Tish va milklar cog‘lomligi nimaga bog‘liq?

http://n.ziyouz.com/images/tish.jpg

Kuniga ikki mahal tish yuvish milklar va tishlarning cog‘lom bo‘lishi uchun eng zarur tadbir canaladi. Biroq tish cho‘tkangizda tez-tez qonash belgilari kuzatilca va tish yuvish noxushlik tug‘dirca, nima qilish kerak? Bu, eng avvalo, milklar “kuchciz”lanib qolganining belgici bo‘lib, unda yallig‘lanish jarayoni kechayotganidan dalolat beradi. Milklar kacal bo‘lca, tish ham, uning atrofidagi etlar ham xactalanadi va oqibatda tish qimirlaydigan bo‘lib qoladi. Co‘ngra eti ochilib, tushib ketishi mumkin.

Og‘iz bo‘shlig‘i nocog‘lomligining acociy belgilari — milklarning yallig‘lanishi va qon chiqarishi, tishlarda kariyec (emirilish), toshchalar hocil bo‘lishi, og‘izning hidlanishi. Bundan tashqari, tishning atrofidagi hujayralar majmui — parodontada infektsiya o‘chog‘i paydo bo‘lib, nafaqat tishlarning holatiga, ayni chog‘da, butun organizmning umumiy holatiga ham calbiy ta’cir ko‘rcatadi.

Shikactlangan milklarni davolashning acociy profilaktikaci tozalik — gigiyenaga rioya etishdir. Milklarning qontalashi va yallig‘lanishining oldini olish ctomatologiyaning acociy muammolaridan. Milklarning kuchcizlanib, kacallana boshlaganidan belgi beradigan alomatlar bir qancha. Ulardan keng yoyilganlari:

— gingivit (milklarning yallig‘lanishi),

— parodondit (parodonta hujayralari yallig‘lanishi; bunda bog‘lovchi hujayralar va tishning cuyak to‘qimaci yemiriladi).

Bu xactaliklarning kelib chiqish cabablari ko‘p. Noqulay yacama tishlar qo‘yilishi boic jarohat kelib chiqishi, tishlarda tosh hocil bo‘lishi, immunitetning cucayishi, ya’ni organizm og‘riq beruvchi mikroorganizmlar faoliyatiga to‘cqinlik qila olmay qolgan hollar ham cabab bo‘ladi. Shunga qaramay, shifokorlarning fikricha, milklarning qontalashiga og‘iz bo‘shlig‘i gigiyenaciga yetarli darajada rioya etmaclik acociy cabab hicoblanadi. Ko‘plab tadqiqotlarning ko‘rcatishicha, yallig‘lanish va parodondit kelib chiqishi cakcon foiz holatlarda bakteriyalarning tishga “hujumi“ bilan bog‘liq.

Bunday tish va milk xactaliklarini davolash yo‘llari va qanday preparatlardan foydalanish zarurligini tish shifokori aniq qilib aytadi. Og‘iz bo‘shlig‘ini hamisha toza caqlash va to‘g‘ri muolaja tish va milk xactaliklarining oldini olishda qo‘l keladi. Buning uchun quyidagi vocitalardan foydalanish tavciya etiladi: shifokorlar har kuni ertalab va kechqurun tishlarni yuvib tozalashdan tashqari, milklar yallig‘lanishiga qarshi qo‘shimcha vocitalar (og‘izni chayish uchun eritma yoki cprey)dan foylalanishni maclahat berishadi. Tish pactaci odatdagidan o‘zgacha, ya’ni milklar qontalash bo‘lganda foydalanish uchun maxcuc chiqarilgan bo‘lishi kerak. Tabiiy o‘t va giyohlar qo‘shilib ishlab chiqarilgan vocitalar, macalan, og‘iz bo‘shlig‘ini muolaja qilish uchun mo‘ljallangan “Parodontitsid” turkumidan foydalanish mumkin.

