«Ҳуррият» газетасига кўра, ХХ аср ўзбек адабиётининг энг сара асарлари

«Ҳуррият» газетасининг 1999 йил, 12-18 май сонида ёзувчи Хуршид Дўстмуҳаммад ва мунаққид Маҳмуд Саъдий тайёрлаган «ХХ аср — китоб асри: муносабатлар, мулоҳазалар, фикрлар» материали чоп этилган эди. Жаҳон ва ўзбек адабиётидаги ХХ асрнинг энг яхши асарларини аниқлаш бўйича ўтказилган сўров натижалари икки саҳифада чоп этилган.

«Ҳуррият»нинг ушбу сонида олим, таржимон ва адиблар Озод Шарафиддинов, Салоҳиддин Мамажонов, Муроджон Мансуров, Омон Мухтор, Ҳожиакбар Шайхов, Иброҳим Ғафуров, Наим Каримов, Нўъмон Раҳимжонов, Умарали Норматов, Тоҳир Малик, Норбой Худойберганов, Сувон Мели, Аҳмад Отабоев, Абдулла Улуғов, Қозоқбой Йўлдошев, Раҳмон ҚўчқорАзиз Саид “ХХ аср ўзбек адабиётининг 10 энг яхши асари қайси?” саволи юзасидан фикрларини билдиришган.

Ушбу сўровнома натижаларига кўра, ХХ аср ўзбек адабиётининг энг яхши асари Абдулла Қодирийнинг «Ўткан кунлар» романидир. Қуйида сўровнома натижаларининг тўлиқ рўйхати билан танишишингиз мумкин (энг кўп эътироф этилган китоблар рўйхат аввалида, бир хил овозга эга бўлган муаллифлар асарлари алифбо тартибида берилган):

