Одоб ва одобсизлик ҳақида мақоллар

Аввал салом, бадъаз калом.

Амри падар — аршдан аъло.

Бир каттани бил,
Бир кичикни бил.

Бола — азиз, одоби ундан азиз.

Боланинг эркаси — битнинг сиркаси.

Бош бўлмаган уйда,
Отаси туриб ўғли сўзлар.

Ёлғиз болага индамасанг, кўпаяр.

Инсон — одоби билан,
Осмон — офтоби билан.

Каттага катта бўл,
Кичикка — кичик.

Каттага салом бер,
Кичикка — калом.

Каттада иззат йўқ,
Кичикда хизмат йўқ.

Катта иззатда —
Кичик хизматда.

Каттани катта десанг, ўзидан кетар,
Кичикни катта десанг, каттага етар.

Каттанинг уялгиси келса, кичикка тегар.

Каттанинг ҳурмати — қарз,
Кичикка салом — фарз.

Кўп ўйнаган бола,
Эл кўзида ола.

Одоб бозорда сотилмас.

Одоб — Иришининг зеб-у зийнати.

Одоб — олтиндан қиммат.

Одоб — пешада,
Гуноҳ — тешада.

Одобли бола элга манзур.

Одобли келиннинг супургиси хашак остида турар.

Одобли ўғил — кўкдаги юлдуз,
Одобли қиз — ёқадаги қундуз.

Одоблилик белгиси —
Эшилиб салом бергани.

Яқинликнинг белгиси —
Келиб-кетиб тургани.

Одобни беодобдан ўрган.

Одобнинг — боши тил.

Одобсиз бетга чопар.

Олтин олмай, одоб ол,
Одоб олтин эмасми.

Онангга бошингни хам қил,
Отангга гапингни кам қил.

Онаси мақтаган қизни олма,
Янгаси мақтаган қиздан қолма.

Ота бўҳш осон, одоб бериш қийин.

Ота олдида кек урма,
Одобингга чек урма.

Ота олдидан ўтма,
Одоб олдидан кетма.

Отанг боласи бўлма,
Одам боласи бўл.

Отанг таъзирини олмай десанг,
Одам таъсирини ол.

Отаси тентакнинг бири — тентак,
Онаси тентакнинг бари — тентак.

Ош каттадан, сув кичикдан.

Ош келса, егин,
Сўз келса, дегин.

Оғани кўриб ини ўсар,
Опани кўриб — сингил.

Пайғамбар қизи бўлма,
Отанг қизи бўл.

Раҳм ема етимга,
Етим урар бетингга.

Садақасига қараб — савоби,
Сўзига қараб — жавоби.

Салом — каттадан,
Алиф — нуқтадан.

Салом ҳам — фарз,
Алик ҳам — фарз.

Сувга тупурган — коски,
Қудуққа тупурган — кофир.

Сўз кишининг — ўзаги,
Одоб кишининг — безаги.

Тегирмонни сув бузар,
Одамни одам бузар.

Тек турганга шайтон таёқ тутқазар.

Турқи бузуқдан хулқи бузуқ ёмон.

Уруғингга сўз айтсанг,
Орасини узиб айт.

Отанг ишга буюрса,
Намозингни бузиб айт.

Уста борида қўлингни тий,
Устод борида — тллингни.

Уста бўлсанг, устозингни унутма.

Устозингга тик қарасанг, тўзасан,
Ҳурмат қилсанг, аста-аста ўзасан.

Чакки юрсанг, дакки ерсан.

Чўпонни таёғидан бил,
Келинни — оёғидан.

Шалп юрсанг, шапаки ерсан.

Шамолимни сўкма,
Тузимни ерга тўкма.

Шапалоқ билан юз қизарар.

Эшик очиқ бўлса ҳам, сўраб кир.

Яхши бола ёғ келтирар.
Ёмон бола доғ келтирар.

Яхши бола ном келтирар,
Ёмон бола ғам келтирар.

Яхши бола — отага қувват,
Ёмон бола — уқубат.

Яхши бола — суюк,
Ёмон бола — куюк.

Яхши бола — тўрга тортар,
Ёмон бола — гўрга.

Яхши бола шон келтирар,
Ёмон бола қон келтирар.

Яхши боладан раҳмат,
Ёмон боладан — лаънат.

Яхши хулқ — кишининг ҳусни.

Яхши яроқсиз бўлар,
Ёмон — қулоқсиз.

Яхши қиз эрта туриб, соч тарар,
Ёмон қиз эрта туриб, нон сўрар.

Ўйноқи қўзи ойна синдирар.

Ўйноқи бузоқ ўт босар.

Ўринсиз қилиқдан ўринли юмруқ яхши.

Ўғилга ўғил бўлмасанг,
Увиқ тегар бошингга.

Келинга келин бўлмасанг.

Келисоп тегар бошингга.

Ўғирлик ош баданга юқмас,
Ёмон бола ота-онага боқмас.

Қайнаналик келин — қарқара келин,
Қайнанасиз келин — масхара келин.

Қиз бола уйда яхши,
Эр бола элда яхши.

Қизим уйда, қилиғи тузда.

Қизни эркалатсанг, эрнингга тепар,
Ўғилни эркалатсанг, бурнингга тепар.

Қизнинг эркаси — эчкининг серкаси.

Қизининг қилиғи кўчада билинар.

Қобил фарзанд — жонга пайванд.

Қобил ўғил отга миндирар,
Ноқобил — отдан туширар.

Қобил ўғил роҳат келтирар,
Ноқобил ўғил — меҳнат.

Қовун қовундан ранг олар.

Қўйни — серка,
Ўйинни эрка бошлар.

Ҳай-ҳай сенинг юришинг,
Бордир сенинг бир ишинг.

Ҳусн хулқи билан чиройли.

Ҳусн ҳусн эмас, одоб ҳусн.

Ҳўл ёғочни эгмагин,
Тегмаганга тегмагин.