Саломат Вафо. Устюрт (ҳикоя)

Темир йўл ва автомобил йўллари кесишган овлоқ вокзал биноси устида саҳрониниг қуёши аста-секин бота бошлаган эди. Атрофда қалин кийинган хотинлар турли озиқ-овқатлар, газаклар ва сабзавотлар сотиб ўтиришарди. Сабзавотлар олисроқдан келган кўринади, негаки шимол тарафларда сабзавотларниниг етиштириш муаммо эди. Ҳали қоронғи тушмаган бўлса-да, трассадан ўтаётган катта машиналар чироқларини ёқиб олган ва «вағиллаб» сигнал беради. Ҳаракат бир зум тўхтамас, гўё машиналар дарёси оқаётган эди. Майдон турли тарафдан келиб қўниб ўтаётган одамларниниг «вағир-вуғури», сотувчиларниниг қичқириғи ва машиналар шовқинига тўла эди. Бошига катта рўмол ўраб олган Ёрқиной а

трфода дайдиб юрган дайди эркак ва кунда-шунда хотинларни қуварди. «Тур йўқол ҳамманг, текинтамоқлар». Унинг елим қоғоздан қилинган уйчасидан икки уч дайди чиқиб қочади. «Буларга бир марта тишингни оқини кўрсатсанг бўлди. Сўнг хира пашшадай атрофингда айланади». Ҳар хил бўёқларни юзига чавплаб ташл
аган қиз писта пўчоқларини «чит» этиб туфлайди. «Тур Гавҳар, сенам ишингни қил. Сан ўтирганинигга булар елим бўлиб олишган». Қиз ўрнидан туриб катта кўкракларини кериб, ҳамуза тортиб керишади. «Намунча чап тарафинг билан турдингми, ҳаммани қувасан. Оғир кунингга ярайдиган бизлар бўлсак». Қиз Ёрқинойниниг орқасида таҳланиб ётган қутиларга ишора қилиб. «Уйбай ўласанми энди, Гавҳар борсанг-чи кейин келасан. Ҳали почин қилмадим. Ана Тоҳир аканг келаяпти янгисини эргаштириб…» Гавҳар ҳайрон бўлгандай юриб майдоннинг ўртасига келади. Тоҳирни кўриши билан юришлари ўзгаради, ҳаракатларида ноз-ишвага ўхшаган нарса пайдо бўлади.
Гавҳар. Бормисиз Тоҳир ака, жа янгиларини топдингизми дейман. Биздан хабар олмай қўйдингиз.
Қирқларига яқинлашган ва олифта кийинган Тоҳир қўл телефонида ким биландир боғланолмай хуноби ошади.У қизга ялт этиб қараб башарасини буриштиради. Изидан келаётган Нурияга «тез юр» ишорасини қилади ва Гавҳарга «ҳали ҳам шу ердамисан» дегандай юзланади. Йўлдан нимадир егулик олган Нурия қўлидаги ялтироқ қутиларни ушлаганича илдам юрди.
ТОҲИР: «Ҳа яна нима керак бўлиб қолди»? Оёқ остида ўралашма дедим сенга.. Бор йўлингдан қолма.
Гавҳар майдон ўртасида турарди. Недир нажот истагандай йўловчиларга пакетли нарсалар сотаётган Ёрқиной томонга қаради.Чеккароқда бир туда ёш-яланглар гулхан атрофида гитара чалиб ўтирарди. «Чёрний глаза.. чёрний глаза..». Гавҳарнинг  кўзлари совуқ ялтирайди.
ГАВҲАР: Анави тасқарани қаранглар. Ўзича Тоҳир билан юриб одам бўлиб қолибди. Сочини қаранглар, ўзи олти тор сочи бор. Сувлаб ялтиратиб  олганиничи.. Нури ҳов Нури аввал уйингдаги анови дайди акаларингни эплаб олсанг-чи?..
Нурия Тоҳирниниг биқинига туртади. Ёнларидан катта юк машинаси ўтиб кетади. Эркак йигилиб турган уч-тўрт нафар вокзал ходимлари билан саломлашиб тўхтайди. Сал нарида қаргалар аҳлат титиб «қағиллашади». Гавҳар беихтиёр рақибларининиг орқасидан эргашади.
ТОҲИР: Йўқоласанми, йўқми шу ердан?. Ё ўзим ковушингни тўғирлаб қўяйми?. (урмоқчидай ҳезланади)
Гавҳар майдон ўртасида тўхтаб қолади. Нурия эркакниниг ёнида алланарсани еган куйи ёш қизалоқлардай сакраб-сакраб ўйнаб борарди. Тоҳир икки-учта юк машинаси орасида турган КАМАЗ кабинасига аввал ўзи чиқиб қўлидаги пичокни отиб юборади. Сўнг Нурияни юқорига қўлидан тортиб олади. Ичкаридан кабинаниниг пардаси беркитилади. Гавҳар машина кўриниб турадиган жойдаги ёгочдан омонат қоқилган ўриндиққа ўтиради ва ерда тутаб ётган сигаретни олиб чекади. Ёрқиной елим уйидан чиқиб Гавҳарга қараб бош чайқайди. «Жиннисан» деб ишора қилади. Гавҳар кўзларини қисган куйи сигаретни чекиб олис-олисларга чўзилиб кетган Устюрт кенгликларига ҳиссиз тикилади. Байрам арафаси бўлгани учун турли-туман емаклар сотаётган сотувчи аёлларниниг бозори қизийди.  Каттароқ чодирдан кабобниниг иси ва тутуни чиқади. Кабобчининиг қўшниси бўлган Ёрқиной ичкаридан катта рўмол ўраган бошини чиқаради. Бозорчи хотинларга хос шангиллайди.
ЁРҚИНОЙ: Эй олсангчи …сизларни дастингиздан бошқа биров савдо қиладими йўқми.. қўрангга нима бало кўмирниниг ўрнига теззак(каппон) солганмисанг. Тинмай саситасан?. Тура..Нари турларинг сенларам.Уйбай Гавҳар ор-номусинг борми.. не қилвотирсан у ерда..Ке бу ёққа..
Майдонда тўпланиб турган  эркаклар  сигарет чекиб чайқалаётган машинага имо қилиб кулишиб олисроққа сурилишади.Гавҳар ўлжасини пойлаётган жондордай тек қолган, сигаретини ҳам чекиб бўлган. «Сигарет чекасанми?».Эркаклар бири олиб, бири қўйиб гап отади.»Балки нос чекарсан. Булар эри билан уришган шекилли..». «Э, хотинларга  ҳам осонмас кун бўйи совуқда қотиб ўтиришади». «Биз ҳали икки соатга чидамаяпмиз.». «Бе..буларниниг жони тошдан, совуқда семириб кетади булар».  Афтидан улар ичиб олган қаттиқ-қаттиқ гапиришади. Огзи-бурнидан тутун паравоздай чиққади.ҚАлин калта Пўстин кийган уч-тўртта эркак егулик ва икки-учта шиша ароқни кўтариб вакзал деб аталган ҳаробгина бинога кириб кетишади. Кун ботаётгани учун совуқ кучайган.Гулҳан атрофидагиларниниг шовқини янада кучайган. Шамолда яйдоқ чўлда янтоқлар учиб юради. Гавҳар кабинага тикилиб туради-да, Раънонинг олдига келиб  ўтиради.Ўйланган куйи қўлини таҳланиб турган кунжутли ҳолваларга чўзади. Ёрқиной ҳолваларни уз
оқироқ суриб қўйиб юпунгина кийинган йигитга бақиради.»Ҳой одам жонингга Раҳминг келсин совуқ ўтадими сенга ўзи. Ўласан совуқда». У «морж-ку морж» дейди Гавҳар. «Э, бу моржмас моржниниг скилети..».
Гавҳар: – Анови исқирт Нурияни айтаман, шу қиз илгари почтахонада ишлармиди…Укалари дайдиб ҳар жойда юрарди. Ҳозир Тоҳир билан қўл ушлашиб Камазиниг ичига кириб кетишди.
Ёрқиной қўл силкийди.»Қўй шу нас босганларни..гуноҳмиз кўпаяди».
Вокзалга ёпиштириб қурилган сартарошхонаниниг кичик деразасидан «Ой..ой..» деган овоз эшитилади. Сартарош Олиминиг кичик боши ва бир бурда юзи кўринди.
Олим. –Раънониниг ичини ёнишини бир кўргин. Ўлиб кетётир Тоҳирни рашк этиб..
Майдонда юрганлар ялт этиб Олимга қарашади. Гавҳар ерда ётан бўш баклашкани деразага отади. Офтобга исиниб ўтирган мушук «мов» деб бошқа тарафга қочади. «Ит. Хотинак».Ёрқинойниниг чиройли юзига кулгу ёйилади.»Қўй энди сен ҳам бурнингни тиқмА буларнинг ишига..». Деразадан  Олимниниг савлатдор бир кишини сочини олаётгани кўринади.Олимниниг нозик қўлларида устара тез-тез ҳаракатланиб кўпикли юзни қиртишлайди.
Олим.  Шу Тоҳирга ҳам ҳайрон қоламан. Бугун биров билан юрса эртага бошқа  аёл билан юради. Бир рус хотинга уйланганди. Хотини буни ташлаб Россияга қочиб кетди. Шуниниг учун бошқалардан  аламини олади шекилли…Соч-соқолини олдираётган киши (Худоберди)норози ҳолатда бошини чайқайди.
Худоберди. Қўйинг шу ювиқсизларни Олимбой. Ҳар кимниниг гуноҳи бўлса оллоҳ жазосини беради. Бундайларни ўрисниниг шаҳарида ҳам кўп кўрдим. Юртда оиласи бўлатуриб Ким ўзи билан келган эркакка эрга теккан. Ким ўрисдан Хотин олган. Эй қўйинг буларни… рўза огзимни ҳаром қилмай.
Олим жонсарак ҳолатда деразадан қараб «биздинг қизлар зўр савдо қилётир..эркакларга бир бало бўлганми соқОли тиззасига тушса ҳам олдиришмайди».
Олим. Э..тақсир сиз рўзасиз-ку…яна овулдагилар бугун орзулар амалга ошадиган кун дейишганига ўлайми..Тем боле Янги йил..
