Бир Ҳусрав (шаҳаншоҳ) бўлиб, офоқ (уфқлар), кўп мамлакатлар унинг фармони остида эди. Унинг қасри-айвонида бир моҳ — қизи булиб, ҳусн-жамолда париларнинг рашкини келтирарди. У қиз дилбарликда баҳорни ва сарв ҳамда гулни эслатарди. Унинг дардида юз дил мажруҳ, нозик баданидаги ҳар давоми…
Хирқа кийган ва номдор бир шайх ит боқувчи соҳибжамол қизни кўриб, ошиқу беқарор бўлди. Шу дилбар ишқида ҳоли забунлашди. Дили дарё мавжидай қонга тўлди. Шайх у гўзалнинг жамолини кўриш умидида кечаси ёр кўчасидаги итлар орасига қўшилди.Кизнинг онаси бу сирдан огоҳ давоми…
Дарё тарафдан келган пашша бир чеккада асал тўла косани кўриб қодди. У завқланиб, жон-дили билан асалга ўзини урди. Бундай лаззатли таомни шоҳ ҳам, гадо ҳам емаган деб, пашша асални еяверди. Пашша асални ўртасидан еган эди, тўйиб қолиб, четга чиқмоқчи эди, давоми…
Хуросонда бир барно йигит бор эди, ҳуснда гўё тўлин ой эди. Юсуфдай хушчирой бу йигит қазои тақдирдан бўлиб, чоҳга йиқилиб ўлди (Юсуфни Аллоҳи ҳақ таолонинг фаришталари асраган эди, лекин хуросонлик бу чиройли, нодир йигитни асрашни ҳеч ким сўрамаган эди). Йигит давоми…
Бир соҳиб камол, олиҳиммат одам бор эди, у бир соҳибжамолга ошиқ бўлиб қолди. Тақдир тақозоси билан маъшуқ оғир дардга чалинди, озиб-тўзиб ранги заъфарондай сарғайди. Равшан қунларда ҳам кўнгли зим-зиё, қоронғи эди. Дард уни қийнар, ўлими яқинлашиб борарди. Бу ҳақда ошиққа давоми…
Аҳли Лайли, яъни унинг қабиласи, қавм-қариндошлари Мажнуннинг келишига йўл бермадилар. Шу атрофда, саҳрода бир чўпон қўй боқиб ўтирган эди. Мажнун чўпоннинг қошига келиб, остига тўшаб ўтирган пўстагини бериб туришини сўраб, ялинди. Чўпон бу қўримсиз, жулдур пўстакни нима қиласан, деди. Мажнун давоми…
Бир одам Чин тоғида тошга айланди. Ҳар замон кўзидан заминга ёш оқизарди. Зор-зор кўз ёшлари ҳам заминга тўкиларди ва тошга айланарди. Шундай тошларки, агар бу тошлар булутга аралашса, ундан надомат жоласи ёғиларди, бу одам Чинда машҳурдир, борсанг излаб топгин. Бу давоми…
Сирлардан воқиф хожанинг бир софдил ғуломи, хизматкори бор эди. У ярим кечадан то субҳ — эрта тонггача ухламай, намоз ўқиб чиқар эди. Хожа унга дедики: — Не кор қилурсан, оқшомдан то саҳар ўзингни бедор қилурсан. То қуёш чиққунига қадар намоз давоми…
Бир шерюрак, душманлар додини берадиган эр киши бор эди, бир неча йил бир аёлга ошиқ бўлиб юрди. Ул аёлнинг бир кўзида тирноқ учидай кичкина оқ нуқтаси бор эди. Аёлга кўп марта диққат билан қараган бўлса ҳам бу оқликдан эркак бехабар давоми…
Бир маст одам ҳушини йўқотиб ухлаб ётарди. Шароб, яъни аччиқ сув унинг ишини саранжомлаган, у ҳам шароб-нинг додини берган эди. Ҳам тинитилган софидан, ҳам лойқасидан қўп истеъмол қилиб, хароб аҳволда ўзини билмай ётарди. Бир ҳушёр одам бу ҳолни ёқтирмай, уни давоми…