Ko‘chada shoshib ketayotgan bir odamdan so‘rashdi:— Nega buncha shoshyapsan? Ranging ham o‘chgan, nima bo‘ldi.Odam aytdi:— Eshitmadingmi hali? Shahar sultonining ko‘ngli uchun bozordagi eshaklarni so‘yib, terisini shilib, ichiga somon to‘ldiryaptilar.— Xo‘sh,xo‘sh? Lekin sen odamsan-ku?— To‘g‘ri, ammo sultonning odamlari bu ishga shunday davomi…
Fors shohlari orasida bittasi juda qudratli, lekin o‘ta yovuz edi.Bir kuni shohning bosh oshpazi unga yegulik olib kirganida ovqatning bir tomchisi dasturxonga tomibdi. Shoh oshpazga qarabdi. Oshpaz o‘sha zahoti uni qatl jazosi kutayotganini sezibdi.Shunda u qo‘lidagi ovqat to‘la idishni bir davomi…
Bir kuni turli kasb egalari yig‘ilib gurunglashardi. Ularning har biri o‘z hunariga xos bo‘lgan so‘zamollik haqidagi fikrini bayon qildilar.Gapni zargar boshladi:— So‘zlarni nozik ipga termoqning eng yaxshi usuli — ularni ziyraklikning o‘tkir tig‘i bilan teshib, undan tafakkur ipini o‘tkazib, ular davomi…
Bir kuni Abdurahmon Jomiy Xoja Ahror Valining ziyoratiga otlandi. Yo‘lda enlikkina ariqqa duch keldi. Sakrab o‘tayotib, cho‘ntagini ushladi. Uning cho‘ntagida sakkiz tillosi bor edi.Xoja Ahror Valining mol-dunyosi behisob edi. Yaylovlarda uning minglab moli o‘tlab yurar, bular muridlar tarafidan hazrat eshonga davomi…
Muhammad Rahimxon Feruzning yaxshi bir odati bor edi. U goho-goho arkoni davlat birla shahar aylanar, ahli raiyatning holidan xabar olardi. Bir kuni xon mahramlari ila shahar sayriga chiqdi. Yonida xos mulozimi Hasan qayg‘ichi ham bor edi. Bir ko‘chadan o‘tayotib, Feruzning davomi…
Abu Rayhon Beruniy dardga chalindi. Hoziq tabiblar imkon qadar muolaja qildilar, ammo bemorning ahvoli yaxshilanmadi. Aksincha dard kundan kunga kuchayib borardi. Bu dunyodan nasibasi uzilayotganini olimning o‘zi ham sezib turardi. Lekin uning jo‘shqin tabiati ilmu irfon ummonidan so‘nggi qatragacha olib davomi…
Tabiblarning ulug‘i Ibn Sino kunlardan birida qattiq og‘rib, ko‘rpa-to‘shak qilib yotib olibdi. Ibn Sinoning shogirdlari, eng yaqin do‘st-birodarlari yig‘ilishibdi. Ular yaxshi so‘z aytib, ulug‘ tabibning ko‘nglini ko‘tarishga, kayfiyatini yaxshilashga harakat qilishsa, shogirdlari uni dori-darmonlar bilan davolashga kirishibdilar.O‘limi yaqinligini sezgan Ibn davomi…
Luqmonning xojasi jonliq qurbonlik qilib, so‘yilgan qo‘yning eng yaxshi a’zosini pishirib kelishni buyuribdi. Luqmon qo‘y yuragi va tilidan taom tayyorlab kelibdi. Ertasiga xojasi unga endi qo‘yning eng yomon a’zolarini pishirib kelishni aytibdi. Luqmon bu gal ham uning oldiga pishirilgan yurak davomi…
Kunlarning birida sayr qilib yurgan shohning ko‘zi husnda tengi yo‘q ayolga tushib qoladi. U o‘ziga hamrohlik qilayotgan a’yoniga yuragiga cho‘g‘ tashlagan bu sohibjamolning kim ekanligini aniqlashni buyuradi. Saroy xodimi ko‘p vaqt o‘tmasdan shohga ayol uning xizmatkorlaridan birining rafiqasi ekanligini ma’lum davomi…
Hazrati Umar (r.a.) xalifaligi davrida Shom shahriga borish zaruriyati tug‘ilib qoldi. Saodat va izzat bilan sahobai kiromlardan iborat bir jamoani yonlariga olib, Madinai Munavvaradan yo‘lga chiqdilar. Hazrati Umarning (r.a.) bir tuyadan boshqa ulovlari yo‘q edi. Mug‘ira nomli bir qullari bo‘lib, davomi…