Vohid Luqmon 1974 yili Samarqand viloyatining Payariq tumanida tug‘ilgan. Ilk she’rlari 1992 yili “Ma’rifat” gazetasida chop etilgan. Shundan buyon markaziy gazeta va jurnallarda she’rlari bosilib keladi. “Mujda” nomli to‘plami chop etilgan. Quyidagi she’rlarning aksariyati ana shu to‘plamdan olingan.
Vohid Luqmon 1998 yili Alisher Navoiy nomidagi Samarqand Davlat universitetining jurnalistika bo‘limini bitirgan. Ayni paytda O‘zbekiston Milliy axborot agentligida xizmat qiladi.
HAR NAFASDA SAMARQANDNI SOG‘INAMAN!
Yuragimga tushunmayman, nima istar,
Ko‘kayimga botgan darddan og‘rinaman.
Ko‘zlarimga qarolmayman – boqar muztar,
Har nafasda Samarqandni sog‘inaman.
Kecha kelib, bugun yana ketgim kelar,
Moshinlarda ildam-ildam yetgim kelar,
Dadamga deb Siyobdan non eltgim kelar,
Har nafasda Samarqandni sog‘inaman.
Onamdayin yo‘l qaraydi eski darcha,
Zanglab ketgan zulpaklari go‘yo zarcha,
Yangi shodlik bo‘lolmaskan eski dardcha,
Har nafasda Samaraqandni sog‘inaman.
Qaldirg‘ochning bolasidan chirqirar dil,
Og‘izlari kappa-kappa – zirqirar dil,
Ariq bo‘yi, qalampir o‘t, uvatli yo‘l –
Har nafasda Samarqandni sog‘inaman.
Ishkomlarda chug‘urchuqlar hakalaklar,
Handalari biram hushbo‘y handalaklar,
Kamalakdek tovlanadi gulpalaklar –
Har nafasda Samarqandni sog‘inaman.
Dimog‘imimdan ketmaydi tandir tutuni,
Tushlarimga kirar har xasi, o‘tini,
Ko‘rgim kelar ba’zan buvim shotutini,
Har nafasda Samarqandni sog‘inaman.
Ko‘ksaroyning ko‘ksin teshgan yantoqlarin,
Qovjiragan Afrosiyob yaydoqlarin,
Shohi Zinda bag‘ridagi qadoqlarin,
Har nafasda Samarqandni sog‘inaman.
Aytay desam, ona, ko‘nglim to‘lib ketdi,
Aytaversam – yomg‘ir bo‘lib yog‘inaman.
Sizni juda ko‘rgilarim kelib ketdi –
Har nafasda Samarqandni sog‘inaman.
***
Ko‘ylaklari xazon edi, xazon edi,
Bir qo‘lida aqrab, birda mezon edi,
Kulgulari qimmat, ashki arzon edi,
Unga qanday sevmayman, deb aytolardim.
Uzuklari barmog‘idan uzilgandi,
Suman sochi tarog‘idan uzilgandi,
Bu dunyodan uzuk ko‘ngli buzilgandi,
Unga qanday sevmayman, deb aytolardim.
Ko‘zlarini ko‘zlarimga botirgandi,
Qoshlariga yoshdan o‘sma torttirgandi,
O‘ttiz yilda bitta dardkash orttirgandi,
Unga qanday sevmayman, deb aytolardim.
Ko‘rib qolsa, ko‘zlariga qochar joy yo‘q,
Boladayin berkinadi, ketar roy yo‘q,
Bu dunyoda undan ko‘ra go‘zal oy yo‘q,
Unga qanday sevmayman, deb aytolardim.
Ketar bo‘lsam xayr demay keting, derdi
Bilmaydiki, ketsam boshqa qaytolmasdim.
Sevmasangiz sevmayman deb ayting, derdi,
Lekin seni sevmayman, deb aytolmasdim.
***
Yig‘la sochlari layli,
Yig‘la zulfi chiltorim.
O‘tkinchi dunyo sayli,
O‘tguvchimiz, dildorim.
Yig‘la qoshlari qilich,
Yig‘la qoshi kamonim.
Ichsang faqat ko‘zyosh ich,
Kechsang mendan kech, jonim.
Yig‘la kiprigi xanjar,
Yig‘la ashki sho‘ri ob.
Bugun yig‘lamasang gar,
Ertaga holing xarob.
Yig‘la har tomchi yoshing,
Nafs o‘tini so‘ndirsin.
Tuproq to‘lmasdan burun,
Ko‘zingni yosh to‘ldirsin.
Yig‘la lablari olu,
Yig‘la dudog‘i anbar.
Har kulgung zaqqum – og‘u,
Har yoshing obi kavsar.
Yig‘la shaffof olamda
Har ne abas, Umutloq.
Har jarangi jolangda
Takrorlansin: Yo ALLOH!
***
Kim kimga xiyonat qilgani gumon,
Axir ikkimiz ham Allohga qulmiz.
She’rman deb mag‘rursan, men esa – inson,
Aslida bir chaqa, asli bir pulmiz.
Istagan paytingda kirib kelasan,
Yurak degan sabil bedarvozami?
Nola chekib, faryod urib kelasan,
Osmon sukunatda, beparvo zamin.
Kir-chir q llaringni ko‘nglimga solib,
Titkilay boshlaysan egasiz uydek.
Halovatim olib, xayolim olib,
Aldaysan, avraysan sehrli kuydek.
Istagan paytingda ketasan chiqib,
Ko‘z yoshu nolamga quloq osmaysan.
Ettinchi osmondan qulatib, yiqib,
Ming yil ostonamga qadam bosmaysan.
Yuragimni itdek ko‘chaga quvib,
Dunyo ishvasiga uchaman sensiz.