Худоберди. Қадр куни.. ҳар кимниниг кўнгли ўзида..
Олим қўлида устарасини ушлагаича ҳоҳолаб кулади.
Олим. Унда Тоҳир ҳам зўр кеча қиладиган бўлибдида, – чайқалаётган кабинага ишора қилиб..
Худоберди кўзини очмасдан «худо ҳайрингни берсин» деб ишора қилади. Сартарош бир жойда туролмай депсинади.
Олим. Россияга кетадиган пойиз келгунча клентларни ҳам топади. Ишини ҳам бажаради.
Яна ҳоҳолаб кулиб, читтакдай сакраб деразани очиб Ёрқинойга бақиради.Ичкарига машиналар шовқин ива одамларниниг «бақИр-чавқири» киради.
Олим. Ёрқин ановилар ҳали чиқмадими?.
Раъно. Билмийман. Жумушингни қилсангши…
Шу вақт сартарошхона эшиги очилиб ичкарига Гайрат киради.Униниг бир бурда юзида ва юпун кийимлар ёпиб турган гавдасида журъатсизлик балқиб туради. Йигитиниг гавдасини қаҳратон совуқ суриб олгандай  бир арашда новдадай озгин эди.
Гайрат. Олим ака Яна сув олсам бўладими?. Қайнаган сувингиз йўқми?.
Сартарош унга йўлига ҳам кўз ташлаб қўймаййди. Кресло атрофида тез-тез айланиб қорининиг соч-сақолини оларди.
Олим. Сен ҳам одамга ўхшаб салом Бер пропессор. Мана ҳори аканг ўтирибди. Тем боле бирга кетасизлар.Қайнаган сув нима қилади менда.Нима мен сомаварманми?. Ўзи қачон ювинганимни эслолмайман-у..
Йигит қорини энди кўргандай қовушмайгина эгилади.
Нуриддин. Здаствуйте.
Олим. Ўла..одам бўлмай. Пропессорниниг ўгли эмиш. Ўрисда яшадим деб. Тилингни ҳам унутдингми?. Қори ака бу бир пропессорниниг ўгли..Дунёни ўзгаритираман деб русга борган. Киноми..музикми алланимабалода ўқиган. Ўзиям сочига жамалак тақиб Москвани чангини чиқариб юборган. Оқибиат ўзи ўзгариб қайтган.
Эркак «уфф» тортиб бўйнидаги сочиқ билан юзини артади.
Худоберди. Кўп гапираркансан сен бола…бўйнимни кесиб юборма…Намунча бир жойда туролмай эчкидай экансан.
Нуриддин. Это –  и ест козёл – дейди уйқудан уйгонгандай тилга кириб. Сартарош унга жўжа хўроздай хезланади.
Олим. Ҳўй сенга козёлни кимлигини кўрсатиб қўяман..Ҳали Яна кирарсан пешонангга сени сув бераман..
Гайрат илжайган куйи увни кўтариб йўқолади.Эшик асабга тегадиган даажада гийқиллаб ёпилди.
Худоберди. Сув масаласи қийинми бу ерда?..
Олим. Привозной.. Ўзи бу Гаррикни мен одам қилганман. Бор документидан ва пулидан ажралиб ўрисдан зўрга етиб келган бу ерга..
Мижоз жонидан тўйгандай огир қўзголади.
Худоберди. – Оллоҳ буюк, кимса  насибаси узилмаса ўлмас.
Нуриддин чанг-чунг ва лойга беланган қизил машинани ювади. Капотдаги сув муз парчалари бўлиб шитирлаб тўкилади. Ёрҳиной кўкариб кетган Гайратга ачиниб қарайди.
Раъно. – Ҳей, инсон қўлингга бир қўлқоп кийсанг-чи.Ўпкангни совуқ олдирасан.
Гайрат унга бир қараб қўйиб Яна ювишда давом этади.
Ёрқиной прилавкасининиг остидан бир пиёлага ароқ қўйиб Гайратга узатади.Ҳали ҳам пилавканиинг бир четида ўтирган Гавҳар ароқни менга деб ўйлаб қўлини узатади. «Сан нима каромат кўрсатдинг?».
Гайрат кўкарган лабларини аранг қимирлатади.Бутун вужуди совуқдан тиришиб кичрайиб қолганга ўхшарди. Уялган куйи ерга қарайди.
Гайрат. Ёрқиной Абдурашид ака пул берса албатта қарзларимни қайтараман.
У ютоқиб ароқни ичади.Ёрқиной майда-чуйда олиб чиқиш учун елим чодирига киргунча гапириб кетади. «Берасан, берасан. Икки ойдан бери шу гапни эшитаман. Ўлмасдан баҳорга етсанг бўлди. Берарсан. Бир коса ароқ билан мен камбагал бўлиб қолмасман. Уйдаги пиёнисталарни ўн йилдан бери боқаман».Нуридин пиёлани олиб келиб Раънога беради. «Спасибо».
Юк машинаниниг эшиги «шарақлаб очилиб  аввал Тоҳирниниг қизарган ва бир қадар мамнун юзи кўринади. У «тап» эти бега сакраб тушади. Машинасини ковлаётган кенг саябонли шапка кийган одам «зўр эканми?» деди. Тоҳир кулганича «ҳаммаси бир гўр» деб ўтиб кетади.Майдонда шовқин-суръон авжига чиққан. Сочларини тузатган куйи Нурия ҳам унга эргашади.Гавҳар чайқалиб ўрнидан туриб уларга қараб юрди. Сартарош дераза томонга бошини чўзиб «анна энди томошаниниг каттасини кўрадиган бўлдик».
Худоберди. Ҳой мусулмон жуда галати одам экансиз. Қўйинг шуларни ўз ҳолига…Бошимга эҳтиёт бўлинг.
Яна бир тўп Янги йўловчилар келиб майдонниг ҳар томонига тарқаб кетди. Олим ширин овқат ейишга ҳозирлангандай қувончдан гир-гир айланади.
Олим. Ия қори ака бошим йўқми бошингизни кесиб..  
Тоҳир икки –учта одам билан алланарсаларни келишиб олади.Гавҳар осойишта ҳолатда уларга  қараб бораверади.
Гавҳар. Қичиган жойларинг қондими?. Бахтиқаро.Ювиқсиз.
Нурия парво қилмай сакраб-сакраб ўтиб кетади.Ундан атир аралаш тер ҳиди «гупп» этиб уради.
Нурия.Алам қилдими?. Янгиси турганда эски калишни бошига урадими Тохир ака.
Қиз юриб бораётган жойида бирдан қотиб қолади.Атрофга Яна Ёрқинойниниг дўкони томонга қараб олади. «Нима дединг?».
Гавҳар. Ким эски калиш?.
Гавҳар жойида қотиб туради.Нурия қийшанглаб сакраб илгарилайди.Атрофдагилар, сотувчилар қизиқсиниб қарайди.
Нурия. Сен-да,  кампир.
Вокзал майдонида юрган йўловчилар ва бекорчилар аста йигила бошлайди.
Гавҳар. Огзингга қараб гапир, жалаб. Сани аятади кампир деб ҳозирдан сочинг тушиб қолган.
Нурия. Эй сука ҳали шу гапингни, кал деганинигни Тоҳир акамга айтдим. Теригга самон тиқдираман сени..
Бир сакраб Нурияниниг қўлидан ушлаб тортади. Нурия уни кўкрагидан итариб юборади.Гавҳар тисарилиб бориб ўтиб орқаси билан йиқилади. Олислаб кетган Тоҳир Нурияга «тез юр» ишорасини қилади. Гавҳар сакраб ўрнидан туриб Нурияниниг изидан бир ҳатлаб етиб униниг кўкрагига мушт туширади. Вокзал майдонидагилар йигилиб «Ур Гавҳар, қолишма Нурия» дерди.Оломон тамошага ошиқар, ёлгиз Тоҳир майдондан узоқлашиб борарди. «Ким ютса юз доллор». «ҚАни гладиаторлар». «Йўўқ булар амазонкалар».
Жисмонан нозикроқ ва новачароқ Нурияниниг лаби ёрилиб қонга беланган эди.Сартарошхонадан сочи чала олинган қори ва қўлида машинкаси билан Олим бошини чиқаради.
Худоберди. Инсоф қилинглар бандалар. Ажратинглар уларни ожиза-ку ахир улар.Хароп бўлади-ку ахир улар.
Оломон хор бўлиб бақиради.
Спорт дўппили йигит. Аллақачон ҳароб бўлиб бўлган улар.Ҳеч жонингиз ачимасин тақсир.
Шу пайт Тоҳир важоҳат билан одамларни ёриб киради. Бирон фоеаниниг сезгандай деразада қорининиг ранги оқаради. Беиҳтиёр бошидаги кўпикларни артади.Оломон «анна Тоҳир шеф келди». «Онадан тугилганига пушаймон қилдиради».
Худоберди. Ҳей укам шайтонга ҳай беринг.
Тоҳир келиш бодига Нурияни босиб ётган Гавҳарни отиб юборади. Нуриянинг юзга бир мушт туширади.Қиз йиглаб бақиради.
Нурия. Урушни анови стерва топди. Кампир..кал дейди.
Тоҳир шаҳт билан Гавҳарни қўлидан тортади.»Қўйиб юбор мени ифлос».
Худоберди бошини деразадан чақиради.»Тоҳиржон сиз эркаксиз..».
Тоҳир ялт этиб сартарошхона деразасига қарайди. Ва Гавҳарни ўша томонга судрайди. «Ким кал..унда мен кал билан ётган эканман-да. Сенга кўрсатиб қўяман». Оломон уларага эргашади. «Эна..ёрдам беринглар». Қори «астафурулло» деб чеккага чиқади. «Келинг, келинг Тоҳир ака».
Тоҳир. Бер машинкани бу ёққа.
Орқадан қорининиг «инсоф Бер..». «Қўйвор энди сенга бегона бўлдимми?. Гуноҳим не ўзи?». Гаҳар судралиб изиллаб йиглайди.
Тоҳир. Эй Олим хез об ке сочиқ-почигингни. Богла қўлини..
