Бадалбек янги ичкуёв бўлганидан ҳали қўни-қўшниларини танимайди. Бугун дам олиш куни, Бадалбек нима қилишини билмай ҳовлида айланиб юрибди. Кўчага чиқай деса, қаёққа боради? Битта яримта ўртоғини бошлаб келай деса, ҳали қайин онасининг феълини билмайди. У қўлини орқасига қилиб айланиб юраркан девор тепасидан бир ғишт қия бўлиб тушиб кетай-тушиб кетай деб турганини кўриб қолди. Дарров шотини судраб келиб деворга тиради. Шотининг бир поғонасига оёқ қўйиши билан калласига: қўшнининг хотини кишидан қочадиган бўлса, андешалик иш бўлмасмикин, деган ўй келди.
У пўшт, деб девор тепасига чиқди-ю, қўшни ҳовлига қарамай осилиб қолган ғиштни олди. Бир маҳал:
— Ҳорманг, қўшни, — деган овозни эшитиб беихтиёр ҳовлига қаради.
Мўйловдор бир йигит дераза мойлаётган экан, қўлидаги чўткасини банкага ташлаб девор тагига келди.
— Қани, бир танишиб қўяйлик, почча, — деди у ҳам шотичасини судраб келиб деворга тирмашар экан.
Уларнинг ҳар иккови ҳам девордан бел бўйи баравар кўтарилиб қўл олиб кўришишди.
— Буни қаранга, қўшни, йўғ-е, почча, битта шиша коньяк қачондан бери эгасини тополмай жавонимнинг бир чеккасини хира қилиб ётганди. Эгаси ўзингиз экан-ку. Ҳозир олиб чиқаман.
Қўшни Бадалбекнинг ҳай-ҳайлашига қарамай шотидан тушиб уйга югурди. Бирпасда шимининг бир чўнтагида шиша, бир чўнтагида пиёла билан лапанглаб чиқди.
— Шошманг, — деди Бадалбек ҳам бўш келмай, — синглингиз антиқа варақи қилган эди, коньякка варақидан бошқа закуска ўтаверсин.
Бадалбек бир тахсимча қилиб варақи олиб чиқди.
Икки қўшни деворга бағриларини бериб бир пиёладан отиб гапга тушиб кетишди. Иккинчи пиёладан кейин деворга миниб олиб, хотиржам учинчи пиёлани ичишди.
Бадалбекнинг қайнанаси қизини чақириб, эрингга айт, янги куёв қўни-қўшнилар олдида уят эмасми, деб қолди. Ичкуёвга гўрни бир нима деб бўладими? Дунёда ичкуёвдан нозик нарса йўғ-а!
— Менга қаранг, қўшни,— деди мўйлов. — Асли бизга деворнинг кераги йўқ экан.
Бу гап Бадалбекка ҳам ёғдек ёқиб тушди.
— Мана шу гапингизга борман-да. Қўшни оши узатадиган кичкинагина туйнук очиб қўйсак бўларкан.
— Ия, ия, кичкина эмас, дурустроқ, расмана бир лаган ош ўтадиган туйнук бўлиши керак.
Иккови маслаҳатлашиб ҳозирнинг ўзида туйнук очадиган бўлишди. Қўшни у тамондан, Бадалбек бу томондан теша уриб ишга тушиб кетишди. Коньяк зўр келиб бирпасда туйнук очилди. Аммо мўлжал тўғри бўлмаган экан, ёнма-ён иккита туйнук очилиб қолди. Қўшни ҳазилга олиб: биттаси закуска узатишга, деб ҳиринглаб кулди.
Туйнукнинг четларини сомонли лой билан чиройли қилиб суваб қўйишди. Туйнук-ку чиройли чиқди-я, аммо Бадалбекнинг куёвлик сарполари расво бўлди. Хотини ғиринг деёлмади, ичкуёвга гўрни бир нима деб бўладими!