Ko‘nglimni ko‘sakdek ezg‘ilab – chuvib,
Dunyo deb o‘zimdan kechaman sensiz.
Daryodek ko‘pirib oqar odamlar,
Kim o‘zarga o‘lchar bastu bo‘yini.
Xirsu havasini yoqar odamlar,
Boshlanadi tirikchilik o‘yini.
Uchqur yuragimni qo‘shga qo‘shaman,
Qamchi zarbasidan zirqirar ruhim.
Ko‘ngil shudgoridan bir dam bo‘shamam,
Shudgor – shodligimdir, shudgor – anduhim.
Kim kimga xiyonat qilgani ayon,
Ikkimiz ham qulmiz axir Allohga.
She’rim sen yuksaksan, men tuban – inson,
Sensiz botayapman yana gunohga.
***
Chiroqlar – zulmatga sanchilgan kamon,
Bu yerdan ko‘rinmas ko‘kning hiloli.
Chinor yaprog‘ida kuz titrar, hamon –
Meni tark etmaydi gulning xayoli.
Sukunat to‘rida shahar shovqini –
Baliqdek sapchiydi ko‘nglim yuziga.
Yurakka sig‘magan sog‘inch shavqini
Darbon kuz o‘tkazmas – qaytar iziga.
Eslamaslik mahol, eslamoq malol,
Hayrat bandidagi mitti yaproqni.
Qanday unutayin, qiynar shu savol,
Ko‘ksimga kamondek botgan chiroqni?!
***
Deraza raxida tirgan qushdek
tomosha qilyapman dunyoni
to‘rtinchi qavatda.
Qaydadir takkillar nog‘ona
shamoldek guvullab o‘tar moshinlar
so‘ng tinchir – muvaqqat.
Charchoq ko‘zlarimni ko‘kka tikyapman –
Shomni kutyapman.
***
Oshiqqa uyqu bormi – halovat visoldadir,
Dard bormi, qayg‘u bormi – harorat visoldadir.
Hijron halokatidan tug‘yonga tushmamish dil,
Ey, Gul bilsang aslida halokat visoldadir.
***
Tangrim tanlab seni menga ravo ko‘rgan,
Xastaligin bilmas dilga davo ko‘rgan.
Nelar ko‘rding men o‘n to‘rt yil anglamadim –
Men ko‘rmadim, ammo, jonim, Xudo ko‘rgan.
Peshonamga kinlar chiziq tortib qo‘ydi,
Yuragimni ko‘rpa kabi yopib yurdim.
Qovog‘imga yillar yukin ortib qo‘ydi,
Bilmam nima izlab, nima topib yurdim.
O‘n gapirsang bittagina so‘z demadim,
Neki bo‘lsa ich-ichimga qamalgandi.
Yil demadim, oy demadim, ro‘z demadim.
Ko‘ngil qurg‘ur ming joyidan yamalgandi.
Tuproq kechdim – qolyotgan izimga mast,
Asli maqsad-muddao ne anglamadim.
Kamalakka do‘ndim – o‘g‘il-qizimga mast,
Biroq senga biror bir rang tanlamadim.
Men sevgini kitoblardan o‘rgangandim,
Ishq degani uch nuqta-yu, xitob ekan.
Kitoblarda o‘rgangandek o‘rtangandim –
Asli, avval hayot, keyin kitob ekan.
Qirq kokiling bir ro‘molga ishongansan,
Bir kuningda beshta mazmun – beshta quvonch.
Yuragingni men hammolga ishongansan.
Hayotingda bitta sevgi, bitta ishonch.
Bir so‘z demay kostyumimni uzatasan,
Men ne maxluq, bu dunyo ne dayr deyman?
Qo‘llaringdan pgim kelar, kuzatasan –
Haddim sig‘mas, sovuqqina “xayr”, deyman.
Derazadan qo‘l siltaysan, irg‘ayman bosh,
Dilimdagin tilga chiq deb o‘rgatmasman.
Qarolmayman ortga, sizar ko‘nglimdan yosh
Balki senga bu she’rni ham ko‘rsatmasman.
Ko‘ngling notinch, xavotiring ketmas hargiz,
O‘n to‘rt yillik visol senga hajr bo‘ldi.
Qay gunohing uchun jazo bo‘ldim, Nargiz,
Aytgin, qaysi savobimga ajr bo‘lding?!
OTA
Men kimman, qo‘nimsiz bir qushman, ota,
Ba’zan tund, ba’zida sarxushman, ota.
Ne da’volar bilan uchib qo‘nmadim,
Pastdaman, ammo hech past tushmam, ota.
Cho‘qqiga tirmashdim, to shudroq chiqdim,
Chiqdim, lek zabonsiz, bot mudroq chiqdim.
Uchta o‘g‘lingiz bor ertakdagidek –
To‘ng‘ichi men esam – noshudroq chiqdim.
Bekorman, bekorchi ro‘z topolmayman,
Bo‘zchimanu biroq bo‘z topolmayman.
Oyda oldingizga bir kelaman-u,
Salomdan boshqa bir so‘z topolmayman.
Siz mudom to‘g‘risiz, go‘yo so‘l yo‘qday,
Oftobsiz – go‘yo qor, yomg‘ir, do‘l yo‘qday.
Elikka elikib nima ko‘rdingiz –
Maktabu daladan o‘zga yo‘l yo‘qday.
Oy tinar, kun tinar, bu qishloq tinmas,
Eli egiladi, bukilar, sinmas.
Men ne shoir bo‘ldim, rost deyolmayman,
Ota, she’r deganim bir pulga qimmat.
Mening na qarorim, qoidam bo‘lmadi,
Xayollarim – xo‘rjin, qaydam, bo‘lmadi.