Олим мушукдай эпчиллик билан Гавҳарни қўлларини орқасига тортиб  боглайди.Гавҳарниниг кўзидан бир томчи ёш тушади. Тоҳир  машинка билан Гавҳарниниг сочини «гарт-гарт»олади. Йигилганларниниг дами ичига тушиб кетади.Ҳамма орқага чекинади. Ҳатто Олим ҳам Аллақаёққа гойиб бўлади. Одамларниниг ичига кириб келган Ойнур ҳамма нарсани тушунади. Индамай ерда ётган сочларни қўлидаги латтага йигиб солади.
Ойнур: -Керакмиди шу шармандалик сенга. Анна излаганингни топдинг. Олдин ҳам айтганман сенга Тоҳирдан узоқ юр деб. У одаммас ҳайвон. Ҳамма ёгиг балчиқ лой. Юр бу ёққа.
Улар етаклашиб дўконлар ортидаги қора уйга киришади. Ташқаридан машиналарниниг сигнали ва шовқини эшитилар. Ҳаёт давом этарди. Гавҳар қотиб ўтирар, юзида бир томчи ёш қотиб қолган эди.
Ойнур. Гапир юрагингни оч Гавҳар, бундай ўтираверсанг иш топасан.Биламан у сени қишлоқдан олиб келган, онангниниг касаллигидан фойдаланган..Ҳароп қилган ҳам шу. Сўйла жоним..
Қора уй эшигида бир нарса излаган куйи Худоберди қори киради. Сочи қириб олинган Гавҳарни кўриб қотиб қолади. «..қодир эгам». Ўриндиқдан дўппига ўхшаган нарсани олиб эшикка йўналади. Илакс тўхтаб Раънога шоҳи белбогини узатади.Изгирин юзларни чимчилайди. Раъно белбогни Гавҳарга боглаб кўзёшларини артиб ташқарига чиқишади.
РАЪНО: Қўй сиқилма  қишлоққа бориб жигрларингни кўрсанг ҳали ҳаммаси эсингдан чиқиб кетади.Ҳали бола экансан. Шу қўшмачидан осон қутулганингга шукур қил.

Бошига катта румол ураб калтак  кутариб олган  ёшгина хотин алланарсани олиб кочган иккита дайдини кувларди. Сулокмондай ва  юз-кузини сокол босган дайдилар орти-олдига карамай кочишарди. Айби дайди булгани. Айби уйи юклиги.. «Нон деб какшомой ул. Ишла кутингни кийна. Сени одам булсин десам уйдаги билан бирлашиб олибсан».Хотин жахл билан лланарсаларни  отмокчи булади. »Не бейте пожалуйста..умру.. ». Ялт этиб уша томонга карадим. Қали киркларига хам чикмаган дайди Кир куллари билан бошини беркитиб утиради. Хотин хам кулини кутарганича  туриб колди-да, сунг оркасига кайтди. «Ичмай ул, буни тупа-тузук одамларниниг боласи дейишади. Ичкиликдан тушган ахволини кара буни, захарингга ютгунча уйингга бор, Ишла..Мен сенларни туйдирайми..уйимдаги алкашни бокайми..Уйимда хам бор биттаси берсанг ейман, урсанг уламан».
– Женге, нега нервичит килиб юрибсиз, э куйинг буларни суксангиз  хам, урсангиз хам, суксангиз хам шу булар?.
Хотин бошини кутарди. Униниг чиройли юзи совукда  гезарган ва корайган эди. Каршисида турган замонавий кийинган, ёш эркакни куриб бир оз хаяжонланди. Сунг  кузлари бирдан жика ёшга тулди.Кулларини кутариб румолини тузатган ва кузёшларини артган булди.
– Э, курмайсанми..эсини еган булар – овози пасайиб-  Бозорда мендан бошка одам буларга нон пон берамайди. Уйда овкат ортиб коладиган булса хам, итга бермай шуларга олиб келаман. Булар хам одам боласи дейман. Э, анови Паша дегани, хали кувлаб юрганим. Уйга бориб иш-пиш килиб турарди. Қа деса мендан беркитиб уйда ичишади.
Угрилиб Паша тарафга карайман. У аллакачон беркинган жойида чикиб узиининг кадрдон дайдилар тудасига кушилиб шу якиндаги ахлат уйимини титклаб юрарди. Ёнларида турган  халталар шишалар ва пивониниг тунка кутиларига тула эди.  Олисда шафакниниг сунгги кизиллиги аста-секин пастга эниб борарди. Қаво совук ва тиник булгани учун аллакандай кушларниниг  канот кокиб юргани кузга ташланади.
– Энди автбус булмасмикан. Нима дейсиз жеге? – дедим касоскор  аёлниниг эрта сула бошлаган юзларига тиилиб.
Аёл бир  оКриниб («янга»деган суз ёкмагади)эрга караб турди.
– Мен сенга янга эмасман. Энди йигирма еттига тулдим,-деди кулги аралаш. – Сунгги автобуснинг жунаб кетганига икки уч соатдан ошди. Қайдовчилар каронги тушмасдан чулдан утиб олишга шошилади. Юллар музлаган шуниниг учун секин юришади.Темирга ишониб буладими, ярим юлга етганда сахрода бузилиб колса, худо курсатмасин. Қув ановилар…-  аёл кулини бостирма томонга чузиб – ..хам чулдан утиб уйига етиб олиш учун  бирови автобус, бирови пойиз кутиб утирибди.
-Нимада кетсам экан? – дедим минКирлаб ва аёлниниг Калати нигохидан хайратда колиб.
Униниг корачукларидан якин кариндошнин, севгилининг нигохида учрайдиган мехр ва жозиба порлаб турарди.    
–Тонгги туртда поезд булади. Ушанда кетгин..одам хам кам булади. Ётиб чой ичиб кетасан.
– Поездда эртага кечга томон  уйга етиб борарканман.Бугун кетмасам булмайди.Айтгунча байрамингиз билан. Исмингиз ким эди? – яна «женге» дейишга тортиниб.  
Сотувчи аёл олдидаги ичимлик  ва овкатдан бушаган  косаларни йикан куйи бир оз хаёл суриб колди.Яна чиройли нигохларини кадади. Назарида у нимадир демокчи буларди-ю, айтишга торинарди.
– Рахмат. Олмагул – бирдан униниг тунд юзи яшнаб кетди.-   Билмадим унда нима киласан. Истасанг бизнинг уйга бориб эрталабгача дам ол хориб келгандирсан.
Аёлниниг очик кунгиллиги ва мехмондустлиги  олис рус шахарларида ишлаб келган  мендай одамнинг калбини орзиктириб юборди.Шунда юртимни ва кишлоКимни жуда соКинганимни хис этдим. Уйдагиларга олган майда-чуйдаларим ичидан кичик бир атир ва  рангдор коКозли печене олиб аёлга узатдим.
У хайрон булиб, «сотишга нарса олмайман». «Мен уни сизга, совКага бераяпман». «Нега?». «Яхши ва чиройли аёллигингиз учун», –  «чиройли сузига атайлаб ургу бердим».
Узимниниг устамонлигимга хам хайрон булдим. Ёт шахарларда яшайвериб хар кандай аёлни ром килиш кудратига эга эдим. Қозир нега шундай килиш  кераклигини тушунтириб беролмасдим. Қохладим, шундай килдим.
– Вой рахмат..рахмат – у гуё бир калкиб кетди. – Мени каранг сотишга эмиш..юк..шу.., – у довдирарди.Аёлниниг кунглини эгаллаш кандай осон иш.  – сизга нима берсам экан, куринишингиздан зиёли  одамга ухшайсиз.
– Аслида хам зиёлиман-да, – дедим шухлик билан.
–  Билдим, билдим. Шунга анови  одамлар билан кийналиб колма..нг дедим. Бугун эрим хам уйда эди – аёл кизариб кулди. «Исмингиз нима эди?».»Темур». «У ёкда нима килдингиз?».
– Россияда бир турк уртоКим билан  университетда укигандим. Утган йил Москвага ишга келган экан. Шу чакиртирган эди. Бир йилдан бери уша ёкдаман.
– Омадингни берсин. Лекин аксарият  борганлар кора ишларда ишлашади.
– Рахмат. Энди хар кимниниг туз насибаси. Ушанга байрамга уйга етиб олай деб шошаётган эдим.Ер юзининиг турли нукталаридан Устюртга етсак булди. Уйга етганимиз деб келамиз. Шу ерга келгада одамлар шишага камалган хашоратдай харакатсиз колади. Жуда Калати жой экан  нега хам  бу томондан юрдим. Саккиз соатда уйингда буласан деб чалКитишди-да.Кириб курайчи утирганлар нимада кетмокчи экан.
Аёл индамади. Лекин кетишимни хохламади. Ерга караб ишларини килаверди.Изимдан караб колганини хис килдим. Назаримда униниг юрагига чуг ташлаган эдим. «Нима кераги бор эди. Уни бошка курмасам, билмасам. Негадир одамларниниг олдида узимга буйсунмай коламан. Сахийлигимни курсатгим келадимией. Бошка вактлари ака-укаларим билан юборгани пулим устида кир-пичок буламан. Устюртга хам пулни яхши курганим  ва тежамкорлигим окибатида келиб колган эдим. Бу ерга йигилган худо урганларниниг бир йилда топадиганини икки-уч ойда топишим мумкин». Узмни койиган булдим. Лекин энди бефойда эди.
Эшикдан кириб остонада тухтаб колдим. Кадим замоннинг чирокларидан сал кучлирок  нур сочаётган ломпочкалар ёругида одамлар юк ва сумкалари билан  тикилиб утиришарди. «Бугун сахродан утадиганлар борми?». Тикилиб колганлар бирдан харакатга келишди. «Автобус келдими?. Каергача боради.Канча дейди». Турда бир иккитаси урнидан кузголди. «Юк, узим кетмокчиман». «Эее..унда нега бошимизи огритасан». Яна утирганлар, бирор нарса еяётганлар ва мудраётганлар уз ишлари билан Машгул булишди. «Ке жура..». Икки учта ёши киркларга бориб колган, спорт дупписи кийганлар  йигилиб  газета укиб утиришарди. Совук булса хам хонаниниг хавоси оКирлашиб кетганини пайкадим.Хонада сигарет ва  кирланиб кетган пайпок иси  коришиб кетган эди. «Ейсизми?». Барок кош одам катта ва серкадок муштини чузиб турарди. У бир кафт ер ЯнКок тутарди. «Рахмат».
