Россия (1860-1904)
86. Ўғиллар ва жазманлар (Sons and Lovers), Дейвид Герберт Лоуренс, Англия (1885-1930)
87. Шовқин ва ғалаён (The Sound and the Fury), Уильям Фолкнер, АҚШ (1897-1962)
88. Тоғлар садоси (The Sound of the Mountain), Ясунари Кавабата, Япония (1899-1972)
89. Бегона (The Stranger), Альбер Камю, Франция (1913-1960)
90. Гендзи ҳақида қисса (The Tale of Genji), Мурасаки Сикибу, Япония (1000)
91. Вайроналик келмоқда (Things Fall Apart), Чинуа Ачебе, Нигерия (1930-2013)
92. Минг бир кеча (Thousand and One Nights), Ҳиндистон/Эрон/Ироқ/Миср (700-1500)
93. Тунука барабан (The Tin Drum), Гюнтер Грасс, Германия (1927-2015)
94. Маёқда (To the Lighthouse), Виржиния Вульф, Англия (1882-1941)
95. Жараён (The Trial), Франц Кафка, Богемия (1883-1924)
96. Трилогия: Моллой, Мэлон ўлмоқда, Номсиз (Trilogy: Molloy, Malone Dies, The Unnamable), Сэмюэл Беккет, Ирландия (1906-1989)
97. Улисс (Ulysses), Жеймс Жойс, Ирландия (1882-1941)
98. Уруш ва тинчлик (War and Peace), Лев Толстой, Россия (1828-1910)
99. Бўронли довонлар (Wuthering Heights), Эмили Бронте, Англия (1818-1848)
100. Грек Зорба (Zorba the Greek), Никос Казандзакис, Греция (1883-1957)