Ekiniga tushgan tovuqni quvgan –
Bolachalik sizga foydam bo‘lmadi.
Ota, o‘yga botdim, boshim xam bo‘ldi,
Ne dam yashaganim xato dam bo‘ldi.
Devdingiz: olimmas, odam bo‘l, o‘g‘lim,
Ota, men na olim na odam bo‘ldim.
***
Sevmaydi, deb kim aytdi,
Kimga ishonding, jonim?
Ko‘ngil ham misli baytdir –
Goh sokin, goh tug‘yonli.
Kelmaydi deb, kim aytdi,
Jonim, ishonding kimga?
Yo‘lar ham misli daydi –
Bo‘ysinmas goh izmimga.
Bilmaydi, deb kim aytdi.
Kimga, jonim, ishonding?
Hoh shom, hoh sahar payti,
Yoding dilda nishondir.
Kulmaydi deb, kim aytdi,
Aytgan qaydan biladi?
Biz sayyodmiz, baxt sayddir,
Bir kun albat kuladi.
Sevmaydi deb, kim aytdi…
VATAN
Shunday yashab, shunday o‘lsam bas,
Cho‘ng xayollar toptamas hushni.
Shundadir erk, shundadir qafas –
Makoni bir qishlamas qushning.
Fasllarga emasman qaram,
Oy-yulduzlar olmas xayolim.
Tangrim, o‘zing karam qil, karam,
Ishqdan o‘zga emas a’molim.
Qadahlarni sindirdim chil-chil,
Odamlikning ostonasida.
Ruhim, endi uzlatga chekil,
Vatan degich xilxonasiga.
Endi qizlar kokilin emas,
Sila qadim devorlarini.
Quchog‘ingga olu bo‘l sarmast
Samarqandning minorlarini.
Bo‘za hidli ash’orlardan kech,
O‘yinqaroq o‘ylaringni ko‘m.
Elning taxir ko‘zyoshlarin ich,
Ota yurtning tmishiga cho‘m.
Tangri solgan joynamoz – tuproq
Lab bos oyoq bosmasdan avval.
Ajdodingdir har bitta giyoh,
Tuproq – odam azaldan-azal.
Kaftingni och, shukur qil, ruhim,
El iymonda, millat iymonda.
Tug‘ilmoq baxt, o‘lmoq baxt, illo
Faqatgina O‘ZBEKISTONDA!
***
Uquvsiz bir me’morman, hanuz –
Na-da ruhim, na tan bitadir.
Vayron bo‘lam, tiklaydi bir so‘z:
Xudo barhaq, Vatan bittadir!
Yurdim daryo, o‘tirdim bo‘yro,
Bul dayrda bul ne sayr, o,
O‘zni topdim o‘zimdan ayro,
Xudo barhaq, Vatan bittadir!
Maysazorda qulunday chopdim,
Odam Ato, ulingday chopdim,
Ishq – pok mato, egnima yopdim,
Xudo barhaq, Vatan bittadir!
Bir yurt berdi tuprog‘i tillo,
Bir el berdi yuragi daryo,
Bir so‘z berdi: Alhamdulilloh,
Xudo barhaq, Vatan bittadir!
Tug‘rosin o‘p, baland tut tug‘in,
Besh vaqt beshta barmoqday yig‘in,
Allohdan so‘ng millatga sig‘in,
Xudo barhaq, Vatan bittadir!
ARZIMADIK
O‘sib-o‘sib qayga yetdik, o‘ksima, dil,
Ikki edik qars qimadik – arz qimadik.
So‘z sanchilar so‘nib qolgan ko‘ksima, dil,
Bizlar uning so‘rog‘ina arzimadik.
Erk bo‘lmadi ekib-ekib ekkanimiz,
Bir bo‘lmadi bukib-bukib bukkanimiz,
El bo‘lmadi poyida tiz cho‘kkanimiz,
Ammo uning bayrog‘ina arzimadik.
Ko‘kni ko‘zlab, ko‘kdan kechib, ko‘p bo‘lmadik,
Ko‘kardigu ko‘paydigu to‘p bo‘lmadik,
Ko‘k izmiga xo‘p dedigu xo‘b bo‘lmadik,
Bizlar uning oyog‘ina arzimadik.
Kunni tepib, ko‘chalarda vaqtni chaqdik,
Olis-olis xayolni deb naqdni chaqdik,
Onamizning ko‘zlarini yo‘lga taqdik,
Bizlar uning qarog‘ina arzimadik.
Uzoqdamiz, sayoqmizmi, sayyohmizmi,
Tuzoqdamiz, saydmizmi yo sayyodmizmi,
Samarqandning sog‘inchidan ozodmizmi,
Bizlar uning tuprog‘ina arzimadik.
El yelpinar kapalakning kaftlarida,
Ishq ufirar bulbullarning gaplaridan,
Ter titraydi atirgulning lablarida,
Bizlar uning titrog‘ina arzimadik.
Tun suyini qoshlarina surar sanam,
Xayolimda xayol surib turar sanam,
Sochlarini barmog‘i-la o‘rar sanam,
Bizlar uning tarog‘ina arzimadik.
Ota yurtdan otda ketib, piyodamiz,
Birida oq, birda qora dunyodamiz,
Do‘stlarimiz duosi-la ziyodamiz,
Lek ularning tirnog‘ina arzimadik.
DO‘STLARIM G‘.N.O. LARGA
Yig‘layman deganga yosh berar Tangri,
Qornim och deganga osh berar Tangri,
O..! Bizga hech narsa, hech kim kerakmas,
Bizday osiyga ham dosh berar Tangri.
D stlarim, qayg‘uni ko‘z suzib ichdik,
La’natlab so‘z ochdik nahsu g‘arlardan.
