Chol o‘rnidan turib, paypaslab choponini axtardi. Derazadan tushayotgan yoruqqa tutib, o‘ng-tersini to‘g‘riladi-da, yelkasiga tashladi va «yo bismillo» deya qo‘zg‘aldi.o‘ujanak bo‘lib tgan qizi 0hamon uyqudan uyg‘onmagandi. Cholning har safar qiziga ko‘zi tushganida yuragi eziladi — bechoraning baxti oschilmadi-da, buning ustiga dard davomi…
Bola uyning ostonasiga so‘mkasini tashlab, poyabzaliii yechayotganida hovli tomondan dadasining ovozi eshitildi:— Botir bolam, senmisan?Dadasining kayfiyati yaxshi shekilli, chunki yaxshi bo‘lsa, uni hozirgiday «Botir bolam» yoxud «Botir bola», deya chaqirish odati bor edi.— Menman, dada, — deb qo‘ydi u ovozi davomi…
Hov naridagi ko‘prik ustida qiy— chuv qilib o‘ynayotgan bolalarning ovozi xayolini bo‘ldi. Daryo uzra yo‘l solgan bu ko‘prik uning bolalik paytlarida hali qurilmagandi, odamlaru ot— ulovlar kechuvdan o‘tishardi. Yillarning shitobligini qarangki, qirq yilning nari— berisida qurilgan mana shu ko‘prik ham davomi…
Meni samo tushungaydir,Sen, ey inson, tushunmaysan.Muhammad Yusuf -Ha, Xudo yo‘q! -deb yubordi u qo‘qqisdan ovoz chiqarib.So‘ng qulog‘iga bir sukunat urildi. Haligina hammayoqni «visir-visir»ga o‘xshash yengil shovqin qamrab turganidi-ku. Aytganday, sinfxonadaydi-a. Ko‘z oldidagi xira parda ko‘tarilib, ro‘parasida o‘n besh chog‘li bola davomi…
«Ey-y!..» dedi-da, kichkinagina xitoyi televizorining simini elektrdan uzib, beozor zarda bilan tashqariga yo‘naldi: «Vatandi kuni senlarga qomay o‘lsin, dardingga uraylar!..» Ostonadan hatlab, meva-chevayu ekinlarga to‘la hovlisiga beixtiyor tikilib, turib qoldi. Serbarg mevali daraxtlar jimirlab, yaltiraydi – bu oftobning tafti balandligidan davomi…
Sulton buva olamdan o‘tdi.Qishloqning ustunlaridan edi. Choponining yag‘rini quyoshda oqshaygandi. U o‘tirgan joydan o‘tgan ulovlar to‘xtashga, ulovdorlar esa yerga tushishga majbur bo‘lardilar. qoyaning salobatu soyasi bor edi cholda. Bir umr dalada tabelchi, brigadir, hosilot bo‘lib ishlagandi, yer tilini bilardi.Betob edi, davomi…
Uyg‘ondi. Shifti pastak (unga shunday tuyuldi), devorlari oppoq (aslida hozir xira oqish) xona ko‘zlariga kirdi. Qiziq, o‘yladi u, tong otdimi o‘zi? Nega tongni sezmayapti? Quyosh qani? Osmon qani? Ustidagi choyshabni surib tashladi. Havo ham g‘alati. Ostidagi bilqillama joy endi tanasiga davomi…
-Ehtiyot bo‘ling, birinchi yo‘ldan «Nukus-Toshkent» poyezdi kirib kelmoqda!U cho‘chib uyg‘ondi va ko‘zlarini xiyol ochdi. Nigohiga eng avvalo urilgan narsa shu bo‘ldi: oldingi qatorda bozorchi xotinlar ko‘tarib yuradigan katta-katta ikkita yuk sumkasiga boshini qo‘yib, yonboshlagancha o‘tirgan odamning, aslida unga ko‘rinmagan, (yonbosh davomi…
Miriqib xurrak otayotgan general Najot Olloyor o‘ng tomonidagi yaltiroq javonchaga qo‘yilgan qirmizi telefonning asabiy jiringidan uyg‘onib ketdi. Derazadan oppoq tong mo‘ralay boshlagan, xonaga subhidamning kumush yog‘dulari bamisoli shaffof shaloladay oqib kirayotgan edi. General aftini tirishtirib, o‘lganining kunidan dastakni qulog‘iga tutdi-da, davomi…
Hovlimizdan oqib o‘tadigan ariq labidagi bu daraxt qishlog‘imizda yagona hisoblanardi. Daraxtning bo‘yi uyimiz tomi bilan teng edi. U eniga uncha tarvaqaylab ketmagan, xuddi butalganday qaddi tik, tanasi va shoxlari esa rahmatli bobomning hassasiday sipsilliq edi. Daraxtning kishini hayratga soladigan bir davomi…