Дульсе Мария Лойнас (1902-1997)

Шоира ва адиба Дульсе Мария Лойнас (Dulce María Loynaz) 1902 йил 10 декабрда Гавана шаҳрида таваллуд топган. Асл исми – Мерседес. “Сув ўйинлари” (1951), “Бир хонадоннинг сўнгги кунлари” (1958), “Нозик тўрлар” (1993), “Машаққатли сўқмоқлар” (2001) ва бошқа тўпламлар, “Тенерифеда ёз” (Тенерифе – Канар ороллари таркибидаги орол) йўл хотиралари (1958), “Боғ” романи (1951) муаллифи. Кўпгина адабий мукофотлар, жумладан, адабиёт бўйича Куба Миллий мукофоти (1987), Гарсиа Лорка мукофоти (1993) ва испантилли дунёнинг энг юксак адабий эҳтироми – Мигель де Сервантес мукофоти (1992) билан тақдирланган. Куба Тил ва адабиёт академияси ҳамда Испания Қироллиги академияси аъзоси бўлган.

БЕМАВРИД КЕЛГАН СЕВГИ

Бемаврид келган севги,
оромимга бер оро.
Йўл юргандан мўл юриб,
адашиб қолдингми ё?
Чақирганим йўқ эди,
сўнг манзил имлар экан:
Дилим куйдирган не бор –
сен айтишинг шартмикан?
Адирлар музлаб, бежон –
мен шунчаки ой – беҳол…
Атиргул эмас, менга
тун денгизин йўллай қол.
Қоранг кўрсатмадинг… бод –
кетди қўшиқни олиб.
Жимлик, фироқ севгиси,
қўй, кўз ёш тўкма нолиб.

АТИРГУЛЛАР

Боғимдаги атиргуллар
бу оламда бошқа йўқ.
Лекин сўлар тезда, ҳусни
кўнглимга ташламай чўғ.

Боғимдаги қушлар сайраб
таратар биллурий сас,
Аммо тезда тинади у –
бу сенга керак эмас.

Боғимдаги боларилар
уззукун учар ғув-ғув,
Аммо тезда эрир боли –
назарингга кирмас бу.

Севарсану бақони сен,
бебақони бирор дам –
Сен қайдан ҳам қадрлардинг,
англардинг сен қайдан ҳам
ва қуруқ қўл билан чиққунг
қутлуғ боғдан беҳадя.
Ўз йўлингдан кету энди
йўлинг бу ёққа бурма,
Ажаллига – ўлгувчига
ҳеч вақт тегина кўрма!

ОЛАМНИНГ ЯРАЛИШИ

Азалда сув бор эди…
Айқирган, ёввойи.
Ҳали унда балиқлар
ойқулоғин титратганча сузмас,
сиқиб –
тўлқинлар тинчини бузмас
қирғоқлар ҳали.
Азалда сув бор эди…
Ҳали
қаърларни керганча қалқиб чиқиб,
таянчга айланмаган Ер.
Чексиз-чегарасиз ёпишқоқ лойнинг
сирпанчиқ сири –
лойқаю қум
билчиллар, холос.
На тошар тўлин ой шуъласи,
на ороллар сочилиб ётар,
фақат
ёш сув бағрида
баъзан қимирлаб қўяр бир-бирин туртиб
ҳали туғилмаган қитъалар.
Олам тонги! Илк уйғониш!
Сўнар сувости сўнгги қайноқлари.
Тубсиз қора самовот остида
бесаранжом намликнинг қандоқ денгизи
ўйноқлар!
Азалда сув бор эди…

ИСТАК

Нур, сояни айлаганча эш
Айрилмасин оғуш оғушдан.
Сарҳаддир у: ташқарида ҳеч
Ҳаёт йўқдир – ўчмасин ҳушдан.

Ахтараркан ўлим бетоқат,
Сиртдан топмай қорамни менинг,
Ёндирмоққа уринсин фақат,
Майли, ўтинг ичида сенинг!

КЎК КЎЗА

Зулмат, нур учма-уч келиб,
чўққида сирпанар соя,
Йиғгум – кўк кўза-ла елиб,–
шуъла топгунча ниҳоя.
Тик сўқмоққа сув файз бериб,
ойна тутар сокит, тиниқ
кўк аксин жилвалантириб,
жонлантириб кўк аксини.
Нур сўнар пайт келганда дуч,
сустлашади сув мавжлари.
Қўл чўзаман аксдаги ғуж,
шаффоф ипак тўрлар сари.
Сўнгги нур хайр-хўш қилиб,
кўзбўёвга парда осар,
Ҳасратга ҳасрат қўшилиб,
туманни туманлар босар.
Унда, зулмат тўзғий бошлар,
ипак нурдан тўрар олам,
Тушга кирган ё кирар ҳар –
не бор – бари, ушбу тўр ҳам,
Ўзга ҳаёт билан тўлиб,
яйнагунча ферузада –
Қалқима тўлқинлар бўлиб,
чайқалсин деб кўк кўзада.

Рус тилидан Муҳаммадали Қўшмоқов таржимаси