1. Абдулла Қодирий. Ўткан кунлар (роман)
2. Чўлпон. Кеча ва кундуз (роман)
3. Ойбек. Навоий (роман)
4. Ғафур Ғулом. Шум бола (қисса)
5. Одил Ёқубов. Улуғбек хазинаси (роман)
6. Мурод Муҳаммад Дўст. Дашту далаларда (ҳикоя)
7. Мурод Муҳаммад Дўст. Лолазор (роман)
8. Рауф Парфи. «Сабр дарахти» китоби
9. Чўлпон. Гўзал (шеър)
10. Эркин Воҳидов. Ўзбегим (қасида)
11. Абдулла Қодирий. Меҳробдан чаён (роман)
12. Абдурауф Фитрат. Абулфайзхон (трагедия)
13. Мақсуд Шайхзода. Мирзо Улуғбек (трагедия)
14. Эркин Воҳидов. Руҳлар исёни (достон)
15. Абдулла Қаҳҳор. Даҳшат (ҳикоя)
16. Абдулла Қаҳҳор. Сароб (роман)
17. Абдулла Қаҳҳор. Ўтмишдан эртаклар (қисса)
18. Абдулла Орипов шеърлари
19. Абдулла Орипов. Баҳор (шеър)
20. Абдулла Орипов. Биринчи муҳаббатим (шеър)
21. Абдулла Орипов. Ўзбекистон (шеър)
22. Абдулла Орипов. Юзма-юз (шеър)
23. Абдурауф Фитрат. Шайтоннинг тангрига исёни (шеърий драма)
24. Алишер Ибодинов. Қуёш ҳам олов (ҳикоя)
25. Миртемир. Онагинам (шеър)
26. Миртемир. Сурат (поэма)
27. Назар Эшонқул. Қора китоб (қисса)
28. Ойбек. Қутлуғ қон (роман)
29. Пиримқул Қодиров. Юлдузли тунлар (роман)
30. Саид Аҳмад. Келинлар қўзғолони (комедия)
31. Тоғай Мурод. Отамдан қолган далалар (роман)
32. Усмон Носир. Нил ва Рим (шеър)
33. Чўлпон. Бузилган ўлкага (шеър)
34. Шукур Холмирзаев. Қора камар (пьеса)
35. Явдат Илёсов. Сўғдиёна (роман)
36. Ғафур Ғулом. Вақт (шеър)
37. Ғафур Ғулом. Мен яҳудий (шеър)
38. Ғафур Ғулом. Сен етим эмассан (шеър)
39. Ҳамид Олимжон. Ўрик гуллаганда (шеър)
40. Абдували Қутбиддин. “Хаёл кечаси” тўплами
41. Абдулла Қаҳҳор ҳикоялари
42. Абдулла Қаҳҳор. Анор (ҳикоя)
43. Абдулла Қаҳҳор. Ўғри (ҳикоя)
44. Абдулла Орипов. «Йиллар армони» китоби
45. Абдулла Орипов. Арманистон (шеър)
46. Абдулла Орипов. Баҳор кунларида кузнинг ҳавоси (шеър)
47. Абдулла Орипов. Жаннатга йўл (достон)
48. Абдулла Орипов. Оломонга (шеър)
49. Абдулла Орипов. Сароб (шеър)
50. Абдулла Орипов. Сен баҳорни соғинмадингми? (шеър)
51. Абдулла Орипов. Тилла балиқча (шеър)
52. Абдулла Орипов. Юртим шамоли (шеър)
53. Абдурауф Фитрат. Қиёмат (ҳикоя)
54. Абдурауф Фитрат. Мунозара (рисола)
55. Анвар Обиджон. Мешполвоннинг саргузаштлари (қисса)
56. Асад Дилмурод. Мулк (қисса)
57. Асқад Мухтор. Чодирхаёл (ҳикоя)
58. Баҳодир Мурод Али. Кўктўнлилар (қисса)
59. Баҳром Рўзимуҳаммад. “Давсаман” тўплами
60. Баҳром Рўзимуҳаммад. Манзарани тинглаш мумкин бу ерда (шеър)
61. Зулфия. Қатра (шеър)
62. Зулфия. Мушоира (шеър)
63. Зулфия. Хотирам синиқлари (достон)
64. Иззат Султон, Уйғун. Алишер Навоий (драма)
65. Иззат Султон. Иймон (пьеса)
66. Мақсуд Шайхзода. Жалолиддин Мангуберди (шеърий драма)
67. Мамадали Маҳмудов. Боғдон қашқирлари (қисса)
68. Мирзакалон Исмоилий. Фарғона тонг отгунча (роман)
69. Миркарим Осим. Тўмарис (қисса)
70. Миркарим Осим. Ўтрор (қисса)
71. Миртемир шеърлари
72. Миртемир. Бетобликда (шеър)
73. Миртемир. Мажнунтол остига ўтқазинг мени (шеър)
74. Миртемир. Шудринг (шеър)
75. Мурод Муҳаммад Дўст. Галатепага қайтиш (қисса)
76. Назар Эшонқул ҳикоялари
77. Назар Эшонқул. Маймун етаклаган одам (ҳикоя)
78. Назар Эшонқул. Озод қушлар (ҳикоя)
79. Назар Эшонқул. Шамолни тутиб бўлмайди (ҳикоя)
80. Неъмат Аминов. Елвизак (роман)
81. Одил Ёқубов. Диёнат (роман)
82. Одил Ёқубов. Кўҳна дунё (роман)
83. Одил Ёқубов. Муқаддас (қисса)
84. Ойбек. Наъматак (шеър)
85. Олим Отахон. Оқшом хаёллари (ҳикоя)
86. Омон Матжон. Беруний (драматик достон)
87. Омон Мухтор. Аёллар мамлакати ва салтанати (роман)
88. Омон Мухтор. Ф-фу (роман)
89. Рауф Парфи. Адашган руҳ (достон)
90. Рауф Парфи. Қор ҳиди димоққа урилди (шеър)
91. Рауф Парфи. Муножот (шеър)
92. Рауф Парфи. Туркистонни кимлар севмайдир (шеър)
93. Рауф Парфи. Хайрлашдик. Ўйнар капалак (шеър)
94. Рауф Парфи. Шеърлар
95. Садриддин Айний. Судхўрнинг ўлими (қисса)
96. Темур Пўлатов. Мулк (қисса)
97. Темур Пўлатов. Тойибнинг иккинчи сафари» (қисса)
98. Тилак Жўра. Агар ой бўлсанг ҳам (шеър)
99. Тоғай Мурод қиссалари
100. Тоғай Мурод. Ойдинда юрган одамлар (қисса)
101. Тоҳир Малик. Шайтанат (қиссалар)
102. Усмон Носир. Денгиз каби ойна ялтирар (шеър)
103. Усмон Носир. Монолог (шеър)
104. Усмон Носир. Нахшон (достон)
105. Усмон Носир. Юрак (шеър)
106. Хайриддин Султонов. Кўнгил озодадир (қисса)
107. Хайриддин Султонов. Саодат соҳили (қисса)
108. Худойберди Тўхтабоев. Мунгли кўзлар (роман)
109. Чўлпон Эргаш. Раҳмон ва шайтон (достон)
110. Чўлпон. Қаландар ишқи (шеър)
111. Шавкат Раҳмон. «Сайланма» тўплами
112. Шароф Бошбеков. Темир хотин (комедия)
113. Шодиқул Ҳамро. Қора кун (қисса)
114. Шукур Холмирзаев. Бодом қишда гуллади (ҳикоя)
115. Шукур Холмирзаев. Булут тўсган ой (ҳикоя)
116. Шукур Холмирзаевнинг 70-80-йиллар ҳикоялари
117. Эркин Аъзам. Анойининг жайдари олмаси (ҳикоя)
118. Эркин Воҳидов шеърлари
119. Ўткир Ҳошимов. Баҳор қайтмайди (драма)
120. Ўткир Ҳошимов. Дунёнинг ишлари (роман)
121. Ўткир Ҳошимов. Икки эшик ораси (роман)
122. Ўткир Ҳошимов. Урушнинг сўнгги қурбони (ҳикоя)
123. Ғафур Ғулом. Осмон тўла юлдузлар (шеър)
124. Ғафур Ғулом. Соғиниш (шеър)
125. Ғафур Ғулом. Ҳасан Кайфий (ҳикоя)
126. Ҳамза ва Комил Яшин. Бой ила хизматчи (драма)
127. Ҳамза. Паранжи сирлари (драма)
128. Ҳамид Олимжон. Ишим бордир ўша оҳуда (шеър)