Xoin jimlikni har ro‘z buzib ichdik,
Hushyor tortib qaytdik pivobarlardan.
So‘nggi chaqalarni sanadik obdon,
Bir boshga tatimas maoshni so‘kdik.
Achchiq tamakining qoldiqlarini
Tosh sanam kuldonning kaftiga to‘kdik.
Ba’zan she’r qidik cho‘chitib tunni,
Sergey Yesenindan, Anjey Bursadan.
Qashqa qildik ba’zan baxtning burnini,
Omadni alqadik, yuzin bursa ham.
Kim suyib, kim suymay, kim kuymay suydi,
Ammo muhabbatni toptamadik hech.
Shahilar sog‘indi, hulkarlar kuydi,
Dililar noz qildi, gullar kuldi kech.
Bekor tushdik she’rning aravasiga,
Yolg‘on yozib q ysak – qo‘llar qaqshaydi.
Qishloqda, otamiz yonida qolib,
Ketmon chopganimiz ming bad yaxshiydi.
Axir bu dunyoning shoirlari ko‘p,
Ko‘pu ko‘plarining ko‘kda xayoli.
Shoirlik shuhratmi?! Axir shoir-ku
O‘zbekning bolasi, eru ayoli.
…Otaman deganga tosh berar Tangri,
Qalqon b lganga bardosh berar Tangri.
Do‘stlarim, Vatanga tikaman degan –
Shoirlari bo‘lsa, bosh berar Tangri!
QIShLOQ
Qishloq deganlari mana shu, jo‘ra,
Bizning tor ko‘ngilga kenglik qiladi.
Shaharda o‘zingdan o‘zga begona,
Bunda el bir yoqa-englik qiladi.
Orziqib ketar dil osudalikdan,
Simobday tiniq tong junjitar etni.
Ko‘zingni ochmasdan ochilar ko‘ngling,
Quyoshqiz nurcho‘p-la qitiqlar betni.
Issiq og‘ush bormi, o‘zing ayt, axir,
Gulpaxta solingan ko‘rpadan ko‘ra.
Hidsiz xayollar yo‘q, o‘ylar yo‘q taxir,
Qishloq deganlari mana shu, jo‘ra.
Senu menga xshash shoirvachchalar,
Shahar havosiga to‘lgach dimog‘i,
Tashbehlar axtarib qishloqqa kelar,
Qishloq tashbehlarsiz yalang‘och chog‘i.
Qishloq deganlari mana shu, jo‘ra
Odamlari so‘zlar dilda borini.
Qorani oq demas bizlarga o‘xshab,
So‘ng bizlarga o‘xshab yurmas og‘rinib.
Bunda halovat kam, ko‘proqdir tashvish,
Bunda to‘rt faslning nomi bittadir.
Bunda orzular ham, armonlar ham ish,
Bunda kun botgandan so‘ng ish bitadir.
Qayga, deb so‘rasang dalaga derlar,
Qaydan, deb so‘rasang derlar daladan.
Ularning bori – yer, ori – yer, jo‘ra,
Rizq terar ayollar, erlar daladan.
Shukur qaynab tursa qora qozoni,
Qora noniga ham shukur qiladi.
Mehmon kelib qolsa, borini berib,
“Uzr, yo‘qchilik” deb siniq kuladi.
Hech kimdan hech narsa tilamas qishloq,
Odamlar ne kutsa, kutar Xudodan.
Ammo senu mendek shoirlar k proq
Yorug‘lik kutishar madhu sanodan.
SUVRAT
Musavvir do‘stim Obidga
Menga baxtning suvratini chizib ber,
Osib qo‘yay eng to‘riga xonamning.
Menga baxtning suvratini chizib ber,
O‘xshasin u suvratiga onamning.
Menga haqning suvratini chizib ber,
To‘rtta mucham to‘rt burchakda qaqshasin.
Menga haqning suvratini chizib ber,
U otamning suvratiga o‘xshasin.
Chizib bergin suvratini gunohning,
Mixlab qo‘yay uni ikki ko‘zimga.
G‘azabidan qo‘rqamanu Allohning,
Lek u suvrat o‘xshay qolsin o‘zimga.
DO‘STIM NODIRGA
To‘g‘ri, hissizlikdan bezganimiz rost,
To‘g‘ri, ishqsizlikdan o‘yga botganmiz.
So‘zlarga ayamay xiyonat qildik –
Sotganmiz.
Yugurik kunlarga yetmay dog‘damiz,
Asirmiz asrning yolg‘onlariga.
Q limiz yetmaydi, garchi tog‘damiz –
Osmonlarga.
Qara, benishondek, beshondek oqar
Qirg‘oqsiz, to‘lqinsiz silliq irmoqlar.
Ko‘ngil ilinj bilan ko‘kkami boqar –
Daryo so‘roqlar.
Goh kechmoq bo‘lamiz bu dahri dundan,
Goh kechmoq bo‘lamiz o‘zdan-da ba’zan.
O‘rgimchak to‘ridan kechmaydi biroq –
Tan.
Xazonlar shitirlar, ingranar og‘ir,
Qovjirab sarg‘aygan gullar poyasi.
Bahor b lib chorlar, chorlayveradi
Olis tabassumning soyasi.
Ilinj iplarida chigal, eshilgan
Kulgu suvratlari solingan ko‘zga.
Zarra xshamaymiz, ko‘zgu qiyshaygan –
O‘zga.
To‘g‘ri, dardsizlikdir dardimiz, do‘stim,
Bu ne hol – o‘zingga o‘zing sig‘masang?
Ko‘zlarda ko‘nikkan, ko‘zikkan, ammo –
Yig‘lasang.
Yuraging ko‘zingdan oqib chiqsayu
Kaftingda aylansa bir shaffof ko‘lga.
