Asli abxaz millatiga mansub Fozil Iskandar rus adabiyotining dunyoga mashhur namoyandalaridan hisoblanadi. U 1929 yili Suxumi shahrida tug‘ilgan. Gorkiy nomidagi adabiyot institutini tugatgan (1954). 1954-1956 yillarda Kursk va Bryanskda jurnalistlik qilgan, 1956 yildan 90-yillar boshigacha Gosizdatning abxaz bo‘limi boshlig‘i lavozimida meg‘nat qilgan. 90-yillar boshidan Moskvada yashaydi.Ilk ijodini she’riyatdan boshlab, “Duragay takaning shuhrati” degan quvnoq qissasi bilan dong taratgan edi. “Inson manzili”, “Maktab valsi yoxud Nomus kuchi”, “Chegemlik Sandro”, “Shoir” singari yirik asarlari, uncha-muncha romanga bergusiz hikoyalari ko‘plab jahon tillariga tarjima qilingan.
Shohko‘chadagi bekatda trolleybus kutib turibman. Trolleybus anchadan buyon kelmayotganidan betoqatlanib qo‘nalg‘adan oldinroqqa chiqib yo‘lga ko‘z tikmoqda edim. Kutilmaganda mening shundoqqina ko‘z oldimda bir “mersedes” g‘izillab to‘xtashga uringan ko‘yi o‘tib ketdi. O‘n metrcha narida to‘xtab, ichidan bir odam chiqdi-da, ismimni aytib davomi…
arz so‘raydigan odam ham, qarzdor odam ham ogohlantiruvchi xabarnoma jo‘natmaydi. Hammasi kutilmaganda ro‘y beradi. Bir odam siz bilan umummadaniyat yoki hatto butunkoinot miqyosidagi mavzulardan gap ochib, sizning har bir so‘zingizni diqqat bilan tinglaydi. O‘zingizga butunlay daxlsiz muammolar-u masalalar atrofidagi qarashlaringiz davomi…
“Amra” restoranining ustki qavatida hozirgi paytda nafaqat qahva ichib, sharob sipqorib, gazak qilinadi, ayni chog‘da, rosa shaxmat o‘ynaladi. Nona Gaprindashvili, uning ortidan ergashgan bir qator gurji shaxmatchi ayollarining ajoyib g‘alabalari Gurjiston va Abxaziyadagi erkaklarda bu qadimiy o‘yinga qiziqishni kuchaytirib yubordi.Harqalay, davomi…
Rossiyada hamma nimanidir so‘raydi. So‘ramaydiganlar esa, hech nima so‘rama deb yolvoradi. Bundan chiqdi, ular ham so‘raydi.Bugun uyqudorini qo‘lga kiritish uchun o‘zimizning sobiq yozuvchilar shifoxonasiga yo‘l oldim. Men “sobiq” deyapman, garchi bizni u yerga xushlamayroq qo‘yib turgan bo‘lsalar-da. Aytishlaricha, tez kunda davomi…
Bu voqea qadim-qadim zamonlarda, janub-janub tomonlarda, qisqasi, Afrikada bo‘lib o‘tgan edi.Yorug‘ yoz kunlarining birida ikki ilon kattakon yapasqi tosh ustida yotib quyoshga toblanmoqda va yaqindagina yutilgan quyonlarni bahuzur hazm qilmoqda edilar. Ulardan biri keksa bir ko‘zli ilon edi. Aslida g‘ilay davomi…
– Ke qo‘y, Zinaxonim, “nima buyurasiz?” deb boshimni qotirma. Uni opke, buni opke demayman. Qanaqa shirin taom, qanaqa zo‘r ichimlik bo‘lsa, opkelaver. Jo‘ralarim bilan bi-ir bitimiz to‘kilsin. Tezlashtir!Nima demoqchi edim-a? Ha! Adgurning yuragi ikkita degan gapni o‘ylab topgan odamni uchratsam, davomi…