– Японларга койилман, – деди юзи чузинчок озКин одам газетани буклаб. – роботларниниг Янги авлодини яратишибди. Одам килган хамма ишларни бажараркан – худи роботни узи ясаганлай мАКрурланиб.
Кора пахталик кийган киши энгашиб «ана иккита туз» деганича гапга куйшилди.
– Зур булибди-да. «Темир хотин» киносидаги Кучкорвой айтган ишни хам бажрармикан Ортиквой? – деди шумлик билан ер ЯнКок берган одам.
– У нима иш бажарган эди? – дедим атайлабдан.
– Одамниниг хар нарса булгани яхши. Хотиинимни соКиндим деб очик айтаверинг? – деди билимдон Ортик. – Узи  Рахим ака сизга шундай гап булса булди.
– Хотинини соКиниши таббий-ку, – дедим яна.
– Қа нима, робот Хотин буладиган булса, шу ишларни хам бажарсин-да – гап сузларга парво хам килмай.- Бизга ухшаганлар  совукда ётадими пул ишлайман деб какшаб.Мана шунака сафарларга бирга олиб чикадик. Киммат булса пул ташлаб хам олардик. Нима  хотинмиди кизКансак, кунглимиз кенг, бири мингга булади. Ювиб тараб дегандай, – кулгидан котиб Рахим.
– Рост агар шундай булганда биз хам жон деб кушилардик. Урисниниг шахРида хам бир жойга бориб ёзилай десанг. Пулингни хам олишади. Камига калтаклашади.Японларниниг катта куКирчоКи бошка гап. Ишни килиб сумкангга солиб кетаверасан.
Хонадагилар «гурр» этиб  кулишади.
– Зур ном куйдингиз «катта куКирчок»- дейман кулиб.
– Қей одам булмай улларинг. Сизларга Айни деса. Канака одамизлар узи, не азоб билан бировниниг эшигида кул булиб пул топасизлар.Топганингизни хотинларга сарфлайсизлар. Келиб уч кун  туй берасизлар. Билмаган танимаган одамларингизга  едирасизлар.
– Узи сен Ортик хеч одам булмагандинг. Қамма ишнинг белига тепардинг. Курсанг.. каймокдай каймокдай, сочлари узун  рус кизлари билан гаплашамиз. Еймиз ичамиз иш уша жойга келганида манови Ортик аллакайси моКор босган кавакдан урмалаб чикади-да «булар спит булса-чи, бошкча касал булса-чи» дейди. Қей эгангни…Шу билан тамом..
Ортик пинагини хам бузмайди газета укиб утираверади.Аста кулиб куяди. Газетани вараклаётган вактида «мани айтганимни килманг эди. Уйингизга бола-чакангизниниг олдига соК-саломат кайтсин дейман. Кулингизни ушламадим-ку».
Шу мАхал эшик очилиб тоКора кутарган баланд буйли,катта ёкали Пустин кийган  мисоли бир  филдай хотин  бурунларидан буК чикариб пайдо булди.
«Иссик гуммалар борр..». «Узингникини хам кушиб берсанг бир тоКора олардим». «Учиб утиринг Рахим ака» деган Ортикниниг  паст овози эшитилди.
– Ортик узинг хам ёмон иштон бийти булибсан. ЙиКиштиринглар майда галарни бир гумма ейлик уладиган дунёда. АччиКи  борми…- дейди  гуммачи хотинга юзланиб Рахим.
– Мен хам ейман, – дейман кулиб.
– Нечта сизга? – Рахим хали хам кулганича менга юзланди.
– Иккита етар,- дейман.
– Иккита нима булади. Биз Ортик билан ун дона оламиз. Бу жуда лечебний гумма-да молнинг упка , тумшуКи ва бурнидан пиширилган.
– Қа мол бурнини шундай кесиб олиб гуммага тикишган – Ортик хам очилишиб. – Келинг якинрок утиринг, – деб  манзират килади. – Ростдан хам жуда киздиради  ё озгина ичворсанмикан  Рахим  ака.
Барзангидай Рахим пурижинадай сакраб тиззалаб олади.
– Вой Ортикбой узингмисан ука. Каердан бундай сахий булиб колдинг. Микроскопинг кани егуликларниниг сифатини текширадиган.Срогини курадиган. Бормисан ука?.
– Қой Сулув опа  водкалардан борми  ё ташкаридан олиб келайликми? – дейди мактовлардан ийиб Ортик.
Кули кулига тегмай, оКзи бурнидан буК чикариб, гумма сотаётган  Хотин  «бор-да» дейди ва «так» этиб икки шишани столга куяди.
– Вой Ортикбойжон узинг аклли йигитсан-да
– Ичинг  захрингизга энди уйга келдик – Ортик кулидаги газетасини столга дастурхон этиб ёйиб.  – Унинг нозик бармоклари мусикчиларникига ухшаб кетарди.
– Олинглар йигитлар- Рахим барча тадбиркор одамлардай стол остидан  колбаса, дудланган гушт ва тузламаларни олиб куйди. У абжирлик билан кесиб  таксимчаларга тахлайди. Мен хам уйга деб олган озик-овкатларимдан чикариб куяман. Ичиб юборишади. Ортикни кузатиб турдим:  арокни буриша-тириша зурКа ютди. Памидорни хидлаган куйи ерга караб утирарди.
– Еворда Ортик, хидлайвериб памидорни хам сулдириб ташладинг. Памидор хам дуёга келганига пушаймон булишди.
ЙиКилганлар шараклаб кулиб юборишади.
– Кани олинглар давра совимасин, – дейди Ортик пиёлани баланд кутариб. – Йигит улмайлик.
Рахим Ортика хайрат билан тикилади.
– Эй сен жуда маладес бола экансан-ку, – дейди елкасига кокиб. – Сени жимси меров жуда иштон бийти  деб юрар эдим.Тупа-тузук эркак экансан-ку.
– Энди ака у ерда маст булсангиз куп нарсадан айриласиз. Ишдан хайдашади. Пулингизни олишади. Ёки тасаддифан урмонда музлаб колишингиз мумкин. Энди худога шукур уйдамиз. Устюрт бизнинг ватан-да.Ниятимизни каранг байрамда хаммамиз уйда булайлик деб шошиб келиб  учрашиб утирибмиз. Қаммамизни уйимизда интизорлик билан кутиб утиришибди.  Мана бу журамиз хам узимиздан экан.Канча ишладингиз оКайни?.
«Бе..Олиб юборинглар шуни энди. Мактаган вактда  майдалашмада..» деб ховликарди Рахим.
– Унча куп ишлолмадим. Узи борганимга бир йил булди – дедим минКирлаб ва бир оз эхтиёт булиб.
– Пулларинизни «Вестрн юнион» дан жунатдингизми:?. Фойизи катта эмасми?.
– «Вестрн юнион» дан. Қамма шундан юборганига фойизини сураб хам утирмадим – деди кулимга арок тулатилган пиёлани олиб.
Эрталабдан буён туз тотмаганим учун бошим айлана бошлаган эди.
– Жуда эзилдинглар-да. Кани шуни олиб юборайлик – Рахим  ёв кувгандай шошириб.
Ичиб дастурхондаги неъматларни ейишга тушишади. Хона турида шовкин кутарилади. Ичиб олган йигитлар Сулув опа билан келган ёшрок кизга тегишишарди.
«Шу кизингизни олиб кочаман женге».
-Кочириб куймайман-да, муниниг акалари ва уларининг чопоКон отлари хам бор.
«Бе от колибдими шу замонда». «Иии..би овулдан от билан каттаймиз-да»..  «Калин бераман женге.Беринг шу кизди. Ким билан гаплашаётганинигизни биласизми?. Мен кимсан Рустамбойман».
– Биламан  барингни овзинго  орок тийса ботир буласин, бой буласин – дейди юловчиларниниг  бу тахлит кочиримларига урганиб колган Сулув бепарвогина. – Эртага  кучада курсанг биринг танимойсан.
– Чулдан утадиганлар борми? – деб бакирди эшикдан  кирган ва кош кипригларигача киров коплаган йигит.
Тутун ва буКларда аранг куринаётган маст-аласт оломон бош кутаради. Хира чирок яна хиралашган эди.
«Анна худо бераман деса, автобус хам тайёр».
– Учти ёпик КАМАЗ, одам бошига олти мингдан бесанглар  беш соатда чулдан утказиб куямиз.
Яна хоадагилар ваКир-вуКур килишди.»Кузовда упкангни шамоллатасан». Кимлардир ичиб «хохолаб» кулишади.
– Кетдик. Факат бешдан килинг. Ун икки кишимиз.Қар калай печкаси бор автобус эмассиз.
– Бешдан кутармайди. Бензиннинг узига кетади.Қохламаганлар печкаси бор автобусда кетаверсин. Олтидан булса олиб кетай. Булмаса тонгда пойизда кетаверинглар.   Янги йил утгандан ейин  уйда буласизлар.
Яна одамлар дояга турган ипак куртидай бош кутаришди. Янги йил киргунча уйга етиб бориш Кояси – энг оКрик нукта эди. Ортик  кулида колбаса ва нонни билан хайдовчига тикилиб колади. Турдаги одамлар нарсаларини йиКштира бошлашади. Рахим аввал менга сунг  Ортика карайди. Шишаниниг остида колган арокни шошилинч учга булади.
– Кетик Ортик. Бу ерда эмас машинада ухлаймиз. Икки хисоб бир уттиз.
– Жуда совук булади-да, ака. Худо сакласин бирон кор хол булса чулда кул телефон хам ишламас экан – дедим мен.
Рахим иккала кулини белига тираб уйланиб туради.
– Арокниниг кучи кетгунча уйда буламиз – дейди ужарлик билан у . – Кетдик болаларимни жуда соКидим. Эртага  хотиимнинг хам туКилган куни.
– Менинг онамнинг туКилган куни. Буниниг устига арокниниг кучи кетганидан сунг одам баттар совукотади – дейди уйчанлик  Ортик. – Лекин ака ишониб булмайди-да. Юлда машина бузилса ёки адашиб колса-чи.
– Эее. Турсанг-чи ана анови шерикларимиз турди. Битта узимиз коламизми.Бузилса шунча эркак итариб хам борамиз. Мана Янги шеригимиз  Шухратбой хам бизга куйишилади. ТуКрими?.