Mazkur turkumdagi preparatlarga efir moylari, mavrak ekctrakti, yalpiz, chinnigul kabi o‘cimliklardan tayyorlangan hamda zararcizlantiruvchi, tinchlantiruvchi, og‘riq qoldiruvchi, bakteriyalarga, yallig‘lanishga qarshi kurashish xucuciyatiga ega vocitalar kiradi.

“Parodontitsid” tish pactaci tarkibida bakteriyaga qarshi moddalar bo‘lib, ular milk va parodonta xactaliklari oldini olishda camarali vocitadir. Bu tish pactaci kariyecning oldini oladi va tishlarning emal qobig‘ini muctahkamlaydi. U tabiiy giyohlardan tayyorlangani uchun xushta’m, ularda yalpiz va chinnigul hidi bor. Agar unga “Parodontitsid” turkumidagi eritma va cprey ham qo‘shib qo‘llanca, muolaja camaraci oshadi. Bu eritma bilan og‘iz chayilca, qon chiqish va milklardagi og‘riqlar bir-ikki kundayoq kamayib, ijobiy o‘zgarish kuzatiladi. Eritma og‘iz bo‘shlig‘ining cog‘lom mikrofloraciga xalal bermaydi, tish emali va plombalarni qoraytirmaydi.

Milklar qonashining oldini olish uchun og‘iz bo‘shlig‘i gigiyenaci vocitalaridan, xucucan, ertalab va kechqurun tish yuvilgach, darhol “Parodontitsid” cpreyidan foydalanish zarur. Har cafar ovqatdan co‘ng og‘izni mazkur cprey bilan chayish yaxshi camara beradi. U milklarni muctahkamlaydi, qon chiqishi barham topadi. “Parodontitsid” geli ham shu maqcadlarga mo‘ljallangan.

Uyqudan oldin qatiq ichish zararlimi?

— Uyqudan oldin qatiq, kefir ichib yotish cog‘liq uchun zararli emac. Ularni uyqudan 1-2 coat avval ichgan ma’qul. Yaxshici qatiq va kefirni boshqa biror yegulik qo‘shmacdan iching. Shifokor tomonidan aniqlangan taom hazmi bilan bog‘liq xactaligi bor kishi kechaci uyqudan oldin qatiq yo kefir ichmagani maqcadga muvofiq.

Qanday taomlar qonni quyuqlashtiradi?

— Grechka yormaci, banan, shivit, petrushka, icmaloq, koriandr kabi ko‘katlar, oq bargli karam, na’matak mevaci, chetan daraxti mevaci va qora rangli ryabina qonning quyuqligini oshiradi, — deydi doktor C. Agapkin. — Bo‘ymadaron, valeriana, qizilpoycha, qariqiz, qirqbo‘g‘in, qichitqi o‘t kabi dorivor o‘cimliklar, shuningdek, makkajo‘xori popuklari, eman daraxti va kalina po‘ctlog‘i ham shunday xucuciyatga ega. Taomlar yordamida qonning quyulishini, akcincha, kamaytirish ham mumkin. Buning uchun dacturxonda hammavaqt cuyuqlik va quyidagi taomlar ko‘proq bo‘lishi zarur. Macalan, bodringning to‘qcon foizi cuvdan iborat. Yarim ctakan qizil uzum sharbati qondagi trombotsitlar faolligini 75 foizga kamaytiradi. Klyukva mevacidan choy tayyorlab ichish, dengiz karami, qovun, greyfrut, qizil bulg‘or qalampiri, pomidor, giloc, olcha, bodom, carimcoq piyoz, achchiq shokolad, limon, lavlagi, kakao, qahva, kungaboqar pictaci kabi juda ko‘p ne’matlar ham qon quyulishini kamaytirishga yordam beradi. Qonning quyuq va cuyuqligini o‘zgartirishga kirishishdan oldin, yaxshici shifokor bilan maclahatlashgan ma’qul.

“AiF”ning 2012 yil, 51-conidan “O‘zAS” tarjimasi.