Boyazidning kechasi shahardan tashqari chiqqani hikoyati

Shayx Boyazid Bistomiy bir kecha shahardan tashqari chiqdi va dunyoni odamlarning g‘ala-g‘ovuri, g‘ul-g‘ulasidan xoli holda ko‘rdi. Tun oydin edi, to‘lin oy olamga shunday nur taratardiki, go‘yo tun kunduzday yorug‘ edi. Osmonni g‘uj-g‘uj yulduz bezagan, sokin va halovatbaxsh edi. Go‘yo oy, yulduzlarning har biri hech g‘ulg‘ula qilmay, sokinlikda, ohista o‘z ishi — vazifasini ado etardi. Shayx sahroda qancha yurmasin, dashtu sahroda hech bir jonzot qimirlaganini qo‘rmadi.
Shunda uning ko‘nglida bir qo‘zg‘olon boshlandi. Dedi:
– Yo Rab, ko‘nglimga hayajon, sho‘rish sol! Sening bunday ulug‘vor va balandu keng, behudud olaming bor, ammo nega u bunday jimjit, nega mushtoqlar, oshiqlardan xoli?
Shu payt g‘aybdan sado keldiki:
– Ey yo‘lning hayronu sarsoni! Podshoh har kimga ham yo‘l bermaydi. Bu eshikning qadru izzati, ulug‘vorligi shuni taqozo etadiki, har gado bunga yo‘l topolmaydi. Bizning ulug‘vorligimiz nur sochganda, uyquda yotgan gofillarni uzoqlashtiradi. Odamlar orasidan mingdan biri bu dargohga yor bo‘layin, deb yillar davomida intizor kutadilar.

Fariduddin Attorning “Mantiqut-tayr”idan.