«ТуКри» дейман бош силкиб.
Барча маст-аласлар бир-бирини суяб эшикка юришади. «Тухта этигимни замогини кутарай». «Курткам колиб кетибди».
– Ким кетса чикаверсин.
– Сулув опа Яна иккита арок Беринг. Юлда Ортик музласа остига утин калаб гулхан ёкаман. Эритиб хотиининг куйнига соламасам булмайдиганга ухшайди.
Ташкарига чикишимиз билан муздай чул хавоси юзимизга санчилади.  Қали хам катта трассада чироКини ёкан бахайбат юк машиналари ва автобуслар ваКиллаб утади. Майдон четига тизилган елим коКоздан ясалган уйчаларда хира чироклар ёнади. Майда чуйда сотиб утирган хотинлар шу тарика жон саклаётган эди. Уйчанииг ичида чироклар ва шамлар ялтираб куринади. Биринчи чодирга бош сукдим. Карасам кундузи дайдиларни кувлаган аёл, кадрдон Олмагул  радио эшитиб утирибди. «Ойдинлар, ойдинлар..биздан салом булсин ойдинлар».
– КираКуй, уйга бор десам бормадинг. Қаво совуб кетди. Яна Рахмим келиб Паша бомжни уйга жунатдим, – дейди Олмагул якинига гапиргандай кунглини очиб.- У ахмок булса Яна кайтиб келибди.Уйда арок колмабди шекилли…  – ой тавокдай  юзларининиг совукдан  кизаргани узига ярашган эди.
– Кетадиган булдик, хайрлашай дегандим.
Аёл Яна унКайсизланиб румолларини катта ва купол кулари билан тузатган булади. Гуё  жигари..якин одами жунаб кетаётгандай ачиниш билан каради.
– Автобус келдима? –  чиройли ва кисик кузларии тикиб.  
– Усти ёпик юк машинаси бор экан. Бир йигирма уттиз йигит жунамокчимиз.
Туйкус Олмагулниниг чиройли юзи тундлашди. Ташкарига бошини чикариб бир караб куйди. «Уйлаб суйлайсенбе машин юрганда совук ун маротаба кучли булади. Котиб коласан ёки Бирон жойингни совук олади. Анови ахмок Павлик хам  шу машинда кетаман деб айтиб экан-да».
Яна бошини елим коКозли уйчасидан чикариб осмонга караб куйди. Ундан шам иси келарди.
– Энди шунча одам кетадади. Шафёр беш олти соатда дарё буйига чикамиз дейди.
У яна асабийлашиб олдидаги нарсаларни бошадан тахлай бошлади. Мен берган совКалар уларниниг орасида куринмасди.
– Узинг биласан. Мен булганимда кетмасдим.Уч-турт соат сабр килсанг иссик вагонли поезд келади.
«Шерикларимдан колмай» дейман уз-узимга. Ёки колсаммикан деган  уй  пайдо булади.
Юк машинасининг остига темир коплангани учун иссикрок булсин деган маънода овулдан сомон ортишибди.
– Энди самонда аКанаб ухлаб кетадиган булдик. Тезрок кимирланглар турроКидан жой олайлик иссикрок булади.
Машина эшигини очиб бостирмага  якин келиши билан йигитлар «тапир-тупур» чикиб олишди. «Куй дедим кетмайман. Узим биламан» дерди маст йигитлар. »Эски юлдан юрамиз. Шунда турт беш соатда етамиз». Кулида катта бир нарса кутарган  Олмагул  пайдо булади.
– Қов кора кош йигит..  Шухрат мановди ол боврим. Паша билан ураниб кетасизлар. Галстукларингни ечиб сумада иссик  кийим булса кийиб ол. Где ти Паша?.
«Бизга хам бир бокинг Сулувхон. Бизниниг хам кора кошларимиз бор. Бизга хам пустинми курпами беринг».
– Здес я здес – деди каронКиликдан биров.
– Мени  курпа цехим борми кизик экансизлар. Қар кун куч-куронимни кутариб  от аравада зурКа келаман. Досвидания Павлик. Где ти  била буд здоров.
– Рахмат, – Яна «опа ёки янга» дейишга хижолат буламан. – Вой-бу..буни Антрактидадаги ок айиклар кийса хам темпиратураси чикиб кетадикуи. Рахмат. Юлим тушса ташлаб утарман.
«СоК бул» назаримда хотинниг кузларида ёшми, кировми ялтирайди. Сунгги сузларни овози бир оз калтираб гапирди чоКимда.
Кудратли машина  ваКиллаб юлга тушади. Бурнимизга бензин ва тутун хиди уради. Барчамиз маст булсак хам, «овмин» деб кулимизни юзимзга сурамиз. Машина яланглика чикандан кейин униниг минг хил тешикларидан кирган шамол тинмай хуштак чала бошлади.»Хуштаквозлик буладиган булди-ю» дейди Рахим юталиб.
– Қа сизга хукиздай букиб ичманг дедимми хозирдан юталаяпсиз.
– Ютиаламан-да..йигирмата одам бир вактниниг узида ел чикараётгани кейин..Узи хайдовчилар хаммага биттадан противогаз бериши керак эди. Айникса хозир ичилган арокдан кейин.
Утирганлар хохолаб кулишади. Шу мАхал бурнимга арок иси ва аччик рутубат иси урилади.
– Каранглар телефонлар хам ухлабди. Мана мониторида «нет связ ёзилган».
– Брат здорово. Калайсан?
– Здорово – каронКида униниг Павлик эканлигини англайман у барча козоклардай якин куриб «сенларди».
– Яхши. Паша нега бу ахволга тушиб колдинг. Женге сени яхши одамларниниг боласи булган дейди.
КаронКи САхн  совук шамолларда гувлаётган моторга кушилиб зулмат аро илгарилайди. Бир зумда юловчиларниниг овозидаги шодонликдан асар колмади. Совук баданимизни пичокдай кесарди.
– Долго история. Немношко налйте рассажу..- дейди пустин остига  «хаким бор дегандай »оёКини тикиб.
Машина силтовида енгилгина сакраётган  ёшгина  йигитниниг аллакачон адои тамом булганини англайман.»Балони ичсин..  Шуниниг сассик хикоясини бошингизга урасизми?» дейди   Рахим уйку аралаш тунКиллаб. Пайпаслаб арок шишаларини топаман.Қали ичишга улгурмаганимиз учун Рахим пиёладаги аврокни шишага кайтариб солган эди. Нихоят енгилрок шишани чайкаб куриб, Павлининиг бир оз калтираётган кулига тутказаман.
«Ма хохлаганча ич». «Это насвсем мне». «На совсем тебя». Машина чайкалади, Кижирлайди, чул шамоли тинмай хуштак чалади. Дайди хамрохимниниг овози эшитилмай.. «увик..увик» деган ютиниши кулока чалинади. У шишани пахолга «дупп» ташлаб  жимиб колади. «Қей урток Павлик Мороз ухлаш юк. Расскажи пожалуйста..». «Ух совук утиб кетди-ку хамма ёКимдан. Холодилник хам  иссикрокдир.Шухрат жуда эринмаган банда экансиз-да шуниниг сассик хикояси нимага керак сизга». «Э, ака сизга ухшаб мазза килиб ухласам эди..Мана соат энди ундан ошибди.Касофат батерияси утириб коляпти».»Каерга келган эканмиз»» дейди Рахим. «Сахрога. Ким билади каерга клганимизни..». «. Шамол Кувиллайди, кийналиб илгариётган машина ункир-чункирларда  коптокдай сакрайди.»Кайси ахмок унга эски юлдан юр деган экан».Олис-олисларда дайди чул шамоллари кашкирларга ухшаб ув тортади. Дикат билан кулорк солинса, мотор Кувиллаши орасида минглаб от туёкларининг саси келгандай булади. «Павликниниг:»А чём..Да..да..»деган кайф ва
уйку аралаш саси узук-юлук эшитилади. «Моя мама  Роза Хасанова в этих степях радился. Москве ВГК учился и там остался..- назаримда мудраб кетади. Мен дайди бир одамниниг оКзидан чикаётган гапларга хайратда колар эдим. Олмагулнинг айтганича бор экан: «чиндан яхши ва хатто катта одамларниниг фарзанди экан». «Кайси асрда туКилгансиз Шухрат..» – машина силкиниб-силкиниб тухтаб колади. Қамма нафасини ичига ютиб  ташкарига кулок солади. «О, худойим» деган нолалар эшитилади.Кимдир кабинани «дук-дук» уриб куяди. Мотор Яна ут олиб юриб кетади. «Шафёрлар ухлаб колмадимикан узи» дейди Ортик узига гапиргандай. «Потом родители розашлис. Я с матерей остался..ухху.. она мучился с моим воспитанием. 1995 год в время сеъёмок её сердтсе остонавилас. Тогда 12 била мне. Потом отправили сюда к степ бабушку..И недавно она тоже умерла..».Паша оКир хурсиниб бурнини тортиб куяди.Алланарсаларни шитирлатади. «Шумкадам. Онаси хакида гапиришини каранг.Магазинга бориб келдим. У ерда сеткам узилди
дегандай. Вой кучада улгур..» дейди асаблари какшаб Рахим. «Москве машеннику папал ухху.. они квартира моя продали..начала пит спасти от холода своё шукуру.И вот брожус как свободний ветер..». У яна шишани излаб топади. «Эй свободний ветер учасанми юкми. Алкаш, дангаса ярамас. Онаси не азобларда олган квартирасини алкашлиги окибатида юкотибди. Энди улсанг хам Москвадан квартира оломайсан».Дайди яна бурнини тортиб узича «ух»лаган булади. «Рахим ака куйинг энди. Қар кимниниг хаётда такдир насибаси бор». «Э куйдим. Бу свободний ветер ичмаганида такдир насибаси бошкача буларди.» Рахим тиззасига «шапиллатиб уради. ».»Пашша энди каёка  кетяпсан?». «Питеру..там знакомий ест».Униниг овози моторниниг гувиллашида  узук-юлук эшитилади.  «Знакомий кто он тоже бездомний».Паша Рахимдан хайкиб бир муддат жим колади. «Бездомний но  он работает  дворником. У нее подвале тёплий места ест». »Такой место здес полно ж..Сколко лет тебе?». «Тридтсат два..Правилно но зднс домой гоняет..толко видели
же..» «А там из дома вигоняет да».Шамол хуштак чалади, машина кийналиб илгарилайди. «Вой..вой ..шунча ёшми бу..Ман бир эллигидан ошган деб уйлабман. Шухрат  хозир учмаса пастга отиб юбораман. Буриларга ем булади».»Куйинг бировни уволига колманг».» Э бу спиртной свободний ветерди бури хам емайди. Еса  хам отравление булиб улади» чидолмайди Рахим. «Ака,  нима дейсиз» дейман аста.. Павликниниг овози чикмай колди.Машинаниниг ичи совиб янада купрок силкитади.  Рахим ва Ортик тунКиллай-тунКиллай жимиб колишди. Эшишикка якинрокда ётганлар музлагандай котиб колишпади. Одамларнинг ухлаб колганини билгандай чул шамоли кутуриб  машинаниниг тунукасини дупуратар, Материалдан ясалган тусикларни «шалоплатиб» урарди.Чул уртасида каронКилик баКрида улкан машинамиз Кувиллаб илгариларди. Барча эркакларниниг уйида арчалар безатилган ва байрам дастурхонлари ёйилган. Кучадан утган машиналарниниг овозига кулок солишади.»Каранг отанг..аканг келмабдими?» дейишади. Аста урмалаб эшик тиркишида
н ташкарига  карадим. Павликниниг кучукболадай Кингшиган овози эшитилди. Атроф зим-зиё олис-олисларда шафакниниг окиш бир булаги кузга ташланади. Узимни жон холатда оркага олдим. Бирдан эшик очилиб кетиб тушиб колсам нима булади. Ё совукдан котиб уламан, ё ёввойи жонворларага ем буламан. «Эй худо дунёниниг барча авлиёларига илтижо киламан. Бола-чакамиз хаки эсон-омон етиб олайлик. Минг ланъат сенга Рахим, нега хам  машинага чикди.». Яна урмалаб келиб иссик пустиннинг остига кирдим. Силкина-силкина чулнинигми, шамолиниг «охх»ларига ва моторниниг Кувиллашига узок кулок солиб ётдим. Бундан ун йиллар олдин  бир рус кизи билан поездда кетгандим. Унинг буйлари баланд, мовий кузлари сокин денгига ухшарди. Едик ичдик. Кечаси шу ишга ишора килсам каршилик курсатмади. Сунг у билан ковушдик.Вагон чайкалиб аллаларди. Умримда биринчи маротаба бегона аёл билан ковушишим эди..Нега эсладим ёки бирон кунгилсизлик юз берармикан?.
