Нодира (1792-1842)

Нодира (тахаллуси; исми Моҳларойим) (1792, Андижон —1842, Қўқон) — шоира, маърифатпарвар ва давлат арбоби. «Комила» ва «Макнуна» тахаллуслари билан ҳам шеърлар ёзган. Отаси Андижон ҳокими Раҳмонқулбий — минг қабиласидан, Фарғона ҳукмдори Олимхоннинг тоғаси. Олимхон укаси Умархонга Марғилон ҳокимлигини беради ва уни 1807 йилда Нодирага уйлантиради. Нодира шу хонадонда шеър ёзишни машқ қилади, шоира Увайсий билан танишади, уни муаллима сифатида саройга таклиф этади. Нодиранинг турмуш йўлдоши Амир Умархон ҳам Амирий тахаллусида ижод қилган.

1822 йилда Умархон вафот этиб, унинг ўғли, 14 ёшли Муҳаммад Алихон (Маъдалихон) тахтга кўтарилди. Лекин давлатни, асосан, Нодиранинг ўзи идора қилди. У маданият ва санъатни ривожлантиришга интилди. Нодиранинг замондоши қози Абдунаби Хотифнинг тамомланмай қолган воқеабанд достонида Нодиранинг ҳаёти ва ижтимоий фаолияти ишонарли далиллар билан кўрсатиб берилган: «Асар ёзишдан мақсадим Нодиранинг оқила, фаҳмли, илм ва сўзнинг қадрига етадиган донишманд аёл эканлигини кўрсатишдир…

Умархон вафотидан сўнг бу иффат садафининг инжуси кунларни ҳасрату фироқ билан шу тариқа ўтишини ношукурлик деб билди. У гулистондек Чаҳорчаман боғига бориб, Фарғона, Тошкент, Хўжанд, Андижон ва бошқа шаҳарлардан фозиллар, олимлар, хаттотлар, наққошларни ўз хизматига чақиртириб келди». Нодира бир неча китобларни кўчиртирди ва шоирларни янги-янги асарлар ёзишга ташвиқ қилди. Шоира девонларнинг чиройли ёзилиши, муқовасининг безатилишини ўзи шахсан кўздан кечириб турган. У яхши ишлаган котибларга тилла қалам, кумуш қаламдон бериб, уларни «Заррин қалам»лик мансабига кўтарган. Нодира бозор ва расталар, масжид ва мадрасалар, карвонсаройлар қурилишига эътибор берган. Гўристони калондаги Мадрасаи Чалпак, Тақагарлик растасидаги Моҳларойим мадрасасини бино эттирган.

Бухоро амири Насрулло 1842 йилда Қўқонга бостириб кириб, Маъдалихонни, укаси Султон Маҳмудхонни, 14 яшар ўғли Муҳаммад Аминхонни ва Нодирани фожиали равишда ўлдиради.

Нодиранинг адабий мероси ўз ғоявий-бадиий аҳамияти нуқтаи назаридан мумтоз шеъриятнинг гўзал намуналаридандир. Унинг тўла бўлмаган ўзбекча девони Ўзбекистон Фанлар академияси Шарқшунослик институти фондида сақланади (инв.№ 4132). Девонга Нодиранинг 109 (ёки 1704 мисра) ғазали киритилган. Нодиранинг ўзи ёзган дебочада таржимаи ҳолига оид баъзи муҳим маълумотлар берилган. 19-асрда кўчирилган, ҳозир Ўзбекистон Фанлар академияси Тарих музейи архивида сақланаётган девонда Нодиранинг «Комила» тахаллуси билан ёзган 19 (328 мисра) ғазали борлиги аниқланган. 1962 йилда Наманганда шоиранинг мукаммал девони топилди. Ўзбекистон Фанлар академияси Алишер Навоий номидаги давлат адабиёт музейида сақланаётган (инв. № 313) бу девон шоиранинг меросини тўлиқ қамраб олган, дейиш мумкин. Бунда шоира ёзган дебоча мукаммал берилган. Девонда шоиранинг «Нодира» тахаллуси билан ёзган 180 шеъри жамланган (шулардан 136 таси ўзбек тилида, 44 таси тожик тилида). Жумладан, 11 мухаммас, 2 мусаддас, 1 мусамман, 1 таржиъбанд, 1 таркиббанд ва 1 фироқнома ҳам бор. Ўзбекистон Фанлар академияси Шарқшунослик институти фондида Нодиранинг «Макнуна» тахаллуси билан ёзилган, 333 ғазалдан иборат бир девони мавжуд (инв. № 7766). Бугунги кунда биз Нодиранинг ўзбек ва форс-тожик тилларида яратган 10 минг мисрага яқин лирик меросига эгамиз.

