Бьёрнстерне Бьёрнсон (Bjørnstjerne Bjørnson) – шоир, реалист ёзувчи, драматург, журналист. Унинг “Синневе Сульбаккен” (1857), “Қувноқ йигит” (1860) қиссалари катта эътибор қозонган. ХIХ асрнинг 70-йилларида Бьёрнсоннинг “Синиш”, “Муҳаррир” драмалари Ҳ.Ибсен драмалари билан бир қаторда, Норвегияда реалистик ижтимоий драмани вужудга келтирган. Бьёрнсон 1903 йили Нобель мукофоти билан тақдирланган. У Норвегия миллий гимни муаллифи ҳамдир.

ОҲИМ

Оқшом шуълалари ҳеч қачон
Ўйнамас деразам юзида.
Субҳидам нурлари ўйноқлар,
Соялар кезинар ҳар ерда.

Чарақлаб порлаган шуълалар,
Нега сиз кулбамни топмайсиз?
Зора сиз қоронғу дилимдан
Даҳшатли қайғумни қувсангиз.

Шодумон чақнаган тонг нури
Эслатар негадир умримни.
Йиғларман кўз-ёшга бўшатиб
Дардлардан эзилган кўнглимни.

О, оқшом нурлари, чекинманг,
Ғамбода, ғарибо кулбамдан.
Келсангиз, мунг тўла нигоҳим
Кўрарсиз қорайган дарчамдан.

Куйлайди бепарво тонг нури,
Азобим билмайди, ўйнайди.
У гўё дунёни кафтида
Кўтариб турганга ўхшайди.

Ва лекин оқшомги шуълалар
Ўхшайди дилимнинг дардига.
Қанийди сиз мени кўтариб
Борсангиз Яратган Раббимга!

ЯРАДОР ЖАНГЧИГА

Уруш бу – қиёмат,
Уруш бу – маҳшар,
Ғувиллар ҳалиям унинг нафаси.
Дунёда неча жон дарбадар,
Неча жон бир умр сўрайди –
Юртига тинчликнинг овозин.

Йўқ, фақат сен эмас, жигарим,
Кўксида қизил қон тепчиган.
Қара, бу оламга яхшироқ,
Қанча эл саргардон тентиган.
Оқкўнгил дилларда бир ният –
Кунлари тинч ўтса тоабад.

Урушнинг орзуси жаҳолат
Ва қўрқув уруғин ўстириш.
Сен тила жигарим, баралла
Шу фоний дунёга осойиш.
Қора жанг чекинар ўша он
Ватан-чун бўлганда сен қурбон.

Ҳар битта оқ дилда шу ният,
Ярадор танларда биргина шу аҳд.
Қанийди, оламда ҳамма жам
Биродар яшаса то абад.
Эзилган жонларнинг ингроғи,
Бу – ўлган умиднинг адоғи.

Уруш бу – қиёмат,
Уруш бу – ўлим,
Ғувиллар ҳалиям унинг нафаси.
Оқкўнгил қалбларда бир ният
Янграса тинчликнинг овози!
Шу кураш сўнггида барибир,
Сен ғолиб бўларсан, жигарим!

ҚАЧОН ТОНГ ОТАРКАН?

Қачон тонг отаркан?
Тилларанг қуёш
Топиб келармикан тор деразамни?
Заминни совуқ қор қоплаган онда
У қайта иситиб олмас оламни.
Ва лекин кутарман интизор, интиқ,
Гўё фариштадай кулиб отар тонг –
Мен шундай тасаввур қиларман ширин:
Тонг отар.
Тонг отар бир замон.
Бироқ… ҳаво совуқ,
Бироқ…совуқ қор
Маҳзун юрагимни этади вайрон.
Эҳ, тонг сира отмас,
Асло,
ҳеч қачон!

Рост, бу гўзал тилак
Қаҳратон кунда
Очилса менинг энг севимли гулим.
Қушчалар сайраса унинг баргида,
Ва кўкдан илоҳий нур тушса доим.
Олам янгиланса, ишқ олов бўлса,
Уммондай каттайиб кетса Бахт сўзи!
Нақадар шодлик бу, қанчалар яхши –
Ахир тонг отгани шу куннинг ўзи.
Бироқ… атрофимда ҳамон совуқ қор
Маъюс кўзларимни этар нигорон.
Мен кутган тонг отмас
Асло,
ҳеч қачон…

Аммо кутарман мен…
Қачон тонг отар?
Ҳамон чекинмасман қора кучлардан.
Қайғулар бўрони ичидан бир кун
Мен топиб оларман Қуёшни ростдан!
Шу баланд орзуйим кичик кўнглимда
Ҳаммага бахт, шодлик, ишқ ато этар.
Бир куни одамзод бўлар мукаррам,
Бир куни муаззин, оппоқ тонг отар!
Ўша оппоқ тонгда,
Олтин қуёш-ла
Мен саҳар уйғониб жар солиб дерман:
“Энг буюк қудрат бу – Инсондир шаксиз!”
Шунда унга Дунё танг қолиб ожиз –
Бош эгар сўзсиз!

