XX asr boshlarida ulug‘ yurtdoshimiz Cho‘lpon “Adabiyot nadir?” degan savolni o‘rtaga tashlagan va shu nomli maqolasida unga baholiqudrat javob izlagan edi. Agar biz diqqat bilan kuzatsak, insoniyat ongini tanigandan beri ushbu savol u yoki bu tarzda muntazam qo‘yilib kelishiga guvoh davomi…
Fenomenal iste’dodlar ijodining ta’sirlanish hududini faqat u yashagan zamon, qadami yetgan makon, shuningdek, tilning tushunarlilik omillari bilan chegaralash maqsadga muvofiq emas. XIX asrning ikkinchi yarmi – XX asr boshlarida jahonda shunday adabiy yuksalish sodir bo‘ldiki, uning sabablarini o‘zaro adabiy ta’sirlardan davomi…
(Mirzakalon Ismoiliyni eslab) “So‘na” romani qahramonlari Artur, uning oqila sevgilisi Jemma, “Choliqushi” qahramoni Farida, AQSh adibasi Etel Lilian Voynich hamda turk yozuvchisi Rashod Nuri Guntekin (Kuntegin) nomlarini jahonga mashhur qilgan. O‘zbek adibi ustoz Mirzakalon Ismoiliy tarjimasida nashr etilgan bu ikki davomi…
Cho‘lpon merosini o‘rganish tarixidan XX asrning dastlabki choragida, ayniqsa, Oktyabr to‘ntarishi arafasida adabiy-madaniy merosimiz osmoni uzra Hamza, Abdulla Qodiriy, Fitrat kabi yangi ulug‘vor siymolar yorqin yulduz bo‘lib charaqladilar. Xususan, Cho‘lpon Navoiydan keyingi betakror iste’dod sohibi sifatida tez tanildi va ko‘p davomi…
Cho‘lpon ijodiy balog‘atga yetgan palladan boshlab umrining oxirigacha tarjima ishlariga alohida e’tibor bilan qaragan. Shunisi ajabki, yillar davomida millatchilikda ayblanib kelgan, ya’ni millatlarni bir-biridan ajratishni, boshqalarni kamsitib, o‘z millatini ulug‘lashni maqsad qilib olishda, milliy madaniyatlar orasiga rahna solishda ayblangan Cho‘lpon davomi…
Badiiy asar faqat badiiyat mezonlaridan kelib chiqib baholanishi lozim degan fikr keyingi vaqtda bot-bot uchramoqda. Albatta, bosh mezon badiiylik bo‘lishi kerak, lekin masalani bu qadar keskin qo‘yish yana biryoqlamalikka olib kelmasmikin? Mazkur fikr uzoq vaqtlardan beri badiiy asarning mafkuraviy jihatini davomi…
1987 yilda – Cho‘lpon asarlarini egalariga qaytarishga oz-moz imkon paydo bo‘lgan bir vaqtda, bu yo‘ldagi ilk ehtiyotkor qadamni “Yoshlik” jurnali qo‘ydi. Jurnalning 10-sonida Cho‘lpon she’rlaridan saylangan o‘n bittasi chop qilinib, “Adabiy meros” ruknidagi jami ikki sahifali jajjigina saylanmaga ustoz Ozod davomi…
Quronov, Dilmurod. Cho‘lpon nasri poetikasi/Mas’ul muh. O.Sharafiddinov, U.Normatov. – T.: «Sharq», 2004. – 288 b. Abdulhamid Cho‘lpon o‘zbek realistik prozasining shakllanish davrida samarali ijod qilib, uning taraqqiyotiga sezilarli ulush qo‘shgan san’atkordir. Adibning qutlug‘ nomi oqlanib, ijodiy merosi chin egalariga qaytarila davomi…
Quronov D., Cho‘lpon hayoti va ijodiy merosi, — T.: «O‘qituvchi», 1997. 80 b. Qo‘llanma muallifning atoqli adib Cho‘lpon hayoti va ijodiy merosini o‘rganishga doir izlanishlari samarasidir. Kitobda Cho‘lponning tarjimai holiga doir qiziqarli ma’lumotlar berilgan. Shuningdek, unda Cho‘lponning «Kecha va kunduz» davomi…
Abdulhamid Cho‘lpon tarjima ishlariga kirishgan vaqtda bizda garchi ko‘plab tarjima asarlar bo‘lsa-da, tarjima nazariyasi yaratilmagan edi. Ammo barcha milliy adabiyotlar yangilanishga birdek tashna, o‘zlarini adabiy tasavvurlarni yangilashga birdek haqli hisoblardilar. Chinakam tarjimon millat talabini his qilishi, o‘z o‘quvchilarini ayon bilishi davomi…