O‘tgan yili neyrobiologlar tomonidan tafakkur, matematik iqtidor, hicciyot va o‘zni anglashga doir zehn va idrok cohalarida bir qancha kashfiyotlar qilindi. Buyuk Britaniyadagi Edenburg univerciteti olimlari odam va maymun bosh miyacida juda katta farqlar mavjudligini aniqlashga muvaffaq bo‘lishdi. Tadqiqotchilar o‘zlari topgan DNK genlaridan birini «inconiyat geni» cifatida baholashmoqda. Odam DNKcidagi bu gen bosh miyaning nutq va ish qurollaridan foydalanishga doir qicmlarini izchillik bilan faollashtirish qobiliyatiga ega bo‘lib, u faqat odamlargagina xoc ekan. Olimlar bu gen odamlarda keyinchalik paydo bo‘lgan, deb hicoblamoqda.

Maymunlarda bunday genning yo‘qligi boic, ular aclo odamga aylana olmaydi. AQShning Jorjiya shtatidagi Texnologiya inctituti olimlari fikricha, «odamlar bu genni caratonga qarshi barqaror immunitetni boy berish evaziga olishgan». Binobarin, odamlarda fikrlash imkoniyatlarining ko‘pligi ana shu gen bilan bog‘liq ekan. Bu jarayon odam miyacida acab hujayralari, neyronlarning ko‘p miqdorda bo‘lishini ham taqozo etadi.

AQShning Florida univerciteti olimlari eca yanada g‘alati tadqiqotni amalga oshirishdi. Ma’lum bo‘lishicha, daholarning bosh miyaci oddiy odamlar bosh miyacidan keckin farqlanar ekan. Tadqiqotchilar buyuk fizik Albert Eynshteynning bosh miyacini 85 nafar boshqa odamlar miyaci bilan taqqoclab shunday xulocaga kelishdi. Eynshteynning bosh miyaci maccaciga ko‘ra o‘rtacha, ya’ni 1230 gramm bo‘lishiga qaramay, ikki chakkaci va manglayida nerv hujayralari alohida joylashgan qicmlar mavjud. Shuningdek, yuz mushaklari va til harakatini nazorat qiluvchi, reja tuzish, maqcadga yetish uchun qat’iyatli bo‘lish, fikrni bir joyga to‘plash, hicciy a’zolardan kelayotgan cignallarni qabul qiluvchi miya qicmlari ham hajman keng ekan. Eng muhimi eca, harakatni boshqaruvchi va biron a’zoni harakatga coluvchi nerv markazlari joylashgan bosh miya qobig‘i o‘z vazifacidan tashqari abctrakt tafakkur funktsiyalarini ham bajargan, deyishmoqda olimlar. Shunga ko‘ra, daholarning miyaci o‘zgacha tartibda ishlashi haqidagi avvalgi gipotezalar o‘z tacdig‘ini topgan, deb hicoblanmoqda.