Нодира шеъриятининг асосини лирика ташкил этади. Нодира муҳаббат, садоқат ва вафо куйчисидир. У гўзаллик ва садоқатни, Шарқ хотин-қизларининг дард-аламлари, оҳу фиғонларини куйлади. Шоира ўзини ишқ ойнаси деб атар экан, бу ойнада инсоннинг ҳаётга умид билан қараши, эзгу истаклари ва орзуси акс этган. У муҳаббат Аллоҳ томонидан инсонлар қалбига солинган мангу ёғду эканлигини куйлади:

Муҳаббатсиз киши одам эмасдур,
Гар одамсан, муҳаббат ихтиёр эт!

Нодиранинг муҳаббат тушунчаси чуқур ижтимоий мазмун касб этади. Муҳаббат шахсий туйғулар доирасидан юқори кўтарилиб, одамийликни чуқур идрок қилиш воситасига айлантирилади. Нодира инсоннинг энг юксак фазилати вафодорликда деб билади. Шоиранинг форс-тожик тилидаги мебош радифли ғазалида вафо мавзуи кенг доирада қаламга олинади.

Шоира ҳиммат, сабр, қаноат, номус, ҳаё каби хислатларни маърифат, яъни Худо васлига эришишни яқинлаштирувчи манзиллар сифатида қайд этади, одам ана шу шарафли хислатларни ўз руҳига мукаммал сингдириб олиши ва уни собитқадамлик билан кўнгил ганжинасида асрамоғини образли қилиб тасвирлайди. Одамзод шу сифатлардан маҳрум бўлар экан, у риё йўлига кириб кетади.

Нодира ўз ижодида дунёвийлик билан бир қаторда тасаввуфнинг нақшбандия йўналишига асосланган бир бутунлик орқали инсоннинг жамият ва табиатга муносабатини ҳам, илоҳий муҳаббат йўлидаги руҳий дунёсини ҳам жуда гўзал ва жонли мисраларда ифодалаб беради. Нодира шеърларида ислом руҳи, тасаввуф таълими ва ҳаёт фалсафасини чуқур идрок этган ҳолда ҳаётга ҳамма вақт умидбахш нигоҳ билан қарайди ва ундан яхшилик уруғини қидиради. Нодира саройда яшаса ҳам, ўзини маънавий жиҳатдан бахтиёр ҳисоблай олмас эди.

Шунинг учун ҳам у ғазалларидан бирида: «Мени салтанат маснадида кўриб, гумон этманг айшу фарогат билан», дейди.

Нодира олимлар, шоирлар, айниқса, шоираларни ўз ҳимоясига олган. Шоира ўз девонларининг «ҳамнишин олима афифалар, фозила ҳамсуҳбат шарифаларнинг маслаҳатлари ва ташаббусларига кўра жамлангани»ни ўзбекча девонига ёзган сўзбошисида қайд этиб ўтади.

Нодира мумтоз шеъриятнинг мавжуд ҳамма жанрларида қалам тебратди. Унинг ўзбекча ва форсийча-тожикча ғазаллари арузнинг турли вазнларида 5, 7, 9, 13, ҳатто 18 байтли ҳажмда яратилган. Шоира ғазалларининг асосий қисми 7—9 байтлидир. Нодира мумтоз адабиёт анъаналарини қунт ва ихлос билан давом эттирган. Навоий, Фузулий, Бедил ғазалларига мухаммаслар боғлаган. Нодира ўз ғазалларида кўпроқ «мукаррар» (сўзнинг такрорланиб келиши) ва «қўш мукаррар» усулларидан фойдаланган. Асарларида талмеҳ, мажоз, ташбеҳ, истиора, тазод, тадриж, ташхис, интоқ каби бадиий воситалар маҳорат билан қўлланган.

Нодира форс-тожик тилида ҳам гўзал, таъсирчан шеърлар ёзган. Улар ҳам мазмун ва бадиий маҳорат жиҳатдан ўзбек тилидаги ғазалларидек юксак даражада ёзилган бўлиб, шоира ижодини яна ҳам кенг ва тўлароқ ўрганишда муҳим роль ўйнайди.