Коньяк коньяклигини қилди-ю, Бадалбек айвонда ухлаб қолди. Бир нарса тарақлаб уйғотиб юборди. Бошини кўтариб қараса кимдир тунука томни тарақлатиб юрибди. Бадалбек жаҳл билан ҳовлига тушди. Бир бола томда каптар қувиб юрибди.
— Ҳой, қанақа ярамас боласан, туш томдан. Ҳе ахлоқсиз!
Туйнукдан қўшнининг мўйлови кўринди.
— Почча, ундоқ демасинлар, биззи эркатоя.
Бадалбек индамай уйга кириб кетди. Кечга яқин қўшнининг сўкингани эшитилди.
— Ҳу эгангга ўхшамай ўл!
Бадалбек ҳайрон бўлиб турган эди, барақ мушук туйнукдан жон ҳолатда сакраб ўтиб унинг оёғига суйкалди.
— Ҳой, қўшни, унақа демасинлар, мушук ҳайвон, билмаган-да!
Уч-тўрт кунгача иккала қўшни не-не умидлар билан очилган қўш туйнукка яқин келолмай юришди. Ичкуёвчилик эмасми, Бадалбек сал нарсага зарда қиладиган, сал нарсага аразлайдиган қилиқ чиқазди. Қайнонаси унинг бу феълидан куйиниб насиҳат қилган эди Бадалбек бобиллаб берди. Хотин орага тушиб ишни катта қилиб юборди. Бутун оила аъзолари уч кунгача бир-бирларига тўрсайиб юришди. Рўзғорчилик эмасми, яна бояги-бояги бўлиб кетишди. Булар-ку унутиб юборилади, аммо уйдаги гап туйнукдан чиқиб кетган экан оғиздан оғизга, қулоқдан қулоққа ўрмалаб ўтиб мошдек гап тарвуздек бўлиб уйга қайтиб келди. Бадалбек қўшниникига эмас кўчага туйнук очганини билиб қолди. Қўшни тушмагур буларникидан тиқ этиб товуш чиқса туйнук тагига келиб ўтириб олар экан.
Тўйга келолмаган оғайниларидан уч-тўрттаси Бадалбекни табриклаш учун совғага магнитофон кўтариб келиб қолишди. Ҳовлига сув сепиб, супага жой қилдириб, ўртоқларининг олдига дастурхон ёзди. Йигитлар магнитофонни қўйиб юборишди. Девор орқасидан қўшнининг йўталганини Бадалбой эшитмади. Қўшни қаттиқроқ йўталди. Бадалбек яна эшитмади. Охири қўшни туйнукдан бош чиқариб соат сўради. Аммо Бадалбек қўшнининг меҳмонлар олдига чиққиси келаётганидан бехабар билагига қараб: чоракам олти, деб қўяқолди. Қўшни бирпасдан кейин яна туйнукдан бош суқиб, авторучканинг сиёҳи борми, деб сўради. Бадалбек йўқ, деди.
Меҳмонлар ўйин-кулги қилиб ўтиришипти. Бадалбек елиб югуриб хизмат қилиб турибди. Қўшни эшикдан кириб меҳмонлар билан бирма бир кўришиб, телефон қилмоқчи эдим, деб айвонга ўтиб кетди. Анча вақтгача ким биландир чўзилиб гаплашди. Ҳеч ким уни дастурхонга таклиф қилмаганидан, зарда билан трубкани жойига ташладию олифта юриш қилиб чиқиб кетди. У чиқиб кетганидан сал ўтмай девордан тутун ёпирилди. Меҳмонлар ўтирган супа девор тагида бўлганидан тутун буралиб-буралиб уларнинг устига ёпириларди. Биров йўталиб, биров кўз ёшини артиб нима бўлди, дегандек Бадалбекка қаради. Бадалбек бўлса жаҳл билан туйнукка бошини суқди. Қараса қўшни девор тагида катта самоварга ҳўл ўтин ташлаяпти.
