Haqiqiy ijodkor adabiyotga emas, adabiy bir shavq ijodkorning qoniga kirib kelgachgina so‘zning ta’siriga tushadi. U endi o‘z xayollarini ato qilingan so‘z qudratiga taslim qiladi. Yoxud ato qilingan ilohiy qudratning o‘zi uni boshqara boshlaydi. Bir uchligimda: “Ijod – yo‘rgakdan avval tekkan davomi…
Yarim asrdan ziyod taraqqiyot yo‘lini bosib o‘tgan o‘zbek estrada qo‘shiqchiligi bugungi kunga kelib shou-biznes olamiga aylanib qoldi. U bugun son-sonoqsiz yosh qo‘shiqchilarni o‘ziga jalb etgan. Ommaviy axborot vositalari, televideniye va radio dasturlari orqali efirga uzatilayotgan qo‘shiqlarning salmoqli qismini estrada janri davomi…
Men ilk mashqlarimni eslolmayman. Ammo “Gulxan”, “G‘uncha” singari jurnallar tahririyatidan ko‘ngilni ko‘taruvchi maktublar olganim esimda. O‘sha paytlari qo‘liga qalam tutgan kimsa borki, ulardan “tarbiyalovchi” nimarsalar talab qilingan. Bizning qishlog‘imizda bir mashhur molboqar bo‘lardi. Men ilk marta ana shu kishi haqida davomi…
Adabiyotni hamma o‘z mezoni bilan baholaydi. Agar barchaning qo‘lida tarozisi bo‘lsa, unga turlicha tosh qo‘yiladi. Umumiylikdan xususiylikka o‘tadigan bo‘lsak, men uchun adabiyot, avvalo, dars jadvalidagi mashg‘ulot edi. Muallim qo‘ng‘iroq chalingach, kirib keladi, xuddi baxshi doston boshlashdan oldin do‘mbirasining quloqlarini tortib davomi…
Toshkentning Beshog‘ochidanman. Bu daha Bo‘rijari, anhorlari, mahobatli ko‘priklari, Tuproq qo‘rg‘oni, mashhur ko‘li, hovuzlari, gavjum bozori, tramvay izi o‘rnatilgan tosh ko‘chalari, har bir hovlidan o‘tadigan ariqlari bilan yodimda qolgan. Uning mahalla, guzar, choyxona, bekat, non, sabzavot, go‘sht do‘konlarini unutib bo‘ladimi? A.Soljenitsinning davomi…
Tabiiyki, har bir zamonning o‘z qahramonlari bo‘ladi. Ular hurlik va istiqlol uchun kurashgan, o‘z xalqini ozodlikka olib chiqqan yo‘lboshchilar yoki dushmanni yurtidan haydab chiqargan sarkardalar bo‘lgan. Ba’zan ulug‘ kashfiyotlar qilib, o‘z millati nomini dunyoga yoygan olimlar yoki ezgulik va adolat davomi…
Men tug‘ilgan Ko‘hnashahar qishlog‘i Qashqadaryoning quyi oqimida joylashgan. Uning kunbotar tomonida mashhur Zanjirsaroy qal’asining xarobalari, kunchiqar tomonida esa Abdullaxonga nisbat beriladigan, biroq xalq orasida Bekcha deb ataladigan sardoba bo‘lardi. Bolaligimda qo‘y haydab yurib Zanjirsaroy xarobalarining sap-sariq g‘ishtlariga qarab chuqur xayolga davomi…
Uyat hissi… Bu g‘oyatda noyob tuyg‘u, to‘g‘rimi? Agar u bu qadar kamyob bo‘lmaganida nima bo‘lardi? Olam guliston bo‘lardi! Misol uchun, Vatan haqida she’r yasab o‘tirgan shoir qog‘ozdagi tizmalariga qarab qizarib ketardi. Soxta satrlari qoshida xijolat bo‘lardi. Vatan haqida shunchaki yozib davomi…
To‘rt-besh yoshimdagi go‘daklik paytlarim… Bobom Genjamurod Nahan Qurash (Nahan Qurash u kishining laqabi – cho‘girmadan ham katta telpak degani) chordona qurib, meni oldiga olib o‘tirardi. Uning o‘g‘li Allambergan – mening otam “Alpomish”, “Qoblan”, “Edigey”, “Qirq qiz”, “Choriyor” dostonlaridan to‘lg‘ov yoki davomi…
XIX asr oxirlariga kelib falsafa va san’atda borliqni o‘zga bir yo‘sinda anglashga, ifodalashga urinishlar kuchaya boradi. F.Nitshe, Z. Freyd, A.Bergson, U.Jeyms kabi mutafakkirlarning qarashlaridan ta’sirlangan ijodkorlar san’atga yangi, modernizm yo‘nalishini olib kiradilar. Modernizm yo‘nalishida ijod etuvchi san’atkorlarda mif, qadimgi afsona davomi…