Нодира ижодига бўлган қизиқиш шоира ҳаётлик давридаёқ бошланган. Машҳур шоира Дилшод (1800—1905) Нодирага махсус ғазаллар бағишлаб, уни «илм-адаб ва назм осмонининг юлдузи, ушшоқлари ғазалхони, шакар сочувчи булбул» деб таърифлайди. Нодира ғазалларига жуда кўп шоирлар назиралар ёзганлар, мухаммас боғлаганлар. Ўзбек адабиётида ва саҳнада Нодиранинг бадиий образи яратилди. Ҳ. Раззоқовнинг «Нодира», Туроб Тўланинг «Нодирабегим» мусиқали драмалари саҳналаштирилди. Комил Ёрматов ва М. Мелькумовларнинг сценарийси асосида «Нодирабегим» фильми яратилди. Шоира асарлари рус ва бошқа чет тилларга таржима қилинган. Faзаллари ўзбек мақомлари ва халқ куйларига солинган. Ўзбекистоннинг шаҳар ва қишлоқларида кўплаб кўчалар, кинотеатр, мактаб ва кутубхоналар Нодира номи билан юритилади.

Маҳбуба Қодирова.

ҒАЗАЛЛАР

Жилва кўрсатди чу ул сарви дилоро боғ аро,
Чашми қумри бўлди бир чашми тамошо боғ аро.

Сурмагун чашми назар солди гулистон аҳлина,
Ҳасратидин қолди наргис кўзи шаҳло боғ аро.

Орази гулгун ила қилди чаман сори хиром,
Гул яқосин чок айлаб бўлди расво боғ аро.

Сарви гулрухсорим ила базми ишрат деб баҳор,
Сарви бирла гулдин этди жоми мийно боғ аро.

Лола янглиғ доғ бўлди гул жамоли рашкдин,
Доғлиқ гуллардин ўлди сайри саҳро боғ аро.

Нахли қадди хижлатидин бўлди сув сарви равон.
Айлади фавворалар жорий саропо боғ аро.

Сайр учун қўйғай қадам деб сабзаи хобидадин,
Ҳар тараф бир фарши маҳмалдур муҳайё боғ аро

Кўрди ул сарви дилоро қомати мавзунини,
Сарв қаддин қилди қумрилар таманно боғ аро.

Сен бу кун хандонсан, эй гул, Нодира дилдорсиз,
йиғламоқдиндур булутлардек муҳайё боғ аро.

* * *

Сунма май, эй соқии даврон, манго
Ким, насиб ўлмиш азалдин қон манго.

Ёр жавридин шикоят қилмазам-
Ким, эрур бир важҳи истиҳсон манго.

Нола бир дилсўз ёримдур менинг,
Ҳамнишиндур дийдаи гирён манго.

Мушкил ишдур дарди ҳижрон кулфати,
Ё раб, ул мушкилни қил осон манго.

Дашту саҳроларни қилдим ихтиёр,
Бўлди Мажнун қиссаси бурҳон манго.

Оҳ, найлай ўтти даврони висол,
Бевафолиқ айлади даврон манго.

Мунтазирдурман ҳамиша Нодира,
Бир қиё боққайму деб жонон манго.

* * *

Соқиё, ҳажр давосини демишлар майи ноб,
Тутакўр майкадада қайғулуқ ошиққа шароб.

Ишқ дардиға гирифтор бўлубман, на қилай,
Зоҳидо, маига насиҳат била еткурма азоб.

Ёр лаълини фироқида хуморим ғолиб,
Бўлмади нашъаи саҳбо била кўнглум шодоб.

Бўлғай эрди қадаминг тупроғи бирла равшап,
Гар кўзум ҳалқалари бўлса самандингға рикоб.

Эгма қошингни хами бўлғоли эл саждагаҳи,
Каъба деворида ҳайрат ила қолмиш меҳроб.

Сархуш ўлғон каби хуноби жигардин ошиқ,
Нашъаи бода қилур ҳусн элидин рафъи ҳижоб

Ашки гулгуним эрур бодаи лаълинг асари,
Рухпарвардур анинг ройиҳаси мисли гулоб.

Букун ул моҳлиқо шўхи дилором қани,
Юзидин равшан эди дийдаи жони аҳбоб.

Мастлиғ бирла ғами ёр фаромуш ўлмас,
Нодира, бўлмади дардимни давоси майи ноб.

* * *

Таҳаммул ҳаддин ошти, эмди афғон этмасам бўлмас,
Улусни хотири жамъин паришон этмасам бўлмас.