U ko‘lni hech kimga bermasang, hatto –
NILUFAR gulga.
***
Dushanba.
Hali tong turmagan uyqudan.
Esnab-esnab kelar avtobus.
Besh-t rtta og‘rinish,
O‘n, o‘n besh tashvish,
Va yana qandaydir ish.
Minnat qilgan kabi siltanib,
Avtobus jo‘naydi shaharga.
Seshanba,
Chorshanba,
Payshanba,
Juma – o‘qish, ish.
Shanba.
Quyosh botmoq uchun botmonlab bosar,
Avtobus qaraydi soatga.
Besh-to‘rtta sog‘inish,
O‘n, o‘n besh tashvish,
Va yana qandaydir ish.
Cho‘ntagi qappaygan hammolday
Avtobus jo‘naydi qishloqqa…
Dimog‘lanar shaharlik so‘mka,
Yakshanba cho‘milar hammomda.
Hilpiraydi dordagi ko‘ylak,
Shahar hidi yuvilgan obdon.
Yakshanbada yagona tilak –
Palov hidi anqigan qozon.
Shimni qayrar qilichdek dazmol,
Yarqiraydi tufli – yog‘langan.
Shaylanadi bo‘yinboq – a’mol,
Shaharning bo‘yniga boylangan…
Buraladi soat qulog‘i –
Turmoq kerak tongdan ertaroq.
ZILZILA
O‘ylarim titraydi, xayolim titrar,
Hayotim titraydi, yuragim zaha.
Ongu shuurimga bir q rquv kirar –
“Iza zulzilatil arzu zilzalahaa”.
Jonim, shirin jonim, sabilsan buncha,
Bir boshga bir o‘lim – unutdingmi yo?
Sening qimmating yo‘q asli chivincha,
Pista po‘chog‘idek omonat dunyo.
Kaptar galasidek potirlar ulus –
Go‘daklar ko‘zida mudhish bir savol.
Tunning yuzlarida mubham lik tus,
Olomonga boqar kelgandek malol.
Cho‘k tushar xudoni unutgan kaslar,
Ko‘zlar kosasida miltillaydi suv.
Shuncha razolatni ko‘tarib turgan
Er bir titrab qo‘ysa, shunchalar qo‘rquv.
QANIYDI BILSANGIZ…
Qaerdasiz hozir, bilmam, shu tobda
Farishtalar qo‘rir oromingizni.
Shirin qimtingandir labingiz xobda,
Bir xurrak buzganda maromingizni.
Qaerdasiz hozir, bilmam, shu asno
Mening o‘ylarimdek olissiz juda.
O, bilsangiz edi, qanday bema’no
Bizning hayotimiz, o‘tar behuda.
Qaniydi bilsangiz, bilmaysiz, afsus,
Sog‘inchning behijob – ochiqligini.
Bilmaysiz, lab solib ko‘rmadingiz siz,
Ishq mayin quyqasi achchiqligini.
Boyqushdek b g‘ilib poezdlar tar,
Uyqu bekatida chiroqlar uyg‘oq.
Ko‘ksimda soch hidin izlar – rtar,
Bo‘linib ketadi ikkiga uy qoq.
Bilaman, so‘zlarim telba-teskari,
Bilmaysiz osmonga qarab turganim.
Ilinj – yonib tugayotgan sigaret,
Tutunga ko‘milib tirik yurganim
Qaniydi bilsangiz, bilmaysiz, afsus…
***
Deraza raxini chertadi yomg‘ir,
Tunni tilim-tilim etar chiroqlar.
Qarshimda o‘tirar bir xayol – og‘ir,
Kimnidir sog‘inib, kimni so‘roqlab.
Yomg‘ir shivalaydi, shivirlar sekin,
Nedir yo‘qotgandek yuragim dilgir.
Ko‘zimni yumaman, xonada neki
Bor – raqsga tushar, aylanar gir-gir.
Piyola labida lab izi qolgan,
Ko‘zgu yuzlarida kuladi kulgich.
Og‘ir kursi og‘ir xayolga tolgan,
Titroq yelkalarin silaydi ilgich.
Deraza raxini chertadi yomg‘ir,
Ko‘nglimda tizginsiz tuyg‘u yeladi.
Olisga termulib ko‘zlarim og‘rir,
Xonamdan atirgul isi keladi.
***
Kutdim, kirib kelding kutilmaganda,
Qumrol sochlaringga taqib bahorni.
Yulqindi xotiram (tutilmagandek),
Unutdim ayozni, qirovni, qorni.
Men qishni sevardim, qorbola edim,
Chilla yo‘rgagida chillam chiqqandi.
Bahorda ham qishga zor bola edim,
Axir onam meni qishda tuqqandi.
Muhabbat neligin bilmasdim – tayin,
Ko‘ksimda bir parcha muzni asrardim.
Va yana, va yana o‘zim bilmayin,
Qandaydir ilohiy so‘zni asrardim.
Xos edim, sen esa bexosdan kelding,
Boshim aylantirdi soching ifori.
Lablarimga bosdim (qiqirlab kulding)
Yuzingda ochilgan g‘uncha – bahorni.
Ismimni unutdim, unutdim tamom,
Mening mavjudligim do‘ndi ro‘yoga.
Jadiy lavhlaridan o‘chdi bitta nom,
Hutu hamal bo‘lib keldim dunyoga.
***
Shahar ko‘chasiday charog‘ondir dil,
Yonimda bahorday iforli bir gul.
Salom, bolaligim, salom, yangi yil,
Men seni hammadan ko‘proq sevaman!
Men eng so‘zamolman, demam biror so‘z,
Jilmayadi lablar, pirpiraydi ko‘z,
Men bilan yomg‘irda o‘pishgan qorqiz,
Men seni hammadan ko‘proq sevaman!