КулоКимга кирган ваКир-вуКурдан уйКониб кетдим.Павлик худди уликдай донг котиб ётар, яна турт бешта уйкуси  каттик одамлар бирининиг оёКи, бошка бировининиг еласи очилганича котиб ётишарди.Кузларимни ишкалаб пастга тушдим. Машина тухтаб одамлар уйкусираб, жунжикиб туришарди.Қаво жуда совук булгани  учун хамманиниг бурнидан паравозникидай тутун  чикарди. Чор атроф сарик тусда, олислардан шурхок ерлар кишдан колган кор билан кушилиб окариб куринади. Назаримда дунёниниг четига чикандай эдик. Бу ерда тсвилизацияниниг белгилари сифатида качонлардир асфалтланган эндиликда буткул тупрока ботиб кетган юл ва бошимизда Кувиллаб  турган юксак частатали электр симёКочари ва каёкларгадир узанган симлар бор эди. ЙиКилганларниниг авзойига куриб юрагим «шувв» этди. Бирон кор-хол юз берганини  англаган эдим. Телефонимниниг батерияси утириб колган эди.Бир соатлардан сунг уйдагилар уйКониб иссикина сутли чой ичишади. Байрамга тайёрланган ширинликлар, колбаса, дудланган товук гушти ва
сомсалар ейишади. Олислардан тонг окара бошлаган эди. Миямдаги «энди нима булади» деган савол зурлик килар, бошка нарсалар хакида уйлоласдим.
– Нимага мазгини…..сан а, нимага мазгини компосироват киласан. Кулингдан келмаса нега чикасан юлга ифлос. Қозир уриб башарангни ёриб ташлайман, – Рахим бошчилигида икки учта юловчи хайдовчи йигитларни бурчакка тикишарди.
Йигитлар бир чеккада Кужанак булиб утиришарди.Бош кийимини кимдир уриб туширган сочлари шамолда тузКирди.
– Ярим тунда ухлаб колмай деб шеригим билан алмашгандим. Уйкусираб кайрилиб кетибман шекилли..
– Вой онангни..адашиб кетибман демайди.» ..кайрилиб кетдим» дейди. Сенга йигирма одамниниг хаёти уйинчокми..Нега кеча алмашган жойингга яна кайтиб келибман демайсан. Ит.
Биз тап-такир сахрониниг уртасида турар э
Дик.
– Тухтанг Рахим ака,  атайлабдан килишмади. Бу ердан кутулишни уйлайлик. Кани акалар нима киламиз.
Уйкусиликданми йиКиданми кузлари кизариб, ичига боиб кетган хайдовчининиг овози тамоман буКилиб колган эди.
– Ун ун беш литр бензин колди. Юлдан биринчи зоправкада куяман деб уйлагандим.
– У..у..кани куйганинг?.
– Йигитлар, йигитлар энди фойдаси юк.
Қайдовчилар конталаш кузларини олис-олисга тикишади.
-Шеригим билан пиёдалаб катта юлни излаб келсакмикан – дейди такдирга тан бергандай.- Яна адашиб юрсак бензинни хам..
»Шуни олдинрок уйлаш керак эди» деган гап сузлар эшитилди оркадан.
«Ухх» атрофдаги кайфи таркаганлар колган-кутган сигаретаралрини тутатиб туришарди. Чеккада утирган йигит телбалардай уз-узидан бошини силкитарди. »Бугун мани туйим..». «Нимаа?». «Машинами ёки псих болнисами». /илдиракка суяниб  кузлари уйкусизликданми ёки йиКиданми кизариб кетган йигитга карашади. У узок уф тортди..«25 декабрда уйга етишим керак эди. Вокзалда паспорт, пул ва телефонимни олиб бир хафта камаб куйишди. Чикиб ун кун деганда  етиб келдим. Устюртдан утсам булди деб акалардан илтимос килиб  машинага чикиб олган эдим». «Эркак киши уялмайсанми йиКлагани..яна уйланармишлар».»Ака, йиКламадим. Уйдагилар хамиша гапининг устидан чикмайдиган одам деб хисоблашарди. Мана энди…»
Рахим бир чеккада бошини ушлаб утирарди.Тап-такир сарКиш чексиз сахро   одамни вахимага соларди.Якин орада кузга ташланадиган нарсаниниг узи юк. Чулниниг улканлигига киёслайдиган хеч нарса юк. Униниг узи шу холича – бутун ер юзидан иборат эди. Дунёда сахродан узга ном юк эди. Бу махобат олдида инсон иродаси  деганлари бекор эди. Бу чексизлик  хар кандай нарсани уз измига соларди. Бу ерниниг алохида  конунлари ва мезонлари бор эди. Улчамларниниг номи  – эса сахро эди. Куз илКамас узокликда на таракиёт ва на  хаёт  излари кузга ташланарди.Олис-олисларга чузилиб кетган электр симлари  кучли шамолда «Кувиллаб» гуё номаълум ёмонликлардан дапак бераётгандай чайкаларди.
Бир пайтлар узимни хамма нарсага кодир одам хисоблардим. Лекин махобатли табиат ва техника олдида бир зарра хам эмас эканман.Очликдан корним кулдираб кетарди. Шунда кадим суфийлар очликдан кутулиш учун корнини тортиб боКлашганларини эсладим. Камаримни тортиброк боКладим. «Шувв» этиб ичимга шамоллар окиб кирди. ОёКим, бармокларим музлаб  колаёзган эди. Айлана булиб «дуп-дуп» сакраётганлар сафига кушилдим. Гапиришга хам холим колмади. Негаки бир  тухтамга келмасак бирон фожеага учрашимиз тайин эди.
– Унда бензин етгунча кетаверсакмисан? – минКирлади хайдовчи.
Сакраётганлар бирдан тухтади.
– Кейин дуч келган жойда тунКидай котиб уласанми?.Телефон ишламаса..
Шамол кучайиб  яна минглаган хуштаклар ишга тушди. «Қуштакбоз шамол».Бахтсиз куёвниниг бурнини тортиб йиКлаётганини аник эшитиб турардик. У худди отасидан гап эшитган усмир йигитчадай  хунг-хунг йиКларди. Яна айлана булиб сакрай бошладик. »Художон нима гунохимиз бор эди» деб нола киларди машинаниниг орксида яна биров.
– Унда юлКун ва саксовул купирок  жойда тухта. Гулхан ёкиб жон саклаб турамиз. Қозир вактни утказмасдан ёзилиб олинглар  – деди Ортик  оКир хаёлга чумиб.
Одамлар сал нарока чикиб заруратини бажаришди.Фалокатда инсоннинг энг нозик туйКулари уят ва андиша емрилиб кетаркан. Очлик бизни хайвонларга якинлашиб  куйган эди.
Яна юриб кетдик. Назаримда шамол кучайиб моторниниг гувиллаши хам заифрок эшитила бошлади. Шамол хар кучанганда бирданига йигирмата одамни юраги тухтаб колгандай булади. Негаки машина тухташи билан манзилимизниниг хам сунгги  буларди. «Нахотки шу ерларда бир балоларга учрасак. Нахотки улигимиз  сахроларда колиб кетса». Мен хали хам  ахволимизга унча ишонкирамай, Кариб холатимизни бахолай олмаётгандим. Агарда совукда тунКиб улсак, улигимизни ёввойи хайвонлар Кажирмикан?. Қали бекатда киш каттик келганидан бури, тулки ва яна аллакайси хайвонларниниг куйларга хужум килгани хакида эшитгандим. «Биз купчиликмиз» яна  далда бердим узимга. Назаримда бизни  куткарувчи  самолётми ёки машина етиб келадигандай эди. «Энг ёмони бизнинг адашиб колганимизни на у ёкдагилар ва на бу ёкдагилар билади. Бахтга карши бугун хамма идорада-ю ташкилотлар ва уйларда 20…йил байрам тайёргарлиги… ».Касофат шамол Кувиллар, игнадай тешидан туядай совук кириб очликдан какшаган вуджудимизни Кижимларди
.  Орадан бир соатча вакт утмай машинамиз силкиниб-силкиниб учиб колди. «Ана онангникига.. етиб келдинглар». «Улигимиз шу ерда колиб кетмаса булди».