— Ҳой, қўшни, инсоф керак, самоварни сал нарроққа олинг.
Қўшни унинг бетига қарамай тўнғиллади.
— Энди ўз уйимда ҳам чой қайнатиб ичолмайман-ми?!
Бадалбекнинг қайнонаси қўшнининг феълини биларкан шекилли, айвонга жой қилиб меҳмонларни ўша ёққа таклиф қилди. Магнитофон яна сайраб кетди. Бир маҳал туйнукдан қўшнининг хотини бош суқди.
— Ҳой, инсоф деган нарса борми? Боламни ухлатолмаяпман-ку. Анави савилнинг овозини ўчирсанглар-чи. Қанақа бетамиз ичкуёв экан, бу!
Бадалбекнинг зардаси қайнаб шартта ўрнидан турди-ю, туйнук оғзига самовар патнисни михлаб келди. Қўшни ҳам даранглатиб бир балони қоқиб ташлади. Эртасига иккала қўшни лойга қоришиб бир-бирининг бетига қарамай туйнукни суваб қўйишди.
Ана шундан кейин қўшнилар тинчиб кетишди. Яқинда Бадалбек эшигининг олдидаги толни суғараётганида маҳалла комиссиясининг муовини бир гап айтиб қолди. Қўшни унга, сизга атаб Еревандан бир шиша антиқа коньяк олдириб келган эдим, манави турқи совуқ қўшни ичиб қўйди, коньяк ҳам қулоғини ушлаганча увол кетди деганмиш. Бадалбек ҳам бўш келмади.
— Яхши ҳам сизга буюрмагани, коньяк эмас, ичига қант куйдириб солинган ўзимизнинг жайдари арақ эди,—деди.
Икки қўшни юз кўрмас бўлиб кетишарди-ю кўпчилик бўлиб, яна туйнукни очиб қўйишди. Қўшни синглисини куёвга чиқазаётган эди, маҳалла активлари ўртага тушиб Бадалбекнинг ҳовлисига қозон қуришди. Ўша туйнук бошқатдан очилиб ундан палов ҳам ўтди. Мастава ҳам. Тўй ўтиб ҳали туйнук бекилгани йўқ. Ишқилиб кўз тегмасин, охири бахайр бўлсин, шу туйнук баҳона олинг қўшним, беринг, қўшним, бўлиб турибди.
Ҳа айтганча қўшни уч-тўрт киши бўлиб от сўйиб қази қилдираётган экан, Бадалбекка, сиз ҳам шерик бўлинг, деб катта бошини кичик қилиб атайин чиқибди, Бадалбек ҳам одам, бир гап айтди.
— Телефонга қийналяпсиз, икковимизники бир номер бўла қолсин.
Қўшни севинганидаш битта коньягим бор, олиб чиқайми, деб қолди.
Бадалбек йўқ деёлмади.
Ўша куни икки қўшни бир-бирини ялашди, юлқашди. Бири акамсан, деди, бири укамсан, деди. Охири шу бўлдики, бунақа аҳил қўшниларга девордаги туйнук торлик қилаётгани маълум бўлди.
Ҳикоямни нима билан тугатай? Улар шу хилда аҳил бўлиб кетишди десаму, кетидан бир ишкали чиқиб қолса нима қиламан?
Ўлиптими, ишкали чиқмас.

* * *

Ушбу ҳикоя битиб нашриётга олиб кетаётганимда янги гап эшитиб қолдим.
Икки қўшни қалин оғайни бўлиб, оғиз-бурун ўпишиб кетишипти. Ўртадаги деворни бузиб қоқ кесагини токларининг тагига солишибди. Ҳозир ўша девор ўрнида тароққа ўхшаган чиройли панжара қўндиришипти.
Бўёқ қўшнидан, бўяш Бадалбекдан.