ДИЙДОР Кўп давраларда донишманд ва мумтоз шоирнинг “Жаҳоннинг шодлиги йиғилса бутун, дўстлар дийдоридан бўлолмас устун” деган неча асрлардан бери яшаб келаётган ҳикматини такрор-такрор эшитиб қоламиз. Ҳа, дўстлар дийдори шунчалар азиз, фараҳбахш… Аммо бу ҳикматдаги бошқа бир сўз доим хаёлимни тортади. давоми…
Шамолни сўкма,Нон-тузингни тўкма.Бурунги нақлдан. Кўзи хира тортиб қолган Пирман чол беҳасса йўлга чиқиб, сув ювиб кетган жарликка бехос тушиб кетди. Буни қарангки, ўзи ёмон кўрадиган қўшниси Жаббор мерган боғига сув очаётиб кўриб қолди-ю, бобони қутқарди. Бели лат еган экан, ёш давоми…
Арслон акамиз дунёдан ўтгандан сўнг Марина янгамиз мана шу кунни интиқиб кутадиган бўлиб қолган. Илгари онда-сондагина борарди, энди ҳар ой бир қатнамаса, кўнгли жойига тушмайди. Тараддудни уч-тўрт кун олдин бошлайди. Марказга чиқиб совға-салом олади; Лена серфарзанд, қуруқ қўл билан бориш давоми…
Магнитофоним бузилиб қолди, ҳовлига олиб чиқиб, тузатмоқчи бўлдим. Лекин уёғини кавлаштираман, буёғини бурайман, сира-сира «тили чиқмайди» исқотининг! Бўғилиб, устидан болта солиб юборай дедим. Бунинг устига ўтган ҳафта сигир сотиб олган эдим, бирам жағи очиқ чиқди, ҳаром қотгур эрта азондан айюҳаннос давоми…
Кутилмаганда оғриқ заптига олди. Бели нақ синиққа ўхшайди. Боши айланиб, кўз олди қоронғилашди. Бир жойда михлангандек қадалиб ўтириб ишлайдиган одамнинг жони-жаҳони белида бўлади, шекилли-да! Қирқ йилдан бери уззукун белкуракда ер ағдарганида ҳам пинак бузмай, оғриқ нималигини билмаган бу бақувват белнинг давоми…
— Ҳой, эшитяпсанми, трусигингни ҳиёл пастга туширгин! — деб илтимос қилдим. — Бу яна нимаси бўлди? — дея ҳайратланди Талико.— Трусик — иштон дегани. Шаҳарчасига, — деб тушунтирди Циала мендан баттар ажабланиб.— Нега энди пастга туширарканман, жиннивой? — дея кулди давоми…
У деразадан тушаётган заррин қуёш нурлари остида қамашган кўзларини эринибгина очди. Кўз очди-ю, бирдан ғашланди, пайраҳадай қўлларини дераза томонга пахса қилиб, ёзнинг одатий жазирама оловидан нигоҳини тўсган бўлди. Аммо эплолмади. Наштардек ботаётган нурлар уни қўзғалишга, ланж танани соя томон олиб давоми…
Авжи саратон. Кўп қаватли уйларнинг деразалари қуёш чиқиши билан ёпилиб, қалин пардалари бекитилади. Чунки қуёш бош кўтаргандаёқ, иссиқ лопиллаб ичкарига урилади. Эҳтиёт чоралари кўрилмаса, кун бўйи тандирнинг ичида ўтиргандай азобга қолиш ҳеч гапмас. Мансур апил-тапил ювиниб, энди ёшига тўлаётган ўғилчасининг давоми…
ХХ аср ўзбек адабиёти намояндалари орасида узоқ умр кўрган адиблардан бири Комил Яшиндир. У баракали умри мобайнида Ҳамза ва Чўлпон сингари шоирлардан ижод сирларини ўрганиш, Қори Ёқубов ва Тўхтасин Жалилов сингари санъат дарғалари билан ҳамкорлик қилиш шарафига эришди. Мураккаб тарихий давоми…
Олимларнинг илмий ишлари илмий мушоҳадага асосланган бўлади. Шу боис, уларни ўқиш ва уқишнинг ҳам бир мунча мураккабликлари бор. Номзодлик ёки докторлик диссертациясини оладиган бўлсак, ҳар бир жумла бирор-бир фикрни тасдиқ ёки инкор қилиши, ўқувчини маълум янгиликдан хабардор этиши зарур. Энг давоми…