Рикардо Миро (1883-1940)

Рикардо Миро (Ricardo Miró) – атоқли панама шоири. Унинг шеърлари тимсоллар аниқлиги, сермазмунлиги, тушунарлилиги билан ажралиб туради. Шоирнинг “Муқаддима” (1908), “Тинч океан афсоналари” (1919), “Ватанпарварлик лирикаси” (1925) каби шеърий китоблари чоп этилган. Панамада шоир номида адабий мукофот ҳам таъсис этилган. Рикардо Миро шеърлари ўзбек тилига илк бор таржима қилинмоқда.

СЎНГГИ ЧАҒАЛАЙ

Олис манзилларни ахтариб атай,
Оқшом шуъласида ҳориб яғрини,
Чағалайлар учиб ўтди бирталай,
Парқу булутларнинг ёриб бағрини.

Назаримда уммон ортини кўзлаб
Оппоқ қушлар учар пайдар-пай.
Шерикларин қувлар чирқираб, бўзлаб
Галасидан айро сўнгги чағалай.

Ўшал полапоннинг изидан қолмай,
Эргашиб боради бир шом юлдузи
Ва ёритар унинг ўнгу сўлини…

Умрим учар бир зум тин олмай,
Тутганга ўхшар у, кеча-кундузи
Элидан айрилган шул қуш йўлини.

ПОРТОБЕЛО

Азим Портобело − хотира боғи,
Харсангдан йўнилган қадимий шаҳар.
Бошида бахмалу дафна япроғи
Ғафлат уйқусида ётар бу саҳар.

Кимсасиз даҳалар кетган пинакка,
Уйқу оғушида одаму ҳайвон.
Қочиб кирган гўё муздек шинакка
Боболар эришган шараф ҳамда шон.

Ул дам испанларнинг замони келган,
Қуёш салтанати хору зор эди.
Олтин тўлдирилган кемалар елган,
Турнақатор қатнов барқарор эди.

Темир қоидалар устувор эди,
Испан деганининг айтгани-айтган.
Тиғи кескир эди, туғи ор эди,
Бугун ул ханжарнинг сал дами қайтган.

Бугун ҳувиллайди дўкон, растаси…
Қучилган зафарлар тушга ўхшайди.
Соҳилдаги синиқ байроқ дастаси
Аламдан тиришган муштга ўхшайди.

Қадим деворларнинг тош тиши синган,
Кентлар ҳоли забун ё байтул аҳзан…
Вайроналар узра қуйига инган
Зоғлар бу бўшлиқни тўлдирар баъзан.

Истеҳком деворин ис босиб кетган,
Шифтгача ўрламиш ўргимчак тўри.
Гумбурлаб денгизни безовта этган
Замбараклар бари − аянчли мўри.

Ой ҳам кечалари келмайди ёвуқ,
Юрт вайрон, бир уюм кул қолган қўрдан.
Ваҳималар солиб совуқдан-совуқ
Арвоҳлар кезинар чиқиб қай гўрдан.

Гоҳида ўрмондан бесас, бешараф
Кўрфазга ўрмалар оқшом сабоси.
Тошлар қулоғига қадайди садаф
Қадим қўшиқларнинг акс-садоси.

Кўҳна Портобело, қадим истеҳком,
Ҳаёт заҳрин тотдинг, болин яладинг.
Бугун сал ҳайрона, бесару беком
Эртанги кунга кўз тикар валадинг.

Ул унут бўронлар ҳайқиргай яна,
Яна балқигайдир умид меърожи.
Қадим анъаналар қилгай тантана,
Юртга қайтгай яна шон-шуҳрат тожи.

Туманлар тарқагай, эригай музлар,
Аламлар йитгайдир, кетгайдир бадар.
Кейин донг таратиб бу замин узра
Қойим туражаксан қиёмат қадар.

ОТА ЮРТ

Қуёши оташин, осмони зангор,
Пўртана шовқини чиғаноққа жо.
Оҳ, ота маконим, мўътабар диёр,
Дилда наволаринг янграгай гўё.

Айрилиқ чўлидан чўзарман қўлим,
Орқага йўл борми? Боқарман дилтанг.
Соғинчимга соя сололмас ўлим,
Сени жондан ортиқ севарман билсанг.

Ватан бу – хотира, кечмишдан ёдгор,
Гўдак лабидаги қотмаган ширдоғ…
Эҳтимол, минг бора этилиб шудгор,
Гуллаган, гувлаган, қувраган бир боғ.

Ватан бу – дардингга ошино қирлар,
Ёлғизоёқ сўқмоқ, қадимий минор;
Тарих қаъридаги синоат, сирлар
Ҳақида сен билан тиллашган чинор.

Дийдор дамларини кутганим-кутган,
Қўлни тираганча иякка мундоқ…
Мен учун азиздир мерганинг тутган
Табаррук бир сана ўйилган қўндоқ.

Эҳтимол, ёт диёр муҳташамроқдир,
Қалъаси мустаҳкам, чўнгдир минори.
Бироқ ота юртим муҳтарамроқдир,
Дилимга яқин ҳар дўнги, мозори.

Толеим гоҳ нигун, гоҳо тантироқ,
Беармон айландим хўп йироқларни.
Мусофир эдим мен, тап тортмай бироқ
Чалдим тилла тилли қўнғироқларни.

Ватан бу – хотира, кечмишдан ёдгор,
Гўдак лабидаги қотмаган ширдоғ…
Эҳтимол, минг бора этилиб шудгор
Гуллаган, гувлаган, қувраган бир боғ.

Кездим кемаларда, қайиқда, солда,
Қайда бўлмай дилда жону жаҳоним.
Шунча ихчаммиди ёки… ҳар ҳолда
Кўксимга жо бўлди ота маконим.

Рус тилидан Яҳё Тоға таржимаси