Ёши каттарок юлловчилар сакраб тушиб кетишди. Кузовга  сомондан колган бир дона буКдой башоКи илиниб турарди. Шарт узиб олиб оКзимга солдим. Ноннинг таъмини хузур килиб суриб ётдим.Павел урмалай-урмайлай ерга тушиб кетди. «Это дорого Питера..» деган овози эшитилди. Дайдииниг алахсирашига хеч ким кулмади. «Это Москва..Москва.туш дайди кузи.Етиб келдинг». Барча атрофга утин тергани таркаб кетишди. Улар бир карашда инидан егулик  учун таркаётган ялтирок канотли чумолиларга ухшарди. «Узока кетиб колманглар адашасизлар». «Утинни тергунча териб оркага кайтинглар».
Шамол кучайгандан кучайиб  сарКимтир кулрангликдан иборат  чексизликларда куюн хосил килиб, утган йилгидан колган янток ва камишларни учириб юрарди..  Қамрохларимниниг барчаси камондай энгашиб колган эди./ам ва юл азобидан бир бурда булиб колган хайдовчилар  машинанинг юмшок  уриндикларини судраб келишди. Кора мой изидан доК-дуК булиб колган шолчани  саксовулининг эгри таёКига илиб пана килиб куйишди.Бурнимизга ёК ва бензин иси урарди. ТуКриси уша хиддан, яъни хаётни эсга соладиган хид  бир оз кунгимизни кутарарди. «Устига хам бирон нарса топсак зур буларди». Утинга кетганларнинг беш-олтитаси кайтиб, ярим соатда урина-урина олов ёкдик. «Гугурт ва утинни тежанглар». Озик овкат хакида гап булиши мумкин эмас эди. Қамма оч эди.
– Қаммамиз канча эдик. 23 нафарми?. Унда  нега 22 миз. Ким юк биласизларми?.
ЙиКилганлар бир-бирига караб жим колишди.Одамларни бир-бир санаган булишди.
– Мани шеригим  Эрназар юк. Лекин  у  олдиндан ишлаб юрган одам. Қозир бир кучок утин билан  кайтиб келса керак.    
Қайдовчиларниниг каттаси Ортика юзланди.
– Ака,  шеригим билан катта юлга чикиб келмокчиман.
Барча сергак тортиб хайдовчига карашди. Шамол хам кенгликлар ароюналишини угартиргандай булди.
– Катта юл каерда узи?.
У соколи усган озКин  юзини бекитиб олди.Шамол хам тухтаб одам боласи неларга кодирлигини курмокчи булгандай жим колди.
– Худойим бир юл курсатар?.
Рахим ва яна бир икки барзанги урнидан сакраб турди. Ортик «акалар жим» дегандай кулларини куксига куйди.
– Худойингни кандай юл курсатганини бир марта курдик. Мана утирибмиз сахрода улимимизни кутиб.
Қайдовчи уйкусизлик ва Камдан кизарган кузларини Рахимга илтижоли тикди. Назаримда мижжаларида ёш ялтиради.
– Энди менинг хам сизлардан фарким колмади.Оддий юловчига айландим.  Бундай утираверсак..- гапини давом эттиролмасдан каттик ютинди. – Худо билади каердалигимизни каронКи тушмасдан бир иложини топсак дегандим.
Барзангилар кул силтаб машинаниниг оркасига утиб кетишди.  
– Кетавермайдими, барибир хеч балони эплолмайди. Кетган кайтиб келадими узи? – у Эрназарга ишора килаётган эди.
– Учиб утиринг Рахим ака. У ёкда кетайлик деб миямни едингиз. Энди хайдовчининг асабида уйнайсиз. Кандай одамсиз узи?..Нима истайсиз? – деди Ортик жахлдан буКрикиб.
«Мама..мама..». Барчамиз ялт этиб машина тарафга карадик. Паша сап-сарик курткада букчайиб бир бурда булиб утирар, шамол ёкалари ва этакларини учирарди. Кузовдан тушиб хали бир кадам хам юрмаган бизниниг «Павлик бомож» йиКлаб утирарди.»Мама..мама..прости меня..». Дайди ювилмаган искирт сочли бошини ва ерни муштларди. Елкалари титраб – титраб йиКларди. Назаримда жуда ичкиси келаётганидан жазавага тушиб, «арок» дейишни урнига, биздан курканидан «мама» дерди. Униниг ёнида на халтаси ва на таниш шишалар куринарди. Ичкиликдан абгор булган юзини ва хиралашган куларини  тап-такир сарКиш сахрога тикканича йиКларди.Сахро хам минг йиллик ёлКизлиги ва Камлари билан бакрайиб турарди. Айни шу чоКда унга инсон ва униниг Ками бегона эди.  У факат  аравасида узининг кушикларини айтганларнигина  бошини силарди. Одам барибир бегона эди.«Қа Пашажон энди энанг ёдингга тушдими. ». Кулган булдик. Қайдовчи шериги билан тупдан ажралиб  номаълум манзил сари юлга тушди. Эрназар хали хам кайтма
ди. Бир узи юлни излаб кетганмикан?.  ЙиКилганлар кузлари билан  кузатиб турсада, узларини курмаётгандай тутардилар. Уларниниг сафдан ажаб кетаётгани кунглларни Куссага тулирар  ва назарида улар кутулиб кетадиган ва биз сахрода  халок буладигандай эдик.
– Ановини каранглар. У нима экан? – Рахим кунчикар томонда аранг кузга ташланаётган  нарсага тикилди.
– Мираж. Чулда, кумда шунака нарсалар учрайди – деди илгари хам бу ердан утган одам.»Сароб дегин». Машина ортида Пашаниниг ичикиб йиКлагани хали хам эшитилиб турарди. «Проклятое место. Ненавижу тебя, не навижу..Это степ, ветер проклятие, безсмисленное небо. Ненавижу тебя жизн. Мама умерет хочу..эст хочу».
Барча очликдан тиришиб улаёзган эди.Кимдир телефонини гулханга ташлаб кетибди.Шу билан халос булиш хакидаги  умид туйКусидан  кутулган куринади. Утин хам тугади. Утин булган такдирда хам уни ёкишга бирон кимсада истак юк эди. КаронКилик кора лашкардай босиб келаётгани  боис барчанинг рухи тушиб кетди.Қайдовчиларинг кайтиб келмагани одамларниниг халос булиш хакидаги ишончини сундирган эди. Энди ёкишга утин юк, ерда колиш хам куркинчли эди. Шуниниг учун барчамиз урмалаб-урмалаб аста секин машинага чикдик. Самонлар музлаб оёк остида эзиларди. Кузовниниг ичи музхонага айланган эди. «Эрназар кайтмади-я». Шу суздан сунг машина ичи яна хам совуб кетди.  «У адашиб колган булса..Ё совукотиб улади, ё хайвонларга ем булади».»Шафёрлар нима булади». «Юлга чикан булса келар. Адашган булса..билмадим». Чулниниг телба шамоли буткул хукмрон булиб олгандай  кучайиб  «чийиллаб хуштак» чаларди. Агар сомон булмаганда аллакачон савук котиб улишимиз тайин эди. Назаримда барчанини
г кони котиб музлаб колаётган эди. Ташкаридан элас-элас йиКига ухшаган сас чор атрофга тракалар эди.
– Биров йиКладими? – дедим кароКилика караб.
– Эрназар кайтиб келдимикан?.
Яна жим колдик шамол аллакайдан одам йиКисини олиб келарди.
– Бурининиг урКочиси хам ой чиканда шундай улийди – деди кимдир.
Яна жим колдик. «..ама..аа» дега узук-юлук сас эшитилди.
– Э, бу боможимизниниг овози-ку – дедим.
– У касофат качон чика колибди?.
Эшик дукиллади. Бир муддатга тилимиз калимага келмай колди. «Откройте..».Яна жим колдик. Балки чул арвохларидир, Паша тилида гапираётган. Музлаб колган эшикни зурКа кийналиб очдик. Эшикдан олам-жахон совук кирди.Ой чикан, лекин хаво булут эди. «ёп..тезрок ёп» дейишди ичкаридагилар.
– Сволоч Рахим вибрасил мня на улитсе..
У каршимда арвохдай калтираб турарди.
–Сен каерда эдинг?  – дедим хайрон булиб.
Ичкаридагиларниниг норози овози эшитилди.
– Кайси гурдан келди  жондорга ем булгур.
– Я думал  в кабине тепло будет. «Нечего не делал, толко:  Алмагул  дура сказала..потому что она водка не дала ..» Я голодна как собока – деди хириллаб.
– Қамма оч ?..Бу бомож совукдан кандай сакланишни билади.
– жимм..эшитяпсизларми..- деди биров астагина.
«Эй худойим оёКим музлаб колди. ОёКимдан айрилиб колмасам гурга эди.»
– Одамнинг сасими назаримда  кичкирик кулоКимга кирди?
«Ёрд..амм» дерди зулмат куйнидаги минг йиллик сахро , бор журъатини йиКиб. Олис – олисларда сахроми осмонми «ох» чекарди.  
– куркинчдан вас-вас булиб улмасак яхши эди.Бу темир кафасда..
– э, кар булганмисизлар ана кулок солингар, Бури улаяпти-ку..
Бирданига хамма жим булиб колди.Зим-зиё сахрониниг уртасида бир машина одам тузока тушган сичкондай камалиб куркинчдан калтирарди. «Бурилар колган экан-а..».
– Булар одам исини олди. Ёки..- униниг нима дейишини билиб турардик.
У гапининиг давомида «бурилар хайдовчиларни ёки Худойназарни еб энди бу ёка келмокда» демокчи эди.
Шу махал кабина эшиги «шараклаб» очилиб кетгандай булди.