Bezangan – boshdan to oyoqqacha zar,
(Faqat yarasharmish unga bayramlar),
Yangi yil oqshomi cho‘milgan shahar,
Men seni hammadan ko‘proq sevaman!
Uchyapman, unutdir tashlamoq qadam,
Hech narsam ko‘p, ammo hamma narsam kam,
O, menga bexosdan turtingan odam,
Men seni hammadan ko‘proq sevaman!
Yomg‘irda tizginsiz olovday o‘sdim,
Ko‘nglimni bo‘sh qo‘ydim, aqlimni to‘sdim,
Shamollab qolma deb kuyingan do‘stim,
Men seni hammadan ko‘proq sevaman!
***
Siz mendan hech narsa qilmaysiz talab,
Men sizdan hech narsa so‘ray olmayman.
Siz ketma, demaysiz, men esa… yo Rab,
Qolgim kelsa hamki, qolmayman.
Zotan siz sevgiga, ishqqa tashnasiz,
Zotan men mehrga muhtojman, zorman.
Bilmam kimga do‘stsiz, kimga oshnasiz,
Bilmam kimga yorman, kimga darkorman.
Kun ora ko‘raman, salom berasiz,
Hatto jilmayasiz – qilasiz karam.
Men sizni sog‘ina boshlagan kundan
Buyon siznikiman, sizgaman qaram.
Bir shu’la ko‘raman ko‘zlaringizda,
“Kim yoqqan olov bu!?” – xatarli so‘roq.
Begona ism yo‘q so‘zlaringizda,
Mening ismimni ham aytmaysiz biroq.
***
Quyosh quvdi so‘nggi qoraygan qorni,
Ellar keltirdilar unut iforni.
Lek ko‘nglim ilimas, gullamas ko‘nglim,
Men nima qilaman sensiz bahorni!
Bog‘da binafshalar taratadi bo‘y,
Qushlar chug‘urida ilohiy bir kuy,
Ammo yuragimda muzday sovuq o‘y,
Men nima qilaman sensiz bahorni!
Osmon oy pishirar yulduzga qorib,
Kurtaklar qiqirlar novdani yorib,
Aytgin, kimga boray, kimga yolvorib,
Men nima qilaman sensiz bahorni!
Bir oqshomda bo‘yga yetar bodomlar,
Oppoq bo‘lib to‘yga yetar bodomlar,
Ming oshiqni sarxush etar bodomlar,
Men nima qilaman sensiz bahorni!
Ariq lablarida uyg‘onar yalpiz,
Boychechak qitiqlar shaffof saharni.
Nega indamaysan, gapirgin, hoy qiz,
Men nima qilaman sensiz bahorni!
GULRUH
(turkum)
1
Shamollarday shovullab quchdim
Shamolbog‘ning shoxchalarini.
Bog‘lab qo‘ydi bog‘lar ko‘zimning
Kipriklari – bog‘chalarini.
Shappatladi barglar yuzimga,
Daraxtlar xo‘p qilishdi g‘iybat.
Qushlar in qo‘yishdi izimga,
Oyog‘imni qitiqladi pat.
Xasxayolning xayoli nuqul
Yonargulning yanoqlarida.
Ammo seni izlab topdim, Gul,
Visolbog‘ning adoqlaridan.
Lek jur’at yo‘q seni uzmoqqa,
Toqat tasbeh o‘girar “Qayt, qayt!”
Shamolbog‘ni shamol buzmoqda,
Ey Gul, ruhim bo‘lasanmi, ayt!?
2
Ay, ko‘nglimning ko‘karmas rangi,
Ay, jonimning jonsiz jarangi,
Boshim yorar ishqsizlik sangi,
Sevdirmasang o‘ldirgin, Tangri!
Yurak – bolish, toshdek botadir,
Qishki bog‘dek bo‘shab yotadir,
Bo‘shliqlarda borlik – xatodir,
Sevdirmasang o‘ldirgin, Tangri!
Xayollar xazondek xokisor,
Baxt bir qo‘rg‘on – atrofi devor.
Ul qo‘rg‘onga faqat bir yo‘l bor –
Sevdirmasang o‘ldirgin, Tangri!
Qishki bog‘lar uh tortadir, uh,
Ishqsiz bog‘da bahor-da makruh,
Ruhsiz vujud tilar bir gulruh,
Sevdirmasang o‘ldirgin, Tangri!
3
Yuragimga yaqin bir gul bor,
Gulligini bilmaydi u gul.
Yaqinligin sezmas, yurakning
Qulligini bilmaydi u gul.
Ko‘ngilzorda ko‘karar bir dard,
Yaproqlarin tili tishlangan.
G‘unchalari – so‘lg‘in, rangi – zard,
Tomirlarin taqdir mushtlagan.
Gulligini bilmaydi u gul,
Vaqtning esa oqarar sochi.
Ko‘karmas ko‘ksimga sanchilgan –
Suvsizlikdan ishqning og‘ochi.
Bir maysadek yashaydi u gul,
Bandlariga bog‘lab hayoni.
Yuragimga yaqin, biroq ul
Bir maysadek anglar dunyoni.
4
Menga toqat tila, Gul,
Sochlarimni sila, Gul.
Yig‘laganimda kulgin,
Kulganimda yig‘la, Gul.
Qismatimni qovurdim,
Or-nomusni sovurdim,
Ajab, qanday sog‘ yurdim,
Tikonlaring tig‘la, Gul.
Bog‘ing atrofi devor,
Na teshik, na tuynuk bor.
Sig‘mayapman zimga,
Sen bog‘ingga sig‘ma, Gul.
