Shoyim Bo‘tayev 1959 yil 20 iyunda Tojikistonning O‘ratepa tumaniga qarashli Maydoncha kishlog‘ida tug‘ilgan. Xo‘jand Davlat pedagogika institutining tarix-filologiya fakultetini tugatgan (1982). Ilk qissasi — «Sirli yulduzlar» (1984). Shundan so‘ng yozuvchining «Dunyoning sarhisobi bor» (1988), «Endi bari boshqacha» (1990), «Shamol o‘yini» (1995), «Kunbotardagi bog‘» (1997), «Hayot» (2000), «Ko‘chada qolgan ovoz» (2005) kabi qissa va hikoyalardan iborat to‘plamlari nashr etilgan. «Qo‘rg‘onlangan oy» (1996), «Shox» (2007) kabi romanlar muallifi. «Do‘stlik» ordeni bilan taqdirlangan (2001).
Kecha dam olish kuni edi. Allanechuk parishonxayolligim oshib, kun sayin hech narsaning qizig‘i qolmayotganday. To‘qqiz qavatli binoning to‘qqizinchi qavatidagi laylakning uyasidek ikki xonali uydan zarurat bo‘lmaganda chiqqim kelmaydi. Avvallari, qattasiz, qachon kelasiz, deganicha holi jonimga qo‘ymagich xotinim ham, biror joyga davomi…
Yilqiboy To‘xliyevning Ilash degan akasi bo‘lgan ekan. Podachilik qilib, podaga eshak, echkilarni ham qo‘shib boqavergan ekan. Yilqiboy uni ko‘rmagan. Bir kuni tuman qalin tushganida Naimning xo‘tigi podadan qaytmapti. Naim Yilqiboylarning uylariga uch-to‘rt marta kelipti, Ilashni holi-joniga qo‘ymapti, otalaringning quloq bo‘lib davomi…
Ko‘z ilg‘amas bepoyon adirlar, yuksak tog‘lar, so‘qmoqlar, tuproq ko‘chalar, ayniqsa, yoshlik chog‘laringizda qalbingizdan joy olgan bo‘lsa, bilingki, endi umr bo‘yi ularning yodi ham sizni tark etmaydi. Hayot tashvish-tahlikalari aro beshik bo‘lib ulg‘aytirgan qadrdon go‘shalarni unutgudek bo‘lsangiz, endi ular tushlaringizda namoyon davomi…
Talaba yozgi ta’tilga chiqqach, tug‘ilgan qishlog‘iga jo‘namoqchi bo‘ldi.Uning qishlog‘i tog‘ etagida. Shahar do‘konlariga bir-bir kirib, katta boyvachchalardek ko‘ziga ko‘ringan narsalarning narx-navosini so‘rab-surishtirdi, ammo hech narsa xarid qilmadi. U oladiganini qishloq do‘konidan olishni o‘yladi. Shunisi ma’qul ekan. Qishlog‘iga mo‘ljalidan yarim soat davomi…
Asarning to‘liq variantini saqlab oling.
Asarning to‘liq variantini saqlab oling.
Asarning to‘liq variantini saqlab oling.
Qish chillasi oyoqlandi.Sovuq zabtiga oldi.Masjid ayvonida tirik jon ko‘rinmasdi, uzoq-yovuqdan oqib kelishgan namozxonlar o‘zlarini ichkariga olishgan.Besh-olti yuz namozxonni bemalol sig‘dira oladigan bu binoni har biriga duradgorlar tomonidan oylab ishlov berilgan o‘n ikki yog‘och ustun o‘z kiftida tutib turardi. Bu ustunlarda davomi…
Subhi kozibda qo‘nalg‘a-multajolarini tark etib bemavrid maskan-tumanli tog‘ sari yo‘l olishgan besh nafar otliq — guruhning boshida qovogidan qor yog‘ib Xolbo‘ta borardi. Yalang tovoni bilan axlat bosib olgandek benihoya tirriqlangan, ichiga chiroq yoqsa yorimasdi. Buning boisi, yaqinginada lak-lak sherdil yigitlari davomi…
Hech kimning yetti uxlab tushiga kirmagan, aslida, ko‘zni sal kattaroq ochib qarasa, har qanday odam ko‘ra oladigan oddiy, ayni paytda g‘aroyib voqea sodir bo‘lgan shaharning bodu havosi, meva-chevasi va boshqa mayda-chuydasi haqida mehmon irimiga bo‘lsada bir og‘iz so‘z aytmagandi. U davomi…