Abdulhamid Cho‘lpon. O‘zbek davlat truppasi (1928)

Eski shahar ijroqo‘mining yordami bilan o‘zbek davlat truppasi va qishliq «Turon» binosi yaxshi yo‘lg‘a solinib kelmakdadir. Ijroqo‘mdan belgilangan vakillarning tashabbusi orqasida hozir «Turon» sahnasining dekoratsiyalari uchun ikki rassom ishlab turadir. Sahnaning boshqa kam-ko‘stlari uchun yana ikkita duradgor usta solindi. Bundan so‘ng sahnada qor, yomg‘ir yog‘dirish, oy-kun chiqorish, shamol, bulut qo‘zg‘otish, yorug‘lik, qorong‘ilik qilish uchun kerak bo‘lg‘on asboblar buyurtilmoqdadir. Shu ishlarning hammasi yanvarning yarimlarida tamom bo‘lgusidir.

Dekoratsiyalarning ko‘payishi, jihozlarning ortishi sahnaning tuzalishi natijasida Eski shahar xalqi yanvar oyidan boshlab g‘oyat jiddiy va zo‘r san’at asarlarini tomosha qilmoqqa muvaqqat bo‘ladilar. Yanvar oyida dekoratsiya va yangi jihozlar bilan to‘la mukammal qilinib o‘ynalaturg‘on asarlar shunlardir.

7 va 8 yanvarda turk adiblaridan Shamsiddin Somibekning qadim eron asotiridan olib yozg‘on «Kovai ohangar» otli tomoshosi 14 yanvarda mashhur nemis adibi Shillerning «Makr va Muhabbat»i, 16 yanvarda mazkur adibning «Bosmachilar»i, 21 va 22 yanvarda G‘ozi Yunusning Eron asotiriga oid «Zahhoki Moron»i, 28 yanvarda yana Shillerning «Bosmachilar»i qo‘yilg‘usidir. Bu asarlar madaniy millatlarning eng yuksak sahnalarida ham ko‘p o‘ynalaturg‘on, jiddiy va og‘ir narsalardir. Bunlarni o‘ynamoq, xalq oldida shu qadar jiddiy narsalarni jonlantirib ko‘rsatmak bizning yosh truppamiz uchun katta bir imtihon kabidir. O‘zbek truppasi shu narsalarni o‘ynamoq bilan o‘z kuchiga bir ko‘rish (manevra) yasab o‘tkan bo‘ladir.

O‘zbek truppasi fevral oyi va undan so‘nggi oylar uchun ham «Farhod va Shirin», «Yorqinoy», «Chin Temur botir», «Uzunquloq bobo», «Shayx San’on» kabi jiddiy asarlarni belgilamishdir.

_______________________

O‘zbek davlat truppasida — «Yangi Farg‘ona», 1928 y. 22 oktyabr.

Muvaqqat — matbaa xatosi bo‘lsa kerak, muvaffaq.

Qadim ochun — qadimgi dunyo, antik dunyo.

Shiller (17591805) — nemis shoiri, dramaturgi, san’at nazariyotchisi. «Bosmachilar» — to‘g‘rirog‘i, «Qaroqchilar» dramasi 1781 yilda, «Makr va muhabbat» 1784 yilda yozilgan.

«Farhod va Shirin» — Xurshid pesasi.

«Uzunquloq bobo» — maqola mazmunidan anglashiladiki, Cho‘lponning mazkur pesasi sahnalashtirilgan yohud shunga tayyor bo‘lgan.

«Chin Temur botir» — bu o‘rinda qaysi asar nazarda tutilganini aniqlashga muvaffaq bo‘lmadik.