Hidlay desam, yetmas bo‘y,
Sen gulmassan, sen – bir o‘y,
Aql, meni bog‘lab qo‘y,
Kulyapsan, kul-a, Gul.
Davo yo‘q, dardim ko‘pdir,
Yurak nay emas, cho‘pdir,
Oyog‘ingdan bir o‘ptir,
So‘ng mayliga, o‘lay, Gul.
5
Kuz oqshomi. Esipast soat
“Chiq-chiq”, deya aytadi o‘lan.
Bezib chiqdim, dardlashmoq bo‘lib,
Shaharning och itlari bilan.
Ergashadi orqamdan uyqu,
Ergashadi yolg‘izlik mudrab.
Toqat esa bo‘lib betoqat
Oyog‘imni qaygadir sudrar.
Meni mazax qiladi bekat,
It yurmas yarim kechada, deb.
Umidvorman, qoldimikan xat
Izlaringdan shu k chada deb.
Kuz oqshomi. Xazondek uchar
Tamakining qoldiqlari, kul.
Tong otmoqda, biroq bekatdan
Ketolmayman seni o‘ylab, Gul.
6
Bu xonaning ismi – hijrondir,
Devori -dard, eshiklari – dog‘.
Bu xonaning derazasidan
Ko‘rinmaydi bizga gulli bog‘.
Ketmoq – azob, qolmoq-da – azob
Yolg‘izlikning hidlari unqir.
Ammo bunda Gulni sog‘inib,
O‘zni so‘ngsiz qiynamoq mumkin.
7
Ko‘ngil, ko‘ngin! Ko‘nmaydi,
Kecholmayman, kechir, Gul.
Ishq – chanqoq qush, qo‘nmaydi,
Kaftingda suv ichir, Gul.
G‘ijimlangan qog‘oz – kun,
Yozolmayman g‘ijimni.
Kecholmayman, ne uchun
It tirnaydi ichimni?
Toqat – tilanchi xotin,
Tortayverar qo‘limdan.
Menda mendan asar yo‘q –
Bo‘lak o‘sha gulimdan.
8
Ruhim, mendan yuz bur, mendan kech,
Buz ko‘ksimning qafaslarini.
Mog‘or bosgan ko‘ylaklaring yech,
Ech ko‘nglimning havaslarini.
Yalangoyoq, yalangbosh jo‘na,
Ruhsiz tanga boqma qayrilib,
Boshlaringga baxt qushi qo‘nar,
Baxtli bo‘lgung mendan ayrilib.
Ketgin. Besh vaqt la’natla meni,
Ket, vujud – bir qovjiragan xas.
Erkinsan, qil istasang neni,
Besh vaqt meni eslab tursang bas.
9
O‘n sakkizda o‘zda emasdim,
O‘n to‘qqizda yumuq edi ko‘z.
Yigirmada jim yashadim, jim,
Yigirma bir… suyukligim – so‘z…
So‘ng juda ko‘p kunlar o‘tkazdim,
Yigirma uch – kech kuzga qadar.
Dil portladi, til esa jim, jim,
Dil va tilning oralig‘i – jar.
Nahot bir so‘z, bir nigoh nahot
Po‘rtanadek ko‘pirtar dilni.
Yigirma uch – xato ketgan q,
Yashabman-a o‘ylamay Gulni.
Uch yil o‘tdi uchoqlarday tez,
Ko‘r ekanmi ko‘ngil ham, ko‘z ham?
Salom, uch yil men ko‘rmagan qiz,
Salom senga, bir umrlik g‘am!
10
Barglar bandi chirt-chirt uzildi,
Xazonzorga aylandi shahar.
Yalang‘ochlik – bahorga qadar,
Daraxtlarning ko‘zi suzildi.
Shivir-shivir boshlar yaproqlar,
Ko‘chalarning ko‘ngli orziqar.
Lahzalardan visol so‘roqlar
Kuzga oshiq bo‘p qolgan shahar.
O‘ylarimni olib ketar o‘y,
Dardlarimni dardmand etar dard.
Kuz, sevgidan so‘z ochmagin, qo‘y,
Men sevgisiz yashamog‘im shart!
11
Xayolimni qaytardi xayol,
Hislarimni haydab keldi his.
Agar endi kelmasa malol,
Ishqdan gapir, gapir ishqdan, kuz.
Yaproqlarning shiviri tindi,
K nikib ham qoldi ko‘chalar.
Kuz, tillarang ko‘zgular sindi,
Oppoq qishni alqaydi shahar.
Kuz, ketmagin, tirildim-ku men,
Tosh yo‘llardan tole teraman.
Shahardan kech, senga Gul haqda
Ajib ertak aytib beraman.
12
Binolar – bodroqdek sochilgan,
Shaharning sershovqin bo‘lagi.
Lo‘li qiz, menga fol ochilgan,
Qoch, toshdir – toleim yo‘lagi.
Osmonga osilgan uylarga,
Tekkizib olyapman tilimni.
Lo‘li qiz, fol ko‘rsang ko‘raqol,
Qaysi uy berarkan Gulimni?
Qo‘llari qo‘sh simga qo‘shilgan –
Troleybus, to‘layman, ber patta.
Faqat ayt, ilinjim eshilgan:
Tushardi u qaysi bekatda?
Tik qotdim, turtadi olomon,
Adashdim, yo‘qotdim yo‘limni.
Axir, bir qishloqi bolaman,
Qaysi uy berarkan Gulimni!?
13
To‘shagimga tosh t shaydi tun,
Asabimni egovlar soat.
Tangrim, meni bir bora tushun,
Bir bor senga qilmay itoat.
Chiqib ketay boshimni tashlab,
Ergashtirib xayollarimni.
Boray o‘sha ko‘chaga boshlab
Kir-chir, qashshoq savollarimni.