ХХ аср ўзбек адабиётидаги энг яхши романлар

1. Абдулла Қодирий. Ўткан кунлар (роман)
2. Чўлпон. Кеча ва кундуз (роман)
3. Ойбек. Навоий (роман)
4. Одил Ёқубов. Улуғбек хазинаси (роман)
5. Мурод Муҳаммад Дўст. Лолазор (роман)
6. Абдулла Қодирий. Меҳробдан чаён (роман)
7. Абдулла Қаҳҳор. Сароб (роман)
8. Ойбек. Қутлуғ қон (роман)
9. Пиримқул Қодиров. Юлдузли тунлар (роман)
10. Тоғай Мурод. Отамдан қолган далалар (роман)
11. Явдат Илёсов. Сўғдиёна (роман)
12. Мирзакалон Исмоилий. Фарғона тонг отгунча (роман)
13. Неъмат Аминов. Елвизак (роман)
14. Одил Ёқубов. Диёнат (роман)
15. Одил Ёқубов. Кўҳна дунё (роман)
16. Омон Мухтор. Аёллар мамлакати ва салтанати (роман)
17. Омон Мухтор. Ф-фу (роман)
18. Худойберди Тўхтабоев. Мунгли кўзлар (роман)
19. Ўткир Ҳошимов. Дунёнинг ишлари (роман)
20. Ўткир Ҳошимов. Икки эшик ораси (роман)

ХХ аср ўзбек адабиётидаги энг яхши қиссалар

1. Ғафур Ғулом. Шум бола (қисса)
2. Абдулла Қаҳҳор. Ўтмишдан эртаклар (қисса)
3. Назар Эшонқул. Қора китоб (қисса)
4. Анвар Обиджон. Мешполвоннинг саргузаштлари (қисса)
5. Асад Дилмурод. Мулк (қисса)
6. Баҳодир Мурод Али. Кўктўнлилар (қисса)
7. Мамадали Маҳмудов. Боғдон қашқирлари (қисса)
8. Миркарим Осим. Тўмарис (қисса)
9. Миркарим Осим. Ўтрор (қисса)
10. Мурод Муҳаммад Дўст. Галатепага қайтиш (қисса)
11. Одил Ёқубов. Муқаддас (қисса)
12. Садриддин Айний. Судхўрнинг ўлими (қисса)
13. Темур Пўлатов. Мулк (қисса)
14. Темур Пўлатов. Тойибнинг иккинчи сафари» (қисса)
15. Тоғай Мурод. Ойдинда юрган одамлар (қисса)
16. Тоҳир Малик. Шайтанат (қиссалар)
17. Хайриддин Султонов. Кўнгил озодадир (қисса)
18. Хайриддин Султонов. Саодат соҳили (қисса)
19. Шодиқул Ҳамро. Қора кун (қисса)

ХХ аср ўзбек адабиётидаги энг яхши ҳикоялар

1. Мурод Муҳаммад Дўст. Дашту далаларда (ҳикоя)
2. Абдулла Қаҳҳор. Даҳшат (ҳикоя)
3. Алишер Ибодинов. Қуёш ҳам олов (ҳикоя)
4. Абдулла Қаҳҳор. Анор (ҳикоя)
5. Абдулла Қаҳҳор. Ўғри (ҳикоя)
6. Абдурауф Фитрат. Қиёмат (ҳикоя)
7. Абдурауф Фитрат. Мунозара (рисола)
8. Асқад Мухтор. Чодирхаёл (ҳикоя)
9. Назар Эшонқул. Маймун етаклаган одам (ҳикоя)
10. Назар Эшонқул. Озод қушлар (ҳикоя)
11. Назар Эшонқул. Шамолни тутиб бўлмайди (ҳикоя)
12. Олим Отахон. Оқшом хаёллари (ҳикоя)
13. Шукур Холмирзаев. Бодом қишда гуллади (ҳикоя)
14. Шукур Холмирзаев. Булут тўсган ой (ҳикоя)
15. Эркин Аъзам. Анойининг жайдари олмаси (ҳикоя)
16. Ўткир Ҳошимов. Урушнинг сўнгги қурбони (ҳикоя)
17. Ғафур Ғулом. Ҳасан Кайфий (ҳикоя)