ПУРВИҚОР ТОҒЛАРНИНГ УСТИДА

Пурвиқор тоғларнинг устига чиқиб,
Кўрдим ҳамон яшил турган дарахтни.
Кўзларим изғирин қор кутган эди,
Кутмагандим ва лек бунча ҳайратни.
Дарахтим, қорга бас келган, эй, мўмин,
Дунёни шунчалар севасанми сен?

Учиб ўтар экан қудратли бургут
Пурвиқор тоғларнинг устидан мағрур.
Эртанги кун учун танида зўр куч
Ва кўзлари тўла ишончу ғурур.
Ҳавасим келди шу мағрур жонзотга,
Бунча ташна экан у бу ҳаётга?

Яна ўсар эди олма дарахти
Пурвиқор тоғларнинг устида озод.
Эҳтимол, ёзни у олиб келгану
Тоғларнинг устини этгандир обод?
Шохида сайраркан турфа қушчалар,
Яшашга истагим ошди шунчалар.

Йигирма баҳорни кўрган йигитча
Пурвиқор тоғларнинг устида куйлар.
Танига сиғмасдан ишқи, қуввати
Оламнинг унга тор эканин сўйлар.
Унинг қўшиғида муҳаббат, мадад,
Жами одамзодга берар матонат.

Сен-чи, ҳой, сайроқи қушгина нечун
Турибсан пурвиқор тоғнинг устида?
Қадрли уянг деб қурдингми макон
Шу совуқ қоянинг сирли бағрида?
Майли, фақатгина олиб кел, дўстим,
Мен учун ҳам баланд орзулар уйин.

Мен-чи, кўнгил узиб қандай кетарман
Пурвиқор тоғларнинг устидан дадил.
Бўғзимдан ҳайқириқ келар: “Асло!”деб,
Қорни ҳам, тоғни ҳам суяр бу кўнгил.
Кунларим тугаган лаҳзаларда ҳам
Ҳаёт, мени юксак кўтар тоғлардай!

Кетдим ўша узоқ, жуда ҳам узооқ
Пурвиқор тоғларнинг устига абад.
Бош олиб кетаман хотиржам, енгил
Нафас олгулик у ерларга фақат.
Худойим! Сен менга куч бер, қанот бер,
Пушмон қилмагулик бахтли ҳаёт бер!

Биламан, бир куни учарман озод,
Пурвиқор тоғларнинг устидан масрур.
Осмоннинг эшиги мен учун очиқ,
Уйим бутун замин бўлар бир умр.
Дунё, дарвозангни ёпиб қўймагин,
Мен сенинг васлингга ҳали тўймадим!

Инглиз тилидан Қандилат Юсупова таржимаси

НОРВЕГ ҚИЗ

Сен уялиб, “Бас” деб, бўлиб зиқ,
Савдойига йўясан мени,
Латофати ҳарирдан нозик,
Эй, қиз, ортиқ севаман сени.

Сир-нигоҳинг порлагани он,
Тўлин ойнинг нуридай сўлим,
Бўлса қанча қоронғу ўрмон
Ёритади бу кўзлар йўлим.

Сал бурилиб, мағрур туришинг
Юлдузлари ярақлаган қиш –
Каби беандоза. Ҳар ишинг –
Топишмоқгўй ақлингга олқиш;

Ипак тасма чирмаган майин
Бу, оқ-малла кокиллар селк-селк,
Тўшинг узра титрар тинмайин
У, эскидан қолган амурдек ;

Ҳаракатчан қоматинг эпчил
Тўй рўмоли тўри аро у,
Қув ихтиёр билан ўйнар дил,
Пинҳон қолар ичиккан туйғу;

Оёқларинг шарафга эга
Куч, озодлик мулкидан олиб,
Муҳаббату бурч даргоҳига
Элтар, айлаб кунларинг ғолиб.

Бу лаб, Эрот авайлаб ғоят,
Бахтиёрга асраган неъмат.
Омадга ёр денгизчи шояд
Топиб олса, бир ўлжа кема.

Тақдир кулар, севгимдир чексиз!
Ўз сувратинг илмайсан кўзга.
Ишонмаган ҳеч вақт норвег қиз
Шоир ёниб куйлаган сўзга.

Рус тилидан Муҳаммадали Қўшмоқов таржимаси