Абдулҳамид Чўлпон. Мейерхўлд тиётри (1927)

«Ер юзи» мажмуаси ўз ўқувчиларини энг зўр тиётр муаллимларидан бири билан танишдирмоқчи бўлуб шу вазифани менга топширди. Бу кўп шарафлик бир хизмат бўлса ҳам, тиламасданрак бажардим. Бунинг сабаби белгили. Мейерхўлд тўғрисида китоблар ёзилади, мақолалар, айниқса, «Ер юзи»нинг ўлчовли бетларига сиға давоми…

Абдулҳамид Чўлпон. Тиётру танқидларига аҳамият (1927)

Бизнинг чинакам тиётрумиз қурилиш арафасида бўлса ҳам, бу кунга етгунча хийла мазгиллар отдиқ. Орқамизда тахминан 12 – 13 йиллиқ ҳаваскорлик йўли қолди. Чин маъноси билан тиётрумиз эмас, саҳна билан ошнолиғимиз бош­ланғичликдан чиқди. Шу учундирким тиётрумизға энди жиддий талаблар берилиб, муҳим давоми…

Абдулҳамид Чўлпон. Иш вақти – ишлаш вақти (1917)

Муҳтарам Хонтолишский* жанобларина! Русия катта. Русия, унда яшайдиган кўб мил­юнлар халқ 300 йил­лик оғир бир тожни тагидан зўрға қутулди. Бир одамнинг қў­ли­да тақдири ўюнчоқ бўлуб юрған кўб милюнлар халқ золимнинг қўлидан тақдирини тортиб олуб, ўзи идора этмакка бошлади. Зулмнинг энг давоми…

Абдулҳамид Чўлпон. Ўзбекистон ёзувчиларининг 1937 йил 7–8 апрель кунларида бўлиб ўтган йиғилишида сўзланган нутқ

Ўртоқлар! Мени кечирасизлар, мен ўзимда бўлмаган сабаб билан доимо бошим оғриқ ҳолатда сўзга чиқишга мажбур бўламан. Шунинг учун, балки, истаган фикримни гапира олмасман. Мен шу ердаги ўртоқ Берегиннинг* айтилган сўзларидаги уч нарсага жавоб беришим керак. Кейин ўзимнинг айтатурган сўзларимни айтарман. давоми…

Абдулҳамид Чўлпон. Тилимизнинг ишланиши (1923)

«Бухоро ахбори»* йўлдошимизнинг шакли: босилиши ҳозир хийла текислашди. Сўнг вақтларда бу газетанинг ўз вақтида мунтазам чиқиб турғани кўруладир. Қоғозларининг яхшилиғи, ҳарфларининг очиғлиғи, расмлик чиқиб туриши жиҳатидан бу газеталаримиз орасида биринчи ўрунни тутадир. Халқимиз нодон, китоб мутолаага рағбатсиз. Уни шунга ўргатмак давоми…

Абдулҳамид Чўлпон. Оқпошшонинг инъоми (ҳикоя)

(Кулги ҳикоя) Кеч қолган бозорчилардан бир тўдаси отларига шўх-шўх қамчи бериб кўчадан ўтгач, камқатнов кўчанинг кўпда увалиб етмаган йирик чанглари ҳар томонни булутдек босди. Шундан кейингина масжид жиловхонасида* ўлтурганлар кўзларини юмдилар. «Туркистон вилояти газети»ни* уларга ўқиб бераётган Мулла Шамсиддин ҳам давоми…

Абдулҳамид Чўлпон. Тараққий (ҳикоя)

Шунинг билан тараққий қилиб бўлурми? Ҳали кун буткул ётиб кўрунмай кетгани йўқ эди. Ҳали биз турған тўрт ёғи баланд деволлик қалъа каби ҳавлига хийла қоронғи тушуб қолған бўлса-да, ёнимиздағи масжиднинг қари, қулоч етмас қайрағочининг учида куннинг бир қучоқ қадар шуъласи давоми…

Абдулҳамид Чўлпон. Нонушта (ҳикоя)

(«Пилта сават ҳикояси»дан) – Потишхон, қумғонингиз қайнадими? – Салайбуш, яқинлашиб қолди. – Ҳали энди ёқалашиб келаётибдир денг. – Эндиёқ мушлашиб кетадир шу деганингизга! Эгачиси Фотима ўчоқ бошида қумғон қайнатиб, синглиси Солиҳа сўрида ўрунларни йиғиб туриб бир-бирларига пичинг отишиб ҳазил қилишар давоми…

Абдулҳамид Чўлпон. Сени кўб кўрмасун (ҳикоя)

(Фарғона ҳаётидан) – Ҳаҳ, Тангримга шукур-аҳ, ухлаб кетди! – деди ва эски тў­шаклар орасида тўлуб-тошиб ухлаб ётқан боласиға она муҳаб­бати билан узоқ-узоқ тикилиб қарағандан кейин: – Жиндак мизғиб олай! – деди ва бошини секингина болишға қўйди. Бу каттагина бир қишлоқда давоми…

Абдулҳамид Чўлпон. Ойдин кечаларда (ҳикоя)

Зайнаб кампир бир нарсадан чўчуб уйғонди. Оппоқ ой­дин, ой кампир ётқан сўричанинг қоқ ўртасидан унда-мунда, битта-яримта учраган оқ булутларни ёруб шошуб ўтуб бо­рар эди. Кампир у ёқ-бу ёғиға яхшилаб қараб ойдинда ҳеч бир қора-мора учратмагандан кейин яна болишға бошини қўйди. давоми…