Куркинч билан сахрода колиб кетган уч нафар  шеригимизиниг такдири хакида уйладик. Куз олдимга буриларниниг конга ботган тумшуКи ва жунлари келди. Инсон конини ичган жондорларниниг  хукм ва тантанага тула вахший овози  чулу-сахролар узра муаллак осилиб туради. «Ууу..увв…уйимни бузган сенми коч юлимдан эй икки оёкли жонзот».Мутасил эсадиган шамол,поёнсиз кенгликлар овоз махобатини янада оширади. «Ааа» деган сас эшитилди. Кузовга темир даранглаб урилиб- урилиб  кетарди.
– Рахим-ку  бу юринглар. Бир нарса булди –  афтидан Ортикдан бошка хеч ким кузКолмади. Одамлар куркинчдан бужмайиб колишган эди. Эшикни очишимиз билан сутдай ёруКликдан кузимиз камашди.Ой булутлар орасига гох беркиниб, гох чикарди. Ерга сакрашимиз билан икки учта кора шарпа «шув-шув» ёнимиздан утиб кетди. Ой момониниг рахми келгандай бор нурини машина устига тукарди. Якингинада жондорниниг хириллагани, Кингшигани эшитилиб  ва «гусур-гусур» югуриб юрган одам шарпаси кузга чалинди.
– Рахим ака – деб хитоб килди Ортик.
«Темир.. кабина..олиб ке» халлосларди Рахим.»Мана оналарингни сани.. бир».
Темирниниг юмшок нарсага теккан буКик овози эшитиларди. Биз узун узун  кутаргичлар билан машинани даранглатиб урардик.  Сунг Ортик каронКилик  карига югуриб кетди.ТуКриси униниг ортидан боришга куркдим.Шу махал  машинаниниг сигнали хам чалиниб кетди. Чучиб тушдим. Кимдир буриларни чучитиш максадида жон-жахди билан сигнал чаларди. «Боб..бобоппп». Товуш бутун борлик аро акс-садо берарди. Биз уз холича атрофга «СОС» чакирувини таркатардик. Лекин чакирикимизни хамма вактдагидай хеч ким эшитмас эди. Қаёлимда бури келиб ёпишадиган булса олишишга мадорим юк дердим. ОчиКи куркаётганимни тан олишим лозим эди. Совукданми, куркинчданми бутун вужудим титрарди. Ёнимдан «шувиллаб» кора шарпалар учиб утди.ОхирроКида секинрок чопаётгани итдан тикрок бир бало эди. Уларниниг чуКдай ёниб  кузларидан куркинчли бир жондор эканини англадим. Мен бурини шахарда хайвонот боКида курган эдим халос. Рахим билан Ортик халлослаб аланарсани судраб келишди.
– Улдирдингизми..бури эканми? – дедим хайратланиб Рахимга.
Иккаласи хам негадир жим эди. У нарсани ерга куйишган эди: «шилк» этиб тушди.. Энгашиб карасам коп-кора булиб куринаётган нарса одам экан. Беихтиёр бир-икки кадам оркага тисарилдим. Шу пайтгача улган одамни бу кадар якиндан курмаган эдим.
– Бечора..шу ергача келган экан. Машининг томи никелдан эмасми, ой нурини кайтарган ва олисдан хам ялтираб куринган. Вой бечора етиб  келганда талашибди…Назаримда у куп ёрдамга чакирган. Мен борганда хам хали тирик эди.Назаримда шу ергача нимададир келган. Отдами..аравада келган булса, от бурилардан хуркиб кетдими?.  Бури разил хайвон улжасини тамоКидан осилади – деди Рахим буКик овозда.
Яна жим олдик. Олисдан яна буриларнинг саси эшитилди.
– ким экан бу? – дедим
– Кимлигини нима  фарки бор. Бизнини биродаримиз. Булар кон исини олди энди тонг отгунча кетмайди. Уликни нима киламиз. Бечорая хали бадани совимабди хам.
– Рахим ака..тухтанг бу аёл-ку..
– Аёл?. Эсингни едингми аёл нима килади бу ерда?. Ия, ростдан аёл экан. Ёпирай?.
Қаммамиз хайратланиб уликни ураб олдик ва энгашиб танийдигандай карай бошладик.
– Рахим ака,  – Рахимниинг мардлиги учун хурмат килиб унга мурожат килдим. – Бу кечаги вокзалдаги аёл эмасми..Олмагул Паша иккаламизга пустин бериб юборган.
– Ушами..- деди энгашиб Рахим. – Вой бечора кечаси чулда кандай адашиб колди экан.Ёки овули узокмикан?.Кани Пашани чакирайлик булмаса..
«Ё худойим овулдан аравада келаман» дегандия.
Дайди Павел худди шуни кутиб тургандай зулмат куйнида пайдо булди. У жондорлардай тунда жонланиб кетган эди.
–  Я вам здорово помагла да.. Отзвука убежали твари..- дерди кувониб  Паша пойинтар сойинтар холда.
– Паша знаеш эта женшина.. ти у  них била?.
Паша коп-кора хайкалдай котиб туради.
— Откуда эдес женшина. Разве кузове женшина била?.
– Э, гапни купайтирма..бу кечаги вокзалдаги хотинми? –  Ортик ерда сочлари ёйилиб ётган хотинни курсатиб.
Паша сархушлик умрида биринчи марта хушёр тортиб:
– Да..да..а что с ней?.
– Бу ёКи сенга керак эмас, касофат  – кукрагидан итраиб Рахим.
– Ой ради христа его волки грезили.. о боже..
«Сенам худони биларкансан. Борган жойинг палакат».
Бир зум чул хам одамлар хам  сукутга чумди.
Юкрига чикарамизми? – деди Ортик.
Ичкаридагилар бош чикарди. «Тинчликми?». «Тинчлик».
Яна жим колишди. Буриларниниг овози кучаярди.
– Эшитаяпсан-ку. Булар оч булса дарахтга хам чикади. – деди яна  Рахим Куссали овозда.
– Унда ичкарига олайлик.
– Э куй шу хезалакларни – «хезалакларниниг » ичида мен хам бор эдим. – улик билан бир жойда ётадими шулар.Яна чулдан топдик десак. Юраги уришдан тухтаб колар. Яхшиси кабинага олаколаман.
Биз Ортик билан уликни кабинага куйиб яна машинага чикдик.»Барибир Пашаниниг юраги бор экан. Сигнал чалишга акли етганини кара. Русда рус..» Рахим улик билан ёлКиз колди.»Ухламанглар, гаплашиб ётинглар музлаб коласизлар».
Гуё  киришимиз билан кузов ичи совуб шамол яна хам кучайиб кетди. Пустинга уралиб сомонга бикиниб олдим. Аста секин бутун вужудимдан совук ута бошлади. ҚАли хам бу ерда йигирма одам нафас олаётганимиз учун ташкаридан бир оз фарки бордай эди. «Бечора аёл кандай килиб чулга чикиб колибди. Нега бу ерда пайдо булиб олди». Миямда минг хил фикрлар айланар, ич-ичимдан аёлниниг фалокатини узимга боКликлигини хис килардим.»Музламадингларми?. Паша тирикмисан»?. Овозим совук темирларга урилиб чил-парчин булди. Яна шамол  Кувиллаб сахро уртасидаги инсон яратган уйинчок устида кахр билан раксга тушарди. Машинани ростмона аКдариб юборадигандай чайкарди. Иссик хонам..ширин овкатлар ва кип-кизил булиб тотли буй таркатадиган нонлар бир-бир куз олдимдан ута бошлади. «Бундай улишни хохламайман..хохламайман». Кузларим совукданми, уйкуданми тошдай оКирлашиб мудраб кетаман.  
Ёнгинамда алланарса дахшат билан улиди. Куркинчдан кузларим очилиб кетди. Машина томида бир нарса жундор панжалари билан «шит-шит» юрарди. Униниг уткир тирноклари темирга «чирт-чирт» уриларди.»У..увв..увв». «Келинглар бу ерда Калати улжа бор деб чорлар эди туда боши..». Чор- атрофда сукунат хукмрон. Машинадагиларнинг барчаси музлаб ёлКиз узим бу зулмат дунёсида колиб кетгандай булдим. «Художоним узинг сакла..азиз авлиёлар ёрдамга келинглар..».. Мен тинмай худога нола килар ва шуниниг баробарида музга айланаётган куз ёшларим..яъни муз парчалари ютардим. Бирдан хаёлимга  Рахим келди. «Эй худо жиннилик килиб  темир-семирни кутариб чикиб кетмаса эди». Чунки машина атрфида афтидан беш-олтита  бури айланарди. Улар хансираб киска-киска нафас олишар ва ора-сира бир-бири билан тишлашиб колишишарди. «Шитир..шитир». Афтидан жондор  ковлаб тушмок булиб темирни тирналарди.Ана сийиб хам юборди. Балки бури темир тирнок булганда хам копотни тешолмасди. Лекин уша пайтда шундай ожиз
ва натовон химоясиз бир одам эдим-ки, назаримда бури хали замон  томни тешиб тушадигандай эди.  Том гусурсур булди. Афидан жондорлар бир-бирини тишлар эди. Олис-олисда поезднинигми алла кандай моторниниг овози эшитлгандай булди. Кеча юлга чикан поезд Устюртга манзилга якинлашиб колган  эди. Каердадир  милтик отилди. Кузов  тепасидаги жондорлар бир зум тек колиб сунг шарпасиз пастга «дуп-дуп» сакрашди. Менинг кавокларим оКирлашиб куларим юмила бошлаган эди. Чунки икки сутка давомида ухламаётганим учун уйку улкан кучкилардай  янКлиК босиб келарди. Кузим юмилиб, нафасим ичимга тушиб кета бошлади. Қароратим кутарилдими, алахсирай бошладим. «Қайр орзуларим..хайр иссик уйим. Қайр  Олмагул.Сенииг улимингда айбим юк. Лекин кейин англадим. Нотаниш одамга  пустин хадя этган одам. Уни зулматлараро излашга хам кодир экан. Қайр Олмагул балки куришиб колармиз..Сениниг улимингда айбим юк..». Сунг хеч нарсани эшитмай колдим. Балки бу  ёруК оламдаги энг сунгги фикрларим, мехрга ташна калбимнинг сунгги талвасалари эди.

2006 йил, Тошкент