Гирибон чок, бағрим порадур, бошимда юз савдо,
Бу ҳолат бирла азми кўйи жонон этмасам бўлмас.

Муҳаббат кўйида ночордур ошиққа ҳайронлиғ,
Таҳайюр кул қилиб ойина осмон этмасам бўлмас.

Ғараз ийди висолингдур кўнгулға, эй ҳилол абрў,
Юзингни ойиға жонимни қурбон этмасам бўлмас.

Бу оқшом солди зулмат олами ҳижрон қаро шоми,
Қилиб ёдингни ашкимдин чароғон этмасам бўлмас.

Мени ошиқ дебон тийри маломат ёғди бошимга,
Улусдин, Нодира, дардимни пинҳон этмасам бўлмас.

* * *

Кўзларим муштоқдур дийдор учун рухсора оч,
Пардани юздин, кўзим қилғунча бир наззора оч.

Пардаи нозу ҳаё хомуш лаълингдин кўтар,
Икки гул баргини бир-бирдан гаҳи гуфтора оч.

Бесутун тоғида кўп жон чекмағил, эй Кўҳкан,
Кўкрагимдин жўе шир ўрниға ўтлуғ ёра оч.

Эй кўнгул, дуди фиғонингдин кавокиб тийрадур,
Оҳ кўп чекма, ҳижоби собиту сайёра оч.

Шавқ комил бўлса, махлас кўчаси масдуд эмас,
Эй шарар, бир жазба бирла роҳи санги хора оч.

Мунча пинҳон доғким, эй жон, фалак қўйди санга,
Ёр агар келса гирибонингни айлаб пора, оч.

Нодира, оҳи дилу шўри жунун барпой қил,
Ушбу лашкар бирла олам мулкини якбора оч.

* * *

Агар бўлса кишини ёри фаррух,
Муборакдур юзи, дийдори фаррух.

Қани ул ёрдек ширин шамойил,
Жамоли дилкашу атвори фаррух.

Менинг ёрим парилар шоҳи эрди,
Лаби шаҳду шакар, гуфтори фаррух.

Ниҳоли қомати сарви хиромон,
Юзи гул, лаъли шаккарбори фуррух.

Эрур майхона файзи майманатлиғ,
Лабо-лаб соғари саршори фаррух.

Манга зоҳид юзидур номуборак,
Ва лекин жуббау дастори фаррух.

Бўлубдур Нодира мумтози маъний,
Каломи равшану ашъори фаррух.

* * *

Манга ул сарв қад пайғомин, эй боди сабо, келтур,
Ғубори мақдамидин кўзларимға тўтиё келтур.

Вафо қонунидин савту тараннум айла, эй мутриб,
Ба ёди дўстон ушшоқ базмида наво келтур.

Сабо сориға гар тушса гузоринг ногаҳ, эй ҳудҳуд,
Сулаймон сори Билқис кўйидин бир марҳабо келтур.

Бўлубдур рўзгорим шоми ғам дайжуридек тийра,
Манга, эй меҳри тобон, муждаи субҳи сафо келтур.

Эрур тожи мурассаъ боиси дарди сар, эй Мажнун,
Паришон мўйи сардин шонаи боли ҳумо келтур.

Кўнгул кўзгусини, эй Нодира, ишқ ичра равшан қил,
Муҳаббат доғидин ойинаи гетинамо келтур.

* * *

Жаҳон боғида, эй ҳуру паризод,
Хижилдур қоматингдин сарву шамшод.

Тағофул бирла қон тўкмак фанида,
Кўзинг шогирди шўху ғамза устод.

Хиромон келгил, эй сарви равоним,
Қадинг нахлини бисёр айладим ёд.

Мени ул ой висолидин айирдинг,
Алингдин, эй фалак, юз доду фарёд.

Манга ҳажр ичра, эй гардун, жафо қил-
Ки, бўлдим дарду ғам чекмакка мўътод.

Риёзат бирла кўнгилга сафо бер,
Бўлур ойина сайқал бирла фўлод.

Тилар нрлон кўнгул тандин фароғат,
Бу булбулни қафасдин айла озод.

Гар эрса Каъба таъмири муродинг,
Кўнгул вайронасини айла обод.

Фалак жаври била ул ой фироқи,
Манга, эй Нодира, бас мунча бедод.

* * *

Гулу лола мавсумида қани ёри дилнавозим,
Назаримдин ўлди ғойиб санами сухан тирозим.