Tushlarimni tishlaydi toqat,
Bir qo‘l tashlangandir bo‘ynimga.
Tangrim, senga qildim itoat,
Qulif solib qo‘ydim qo‘ynimga.
Chiqib ketdim o‘zimdan kechib,
Kaftlarimga siqib saharni.
Bir Gul hidi uyg‘otdi tongda
Diqqinafas bo‘lgan shaharni.
14
Kutganim – yanvarning o‘n to‘rti,
Yozig‘im chillada yozilgan.
Ko‘zyoshlar muzlagan labimda,
Bo‘ynimga yax malak osilgan.
Beshigim tebratgan qahraton,
Yuragim yo‘nilgan yo‘rgakda.
Men bo‘ldim sovuqroq qahramon
Qizlarga liq to‘la yo‘lakda.
Yanvarning o‘n to‘rti. Sirg‘aldim,
Quchog‘ing – yaxlagan yax, malak.
Qorbobo aldadi bizlarni,
Bermadi, bermadi baxt, malak.
Qor yog‘ar – she’rlarim yirtib soch,
Muz parcha – suratim sindirgin.
Qor bosgan to‘shagim ostida
Gulimni bir kuh deb so‘ldirgin.
Yax malak, men sendan tonyapman,
Yuragim chakkillab tommoqda.
Bahorga evrilib boryapman,
Qahraton lovullab yonmoqda.
15
Guvoh Egam, ishoning, Gulim,
Umidsizlik ishqdan tondirdi.
Lek labimga qo‘nib bir ism,
Rubobiy dard o‘ti yondirdi.
Unamaysiz. Dog‘li-da dilim?
Xohlamaysiz bosilgan izni.
Guvoh Egam, ishoning, Gulim,
Axir, yaxshi ko‘raman Sizni!
16
Tangrimning tabarruk oyida
O‘zimdan berkinib yashayman.
o‘ttiz kun o‘ttizta joyimdan
O‘zimni sug‘irib tashlayman.
Saharlar sochilib ketaman,
To‘planib olaman tunlari.
Poyingga qurbonlik eltaman,
Tangrimning tabarruk kunlari.
Allohga qilmayman shakkoklik,
Shirk etmam hazrati Nabiyga.
Lek “og‘zim ochaman” shomlari
Lab bosib Gulimning labiga.
17
Gulyuzim, yuzingiz – muloyim,
Gullabim, labingiz – alanga.
Gulshodim – shodonmen, Xudoyim,
Gulso‘zim, singingey tanamga.
Gulnozim, nozingiz bo‘lakcha,
Guljonim, sug‘iring jonimni.
Guldardim, dil yotur yo‘lakda,
Gulxayrim, hidlaysiz qonimni.
Gulsog‘inch, sog‘inchim sirg‘alar,
Gulxayol, haydamang xayolni.
Gulilinj, ilinjim qo‘l solar,
Gulvisol, gullagan visolmi?
Gulrozim, rozingiz tiladim,
Gulyurak, gul soling dilimga.
Gulsevinch, sochingiz siladim,
Gulruhim, ruh bo‘ling gulimga.
18
Kunlar kunnadilar, lek kulmadilar,
Tunlar tunadilar, lek tinmailar,
G‘ullar siladilar, lek sinmadilar,
Jadiyim, yo, Haq! – de.
Tegramga til bilmas devorlar qurdim,
Darvoza solmabman, tentirab yurdim.
O‘zimni to‘rt tomon qibla deb urdim,
Jadiyim, yo, Haq! – de.
Yog‘langan tilimni yog‘iylar tildi,
Sabrni savadim, shaytonlar kuldi,
Ilonlar avradi, makrlar qildi,
Jadiyim, yo Haq! – de.
“Men kimman!?”, s radim. “Qul”, dedi Tangrim,
“Ne qilay?” yig‘ladim. “Kul”, dedi Tangrim,
“Yupanch bormi?”, dedim. “GUL!”, dedi Tangrim,
Jadiyim, Yo, HAQ! – de.
19
Bekat, bezmadingmi bekorchilikdan,
Bekat, bilganlaring barisi rostmi?
Bekat, bermadi-ku bizga hech kim tan,
Bekat, yozig‘imiz kutish xolosmi?
Tunni kechib keldim, oyoqlarim – kir,
Yo‘llarga sindirib sochdim izimni.
Piyoda ketamiz, bo‘ldi, bekat, yur,
Sog‘inchning qo‘llari qo‘ymas bo‘g‘zimni.
Q ynimda yanvarning qaltirog‘i bor,
Sovuq savalagan boshim – ichimda.
Bekat, bu holimga berma e’tibor,
Faqat, bilganlaring aytma hech kimga!
20
Ey Gul, o‘ychechakdan o‘sma qo‘ymaysiz,
Ey Gul, sog‘inchsuvda chaymaysiz yuzni.
Haydab haydamaysiz, suyub suymaysiz,
Ey Gul, kulib-kulib kuydirmang bizni.
Yashab-yashatmaysiz, qahringiz – qattiq,
O‘lib-o‘ldirmaysiz, shafqatingiz – mo‘l.
Qoshlaringiz – qilich, kiprigingiz – tig‘,
Ko‘zingiz – oy raqs tushayotgan ko‘l.
Ey Gul, xayolbog‘dan hayo qilasiz,
Ey Gul, ko‘ngilzorga kelmaysiz nega?
Nega indamaysiz, nega kulasiz,
Ey Gul, nega, nega, bilmaysiz nega!?
Bilaman, ketmaysiz – juda yaqinmiz,
Bilaman, kelmaysiz – uzoqmiz juda.
Ey Gul, kunlarimiz o‘tmoqda kinsiz,
Ey Gul, kunlarimiz o‘tar behuda.