«Курашмоқ учун ўрганмоқ керак»

Россия империясининг йирик ҳарбий мутахассиси, машҳур тарихчи, 1830-1840 йилларда Хивани забт этиш учун юборилган ҳарбий экспедиция қатнашчиси генерал-лейтенант Михаил Игнатович Иванин (1801 -1874) русларнинг Шарққа дастлабки юришларидаги муваффақиятсизликлари сабабини бу ўлкалардаги халқларнинг буюк саркардалари ҳарбий маҳоратини, усул ва услубларини ўрганмасдан давоми…

Шодиёр Ҳазрат Исмат. Тазарру (қисса)

…Киши ариқ бўйида ўтириб, сувнинг бир маромда оқишини кузатаркан беихтиёр тин олади. Сувнинг тафти бор. Ва ҳар неки офат ҳам ундан.Азоб деганлари шундан бўлса керак. Сув балоси ҳам борки, жимгина ҳаракат қилаётган ариқ бошида ирмоқ бўлгани-ю яна қаерлардадир дарё-ю уммонга давоми…

Шодиёр Ҳазрат Исмат. Қўмсаш (ҳикоя)

Кеч куз эди. Адирдаги ўтлар худди баҳордагидек ям-яшил. Янтоқ ва карракнинг димиққан ҳидини сезиш қийин эмас. Айниқса, бурганнинг буйи уни ўзига жалб этди. Бурган унга отасини эслатарди… У сой ёқалаб ортидан болаларини эргаштирганича тоғ томон юра бошлади. Ҳаво ҳам яхшигина давоми…

Шодиёр Ҳазрат Исмат. Қуралай (ҳикоя)

Кампир бошданоқ мулла Қудратнинг қизини келин қилишга қарши эди. Мулла Азим эса аҳдида турди. Икки мулла бир пайтлар қуда бўлишга, орани янада мустаҳкамроқ қилишга сабаб бўладиган риштани топмаганди. Мулла Қудрат қизини мулла Азимнинг ёлғиз ўғлига берадиган бўлди. Оғзаки битим тузилди. давоми…

Шодиёр Ҳазрат Исмат. Ўрнак (ҳикоя)

Берди бобонинг қовоғи ҳали ўрнидан турмапсдан туриб, кўрпада ўраниб ётганидаёқ солинди. Негадир ўз-ўзидан хафа бўла бошлади. Ўрнидан бирданига турмади. Кўрпасида уёқдан-буёққа ағдарилиб ётарди. Бироз ўтган-кетганларни эслагандек бўлиб, хаёлан ёшлик йилларини ҳам ёдга олди. Энтикди. Ўтаётган кунидан кўнгли тўлмайроқ турди. Ўрнидан давоми…

Шодиёр Ҳазрат Исмат. Ғирром (ҳикоя)

Унинг туғилиши ҳам аслида ғалатироқ эди. Жовли дея исм қўйишди. Ҳамма ирим-сиримлар қилинди. Жовли йиғлоқи чиқди. Унинг бешигини доим тебратиб туриш керак. Бўлмаса, яна йиғлайди. Опаси ва акалари унинг хархашаларидан безор бўлди. Отаси тажанглашди.Онасининг юраги зада бўлиб қолди. Қорни тўйса давоми…

Шодиёр Ҳазрат Исмат. Омонат (ҳикоя)

Қундуз кампир қизи – Кибриёни ўйлабса бесаранжом бўлади. Уни деб юраги сиқилади. Чоли ҳам билдирмай юради-ю, барибир унинг ҳам кўнгли зада. Бўлмаса, чолу кампир бир этак болани катта қилиб, уйли-жойли қилди. Ҳаммаси ўзи билан ўзи овора. Элда оиланинг ўзига яраша давоми…

Шодиёр Ҳазрат Исмат. Иноят (ҳикоя)

Сочлари тўзғин жувон гўдагини кўксига маҳкам қучганича узун рўмолини шамол тортқилаётганидан бехабар яна ортидан бир ўғлини эргаштириб, илонизи сўқмоқдан сой томон эниб келаётган эди. Аёлнинг боши эгик, бўғзига йиғи тиқилган. Эри бир пайтлар отдан йиқилиб ўлган. Шўрлик бева қолди. Энди давоми…

Шодиёр Ҳазрат Исмат. Изланаётган бахт (ҳикоя)

Воҳид чол уста Холиёрни унчалик ёқтирмасди. Шу сабаб бир-бирини кўришгудек бўлишса, атай йўлларини ўзгартиришарди. Гўёки, биров-бировини кўрмагандек. Аслида, орада талашадиган масала йўқ ҳисоби. Ёшлигидан бирга униб-ўсди. Девор дармиён қўшнилар бошида иноқ эди. Сўнг Воҳид чол ҳали чол бўлмаган айни навқирон давоми…

Шодиёр Ҳазрат Исмат. Морбоз (ҳикоя)

Қишлоқнинг ўртароғидаги қирнинг биқинида чоғроққина ҳовлимиз ва болохонали уйимиз бўларди. Мен фақатгина ҳовлимизда ва баъзан томга чиқиб ўйнар эдим. Гоҳида акам – Наим қирнинг устига опчиқиб, ўзим тенги болаларнинг орасига қўшиб қўярди. Мен эса бу ерда ўйнаётганларга унчалик ҳам эл давоми…