Ҳама сайди орзудур бу жаҳон шикоргоҳе,
Нетайин қўлимдин учти бу маҳалда шоҳбозим.

Манга шамъ анжумандек на жунун эрур, на савдо,
Ки ёрутти ҳажр шоми кеча сўз ила гудозим.

Санга кўп эди муҳаббат, кам эди ғамингга тоқат,
Ки тамом бўлди ғорат талабингда кўпу озим.

Манга орзу висолинг, манга муддао хаёлинг,
Назаримдадур жамолинг ҳама ноздур ниёзим.

Мадад этса бахт шояд, яна бир юзингни кўрсам,
Қадамингни кўзга сурсам, карам этса корсозим.

Кима айтайин ғамимни на илож этай, на чора,
Санга етмади, дариғо, кўп эди кўнгулда розим.

Дедим ишқ жазбасидин санга Нодира каломе,
Ки, ҳақиқат иқтизодур ҳама нуктаи мажозим.

* * *

Фиғонким, гардиши даврон айирди шаҳсуворимдин,
Ғамим кўп, эй кўнгул, сен бехабарсен ҳоли зоримдин.

Ғуборим ишқ водийсида барбод ўлди андоғким,
Биёбонларда Мажнун тўтиё излар ғуборимдин.

Қизил қондур сиришким, заъфарондур чеҳраи зардим,
Мени ким кўрса фарқ этмас, хазон бирла баҳоримдин,

Бузулди рўзгорим, хонаи айшим хароб ўлди,
На роҳат кўргамен эмди бузулғон рўзгоримдин.

Биёбонларни излаб топмадим ёрим сўроғини,
Берурман жон, сабо ногаҳ хабар келтурса ёримдин.

Диёрим аҳли мендин ёрсиз бегона бўлмишлар,
Ки мен ҳам ёрсиз озурдамен ёру диёримдин.

Гаҳи йиртиб яқо, гаҳ қон ютуб, гоҳи фиғон эттим,
Налар ўтди бу ахшом, Нодира, жони фигоримдин.

МУХАММАС

Келғил, эй нола, санга оҳ ила имдод қилай,
Офият хирманини бир йўли барбод қилай,
Мен этиб нолани, тарки раҳи фарёд қилай,
Тобакай ҳажру фироқ офатидин дод қилай,
Эмди ўзни неча кун сабр ила мўътод қилай.

Манга гоҳе хабари моҳи тамомимни десанг,
Ёрға дарду ғами субҳ ила шомимни десанг,
Ул паривашқа дуо бирла саломимни десанг,
Ёр кўйида башартики паёмимни десанг,
Бу қафасдин сени, эй жон қуши, озод қилай.

Адлу инсофда Жамшид нажодим сен эдинг,
Фикру андиша, хаёлим била ёдим сен эдинг,
Рост айтай сабаби рушду рашодим сен эдинг,
Эй дилором, бу оламда муродим сен эдинг,
Айлаб оламни фаромуш, сени ёд қилай.

Яна бир мартаба ғам. шомида моҳимни кўруб,
Ҳажр дардини десам пушту паноҳимни кўруб,
Раҳми келгайму бу аҳволи табоҳимни кўруб,
Жаврларки манга чарх айлади, шоҳимни кўруб,
Бош яланг айлаб, инонини тутуб дод қилай.

Соқиё, ранжи хумор ўртади, келтур манга май,
Тўлдуруб неча қадаҳни тутакўр пайдар-пай,
Ҳажр дарди била ҳикмат йўлини қилдим тай,
Сабрдур дарди дилим чораси, йўқса, токай,
Нотавон жонима бедод уза бедод қилай.

* * *

Неча кунларки манга бор эди лутфу караминг,
Сурмаи чашми жаҳонбин эди гарди қадаминг.
Фарздур эмди манга тавфи дари муҳтараминг,
Боғлаб ихлос ила эҳроми ҳарими ҳараминг,
Ашкдин роҳилау хуни жигарзод қилай…

Сарву гул пийраҳани сен каби пайдо эрмас,
Сен каби сарв ила гул дилкашу зебо эрмас.
Бу чаман гуллари манзури тамэшо эрмас,
Кўзума қадду гозингдек чаманоро эрмас,
Неча андишаи сарву гулу шамшод қилай.

Васл базми аро жоми майи саршор қани,
Зулм ила мендин айирди фалаки сифла сани,
Порадур гул каби эгнимда жунун пираҳани,
Оташи дарду фироқу шарари ҳажр мани
Ўртади, қайси бирини санга бунёд қилай?

