БИРИНЧИ БЎЛИМ ДАРАИ НИҲОНСарижўйдан чиқиб тоғ ораларидан Қўрғонтепага бормоқчи бўлсангиз, йўлингиз Дараи Ниҳондан ўтади. Дараи Ниҳон (бошқа номи Танги Ниҳон) Ҳисор тоғлари дараларидан бири. Бу дарани ўраб олган тоғлар узоқдан бирор тешик-туйнуги ва оралиғи йўқдек яхлит бўлиб кўринади. Сарижўйдан чиқиб давоми…
Бундан бир неча йил олдин, аниқроғи, собиқ диктатор Пиночет Лондонда ҳибсга олинган куни бўкиб ўлган қашқа сигир хитойи бодомгул чойнакдан чорак аср бирга чой ичиб келаётган эр-хотиннинг ўртасига бугун туйқус совуқчилик туширди. Нонушта маҳали тарғил говмушнинг сути камлигидан гап чиқиб, давоми…
– Их-х!Тўсатдан яна ўша ички шарпа пайдо бўлиб, тир¬ноқдор панжасида юракнинг нақ сўпписини чангаллади. Илик¬лангунча чайналган анжир Босволдининг томоғига чандирдек қадалгач, бор кучи билан ютиниб, талвасали қиёфада ўрнидан турди.Азалдан шунақа – бирон кўнгилсизлик юз беришидан олдин танасининг ичида қандайдир шарпа давоми…
Икки қўлини боғкурси суянчиғига ярадор турнанинг қанотларидек ёйиб олган домла Сўзпардозий қаршисидаги Улуғбек ҳайкалига туяланиб тикилганича миқ этмай ўтирар, даҳолик талашаётганга ўхшарди. Луғатхўжаев эса, кенг олачипор костюми ичида товуқдек потраниб, ҳануз бидир-бидир қилишда давом этарди:– Кейинги ойларда юз хил луғат давоми…
Ҳатто гўрковнинг кетмонида ҳам ширин орзу,гўзал мақсад бўлиши мумкин. Гузардаги хотинлар ҳаммомини хусусийлаштириб олишдек эзгу ниятини овозалаб қўйиш учун маҳалла оқсоқолининг ҳузурига отланиб турган Эсонхўжа, кўча эшикдан безрайиб кириб келаётган Қарноқни кўриб, энсаси қотди. Унинг тулкитиржайиш тарзида берган саломига аликни давоми…
– Серка! Ва-эй, Серка!Дўқи полвон шу кунлар учинчи болага бўғоз қайнисинглиси эрга текканида ундирган шойи кўйлагини душман байроғидек тутамлагинича томорқага ларзанглаб кириб келди. У гоҳ оғилхонага мўралар, гоҳ тандир томонга бўйланар, тинмай томоқ йиртиб, хотинини чорларди. Кўкракка уриб қолган жуваризор давоми…
Суянчиқли боғкурсилар бу хиёбонда сон-саноқсиз. Лекин, улардан фақат биттасининг ўз исми, аниқроғи, ўз лақаби бор. Уни ҳамма Қў деб атайди. Биров бу боғкурсига ялпайиб ўтираркан, шеригига мақтаб қолади: «Хиёбон бўйича шу Қўдан файзлироғи йўқ. Жуда салқин жойга ўрнашган-да». Бошқаси сал давоми…
Пул алмаштирилаётган бонкани эслатувчи тиқин бекатда «Фрунзенинг ҳайкалини-ку мажақлашди, лекин тагидаги отда нима айб?» – деган мулоҳазани каллада эзғилаб турувдимки, елкамга «шап» этиб тушган қўл хаёлимни бўлди. Оғзида пиванинг қолдиғи кўпираётган айвонпешана банда мени ўзига ўгириб, кўзимга шўнғишга интилди:– Калишимни давоми…
Ҳашарот учса, қаноти бўксиб йиқиладиган ғира-шира тонг эди. Жиғилдонига мих тиқилган қўйдек уватда «хир-хир»лаб типирчилаётган Парриқ минғи чўчиб уйғонди-ю, ёнгинасида ёнбошлаб ётган Мамашотининг бақрайма кўзидан баттар шайтонлаб, «Абва-а!» деб чинқирганича, найзага чап берган тўнғиздек четга сапчиди.– Ие, ҳа? Тушингда болалар давоми…
Бор-йўғи қалбаки соқолу ясама соч, тўшакнамо устки кийимлару уч-тўрт чаплам упа-бўёқлар Уруғалини қорбобога, Қуруғалини қорқизга айлантирди-қўйди. Илгари униси устахона мудири, буниси чирмандачилар тўгарагининг «ғилдиратувчи»си бўлиб ишлаганлиги ҳурмати мактаб қоровуллигидан ҳамон ҳайдалмай келаётган пиёниста амакиваччалар бугун совғасевар болаларнинг диққат марказида, ўқитувчиларнинг давоми…