ХХ аср ўзбек адабиётидаги энг яхши шеърий асарлар

1. Рауф Парфи. «Сабр дарахти» китоби
2. Чўлпон. Гўзал (шеър)
3. Эркин Воҳидов. Ўзбегим (қасида)
4. Эркин Воҳидов. Руҳлар исёни (достон)
5. Абдулла Орипов. Баҳор (шеър)
6. Абдулла Орипов. Биринчи муҳаббатим (шеър)
7. Абдулла Орипов. Ўзбекистон (шеър)
8. Абдулла Орипов. Юзма-юз (шеър)
9. Миртемир. Онагинам (шеър)
10. Миртемир. Сурат (поэма)
11. Усмон Носир. Нил ва Рим (шеър)
12. Чўлпон. Бузилган ўлкага (шеър)
13. Ғафур Ғулом. Вақт (шеър)
14. Ғафур Ғулом. Мен яҳудий (шеър)
15. Ғафур Ғулом. Сен етим эмассан (шеър)
16. Ҳамид Олимжон. Ўрик гуллаганда (шеър)
17. Абдували Қутбиддин. “Хаёл кечаси” тўплами
18. Абдулла Орипов. «Йиллар армони» китоби
19. Абдулла Орипов. Арманистон (шеър)
20. Абдулла Орипов. Баҳор кунларида кузнинг ҳавоси (шеър)
21. Абдулла Орипов. Жаннатга йўл (достон)
22. Абдулла Орипов. Оломонга (шеър)
23. Абдулла Орипов. Сароб (шеър)
24. Абдулла Орипов. Сен баҳорни соғинмадингми? (шеър)
25. Абдулла Орипов. Тилла балиқча (шеър)
26. Абдулла Орипов. Юртим шамоли (шеър)
27. Баҳром Рўзимуҳаммад. “Давсаман” тўплами
28. Баҳром Рўзимуҳаммад. Манзарани тинглаш мумкин бу ерда (шеър)
29. Зулфия. Қатра (шеър)
30. Зулфия. Мушоира (шеър)
31. Зулфия. Хотирам синиқлари (достон)
32. Миртемир. Бетобликда (шеър)
33. Миртемир. Мажнунтол остига ўтқазинг мени (шеър)
34. Миртемир. Шудринг (шеър)
35. Ойбек. Наъматак (шеър)
36. Рауф Парфи. Адашган руҳ (достон)
37. Рауф Парфи. Қор ҳиди димоққа урилди (шеър)
38. Рауф Парфи. Муножот (шеър)
39. Рауф Парфи. Туркистонни кимлар севмайдир (шеър)
40. Рауф Парфи. Хайрлашдик. Ўйнар капалак (шеър)
41. Тилак Жўра. Агар ой бўлсанг ҳам (шеър)
42. Усмон Носир. Денгиз каби ойна ялтирар (шеър)
43. Усмон Носир. Монолог (шеър)
44. Усмон Носир. Нахшон (достон)
45. Усмон Носир. Юрак (шеър)
46. Чўлпон Эргаш. Раҳмон ва шайтон (достон)
47. Чўлпон. Қаландар ишқи (шеър)
48. Шавкат Раҳмон. «Сайланма» тўплами
49. Ғафур Ғулом. Осмон тўла юлдузлар (шеър)
50. Ғафур Ғулом. Соғиниш (шеър)
51. Ҳамид Олимжон. Ишим бордир ўша оҳуда (шеър)

ХХ аср ўзбек адабиётидаги энг яхши драматик асарлар

1. Абдурауф Фитрат. Абулфайзхон (трагедия)
2. Мақсуд Шайхзода. Мирзо Улуғбек (трагедия)
3. Абдурауф Фитрат. Шайтоннинг тангрига исёни (шеърий драма)
4. Саид Аҳмад. Келинлар қўзғолони (комедия)
5. Шукур Холмирзаев. Қора камар (пьеса)
6. Иззат Султон, Уйғун. Алишер Навоий (драма)
7. Иззат Султон. Иймон (пьеса)
8. Мақсуд Шайхзода. Жалолиддин Мангуберди (шеърий драма)
9. Омон Матжон. Беруний (драматик достон)
10. Шароф Бошбеков. Темир хотин (комедия)
11. Ўткир Ҳошимов. Баҳор қайтмайди (драма)
12. Ҳамза ва Комил Яшин. Бой ила хизматчи (драма)
13. Ҳамза. Паранжи сирлари (драма)

Рўйхатнинг тўлиқ кўриниши (PDF форматида)