Кошки уйқуда бир кўрсам эди ёримни,
Йиғласам билгай эди ҳоли дили зоримни,
Дард аҳли ўқусун, Нодира, гуфторимни,
Ёзибон кўкда қуёш лавҳина ашъоримни
Насхи машқи қалами Монию Беҳзод қилай.


ТАРЖЕЪБАНД

ФИРОҚНОМА

Оҳ ким, беҳад манга жавру жафо айлар фалак,
Фурқат ичра қисматим дарду бало айлар фалак,
Ёрдин айру манго кўп можаро айлар фалак,
Ғам била гулдек юзумни каҳрабо айлар фалак,
Бевафодур оқибат кимга вафо айлар фалак,
Ҳасрату дарду аламга мубтало айлар фалак,
Ёрнинг албатта ёридин жудо айлар фалак,
Гул била булбулни бебаргу наво айлар фалак,
Ҳеч ким, ё раб, жаҳонда ёридин айрилмасун,
Жондин ортуқ меҳрибон дилдоридин айрилмасун.

Сабр қилсам ишқ дарди беқарор айлар мени,
Касби ҳуш этсам, жунун беихтиёр айлар мени,
Дам-бадам фарёдим элдин шармисор айлар мени,
Ҳажр доғи дардманду дилфигор айлар мени,
Ўйлаким, жаври фалак зору низор айлар мени,
Ёрсиз ҳижрон балосиға дучор айлар мени,
Чархи дун токай фироқ илгида зор айлар мени,
Оқибат бу дарду ғам мажнун шиор айлар мени,
Ҳеч ким, ё раб, жаҳонда ёридин айрилмасун,
Жондин ортуқ меҳрибон дилдоридин айрилмасун.

Ёрдин айру кўнгулдур тийрау ошуфта ҳол,
Офтобим неча кун бўлдики кўргузмас жамол,
Фурқат ичра бадри тобон заъфидин бўлди ҳилол,
Ғам юки охир алифдек қоматимни қилди дол,
Эй хуш ул соатки эрдим маҳрами базми висол,
Дарди ҳижрон ибтилосин айламас эрдим хаёл,
Ул замон эрди бу нуқсонлар манга айни камол,
Борди ул сарви равон, мён қблмиШам беҳушу лол,
Ҳечким, ё раб, жаҳонда ёридин айрилмасун,
Жондин ортуқ меҳрибон дилдоридин айрилмасун.

Қайдасен, ёрим, сўроғингда кўнгул оворадур,
Қечалар то субҳ ашким кавкаби сайёрадур,
Сарви қаддингга кўзум муштоқи бир наззародур,
Пира золи чархким ошиқкушу маккорадур,
Жаври зулмидин юракда бениҳоят ёрадур,
Эмдиким сабр айламакдин жайби тоқат порадур,
Йиғламай найлайки, ғам жонимни ўртаб борадур,
Чора топмай дардиға бу нотавон бечорадур,
Ҳечким, ё раб, жаҳонда ёридин айрилмасун,
Жондин ортиқ меҳрибон дилдоридин айрилмасун.

Нола қилдим, ёрнинг васли муяссар бўлмади,
Толеим раҳбарлиғ айлаб, бахт ёвар бўлмади.
Васл сори давлату иқбол раҳбар бўлмади,
Кўзларим меҳри жамолидин мунаввар бўлмади,
Манга ҳамдам бир кун ул хуршид манзар бўлмади,
Бир нафас дийдордин жон баҳрапарвар бўлмади,
Кимдир ул ким келди дунёға мукаддар бўлмади,
Ҳажр дардидин паришонҳолу абтар бўлмади,
Ҳечким, ё раб, жаҳонда ёридин айрилмасун,
Жондин ортиқ меҳрибон дилдоридин айрилмасун.

Эй муғанний, нағмасоз эт Нодира гуфгоридин,
Ким, келур бўйи вафо ушшоқ аро ашъоридин,
Риштаи жэнимға пайванд айла созинг торидин,
Қилмасунму нола, айрилди вафолиғ ёридин,
Тошни сув қилди таъсири фиғону зоридин,
Ногаҳон бир оҳ агар чекса дили афгоридин,
Чарх бунёдини хокистар қилур осоридин,
Бўлмасун маҳрум ошиқ ёрнинг дийдоридин,
Ҳечким, ё раб, жаҳонда ёридин айрилмасун,
Жондин ортиқ меҳрибон дилдоридин айрилмасун.