Ҳар сафар эрта ухлаб қоладиган Очил буванинг кўзларига шу кеча ҳадеганда уйқу келавермади. У узоқ ётди, эртага ўт ўриладиган жойни кўпроқ эгаллаши кераклигини хаёлидан ўтказди. Кўзига доим калтакесакдек бўлиб кўринадиган Турсун қоранинг уйига ўтган йили ўзиникидан икки баравар кўп хашак давоми…
Ярим йилча бўлди: Ёдгор аканинг боши айланади, гангийди, толиқади, оёқ-қўли қалтирайди, ўтириб олгиси келади; анчадан бери қўлига кетмон олмайди, энгашса кўзи тинади, мадори қурийди. Энди 65 га кирган Ёдгор ака аввалига парво қилмай юрди, ўтиб кетади, деб ўйлади, кейин ётиб давоми…
Эвелин дераза олдида шом қоронғуси кўчани қандай забт этаётганига қараб ўтирарди. У боши билан дераза пардасига суялиб олган, димоғи чанг босган газлама ҳидини туярди. У чарчаганди. Кўчадан бир неча йўловчи ўтди. Охирги уйда яшайдиган киши ҳам уйи томон кетди. Эвелин давоми…
Шивалаб турган ёмғир бирдан тезлашиб кетди. Бозор баттар қий-чувга тўлди. Ким молига, ким жонига паноҳ истаб, шошиларди. Аввал ўйдим-чуқур ерлар, сўнг бутун бозор саҳни сувга тўлди. Ёмғир эса секинлашай демайди. Бу пайтда Ултонбой бекорчиликдан бозор айланиб юрган эди. Гарчи унинг давоми…
Бўзсув деса, юнусободликларнинг чеҳрасига табассум югуради. Негаки, бу яшил анҳор баҳордан то қора кузгача шаҳарликларга роҳат-фароғат ато этадиган гўзал маскан. Осмон лов-лов ёниб турган ёз чилласида-ку, Бўзсув бўйлари чинакам жаннатга айланади. Ёшу қари бирдек серсоя дарахтлар тагида чўзилиб ҳордиқ чиқаради, давоми…
Қўлимда Шуҳрат домланинг 1984 йилда олинган бир сурати… Юзида, айниқса, кўзларида шундай азоб-изтироб муҳрланганки! Ишонмаслик мумкин, ҳатто қалин тугик қошлари унинг оғир ички ҳолатини акс эттирган.Жуссаси йирик, одатда, ишонч билан кўксини мағрур кўтариб босиқ, дадил юрадиган бу киши ёши олтмишдан давоми…
Чол қотиб кетган болишга тирсагини тираб ўтирди. Оёқларини кўрпачадан чиқариб узатаркан, чуқур “уҳ” тортди. Қўли билан пайпаслаб, кўрпача тагига қистирилган дастрўмолни олиб, ёшланган нурсиз кўзларини артди. Пахмоқ соқолини силар экан, кўнгли ўртанаётганини ҳис қилди. Кўз олдига муздеккина, қип-қизил бир тилик давоми…
Бир-бирини таниганига уч кун бўлмасданоқ турмуш қуришга ваъдалашиб қўйишибди. Бўлғуси келин дурустгина оиланинг қизи бўлиб, ота-онаси жуда нозиктаъб одамлар экан. Шунинг учун ҳам қиз йигитга:— Уйимизга бориб, чол-кампирдан ҳам розилик олмасанг бўлмайди, — дебди. Куёв тўрани сўрасангиз, ўзи жуда мўмин-қобил давоми…
Қўрғонбой Тўлғанбоев савобталаб одам. Куну тун бировнинг мