Bir vaqtlar, taxminan 15 yilcha ilgari bizning studentlik vaqtimizda «O‘zbekiston madaniyati» gazetasi o‘z sahifalarida aruz vazni haqida bahs ochgan edi. Shunda katta-katta olimlar, shoirlar ikki guruhga bo‘linib, bir qismlari aruzning raqiblari, bir qismlari uning tarafdori bo‘lgan edilar. O‘sha gazetalarni arxiv davomi…
Bir kun bozorda kimdir Xo‘ja Nasriddinning yelkasiga bor kuchi bilan tushirib qolibdi. Nasriddin orqasiga qarabdi. Shunda notanish kishi o‘sal bo‘lib, uzr so‘rabdi. — Kechirasiz, men sizni Toshmat debman. — Hechqisi yo‘q, ba’zan shunaqasi ham bo‘ladi, — to‘ng‘illabdi afandi. Nasriddin kechqurun davomi…
Bu kungi suhbatimizning mavzui garchi ijodiy tajribalar bo‘lsa ham, gap ko‘proq ijodiy tajribalar emas, ijodiy urinishlar to‘g‘risida borilar deb o‘ylayman. Biron balog‘atga yetgan yozuvchi o‘zining balog‘atga qandoq yetganligi, bir yoki bir necha mashhur, hamma taqdir etgan asarini qandoq yozganligi to‘g‘risida davomi…
Do‘stmuhammad aka haj qilmoqchi bo‘lib qoldi. O‘zi bilan bittayu bitta o‘g‘li, to‘qqiz yashar Ro‘zimuhammadjonni ham olib ketdi. Hajga ham bordilar, qaytmoqchi ham bo‘ldilar, qaytishda, xuddi Jiddaga kelganlarida, Arabiston va Misrda odamlarni qiyratib turgan vabo Do‘stmuhammad akani ham olib ketdiyu, 10 davomi…
Yaqin-yaqingacha mendan she’riyat nima, deb so‘rasalar, go‘zal fikrning go‘zal ifodasi deb javob berardim. Bu javobim she’riyatning jamiyat hayotidagi kurashchan vazifasini tushunib yetmagandan yoki she’rning haqiqat sadosi, dardli yurak nidosi ekanini bilmaganimdan emas, mening ruhimga balki go‘zallik olami yaqinroq bo‘lganidandir, bolalikdan davomi…
Pushkinning zamondoshi Gnedich: «Shoirlar barmoqlarini so‘rib tamaddi qiluvchi ayiqlarga o‘xshaydilar», degan ekan. O‘ylab qarasangiz bu gap shoirlik ishining tabiatiga anchayin mos keladi. Negaki, she’r yozib turgan shoir o‘sha daqiqada faqat she’r zavqi bilan yashaydi. Uning yaratayotgan asari boshqalar uchun balki davomi…
She’r — fikr akstrakti bo‘lishi jihatidan hikmat, ko‘ngilga yo‘l topishi, undan o‘ziga hamohang sado chiqarishi jihatidan musiqa. She’r — oshiqning ohi, musibatdiydaning ko‘z yoshi, saodat va surur ifodasi bo‘lgan qahqaha tovushi. She’r — ko‘ngilning oynasi, ko‘ngilda nima bo‘lsa shu aks davomi…
Bizda adabiy tanqid haddan tashqari zaif. Kitobxon yaxshi kitoblarimizning tashviq qiladigan ideyasini yana ham chuqurroq anglash, nuqsonlarni ochiqroq ko‘rish uchun zarur bo‘lgan yordamdan mahrum desa bo‘ladi. Goncharov yaratgan Oblomov obrazi buyuk tanqidchi Dobrolyubovning tanqidiy maqolasidan keyingina o‘sha vaqtdagi kitobxonlar oldida davomi…
Mana, oradan 20 yil o‘tibdi. Ammo u voqea hali ham ko‘z oldimdan nari ketmaydi. Shoirning yoqimli ovozi, xushchaqchaq kulgilari hamon quloqlarimda yangrab turganday… 1944 yil, iyunning issiq kunlaridan biri, dam olish kunining arafasida edi. Ish tamom bo‘lgandan keyin, hoynahoy, Yozuvchilar davomi…
(«Mushtum»ning Farg‘onaga sayohati munosabati bilan) Oshkoradirki, adabiyotning bir bo‘lagi bo‘lish sifati bilan kulgichilik ham o‘ziga alohida mavqega egadir. Oktyabrdan so‘ng nafis adabiyot maydonida bir talay yutuq va ilgarilashlarimiz bor. Maydonga chiqqan adabiy asarlar va ularning muharrirlarining ijod-iste’dodlari ustida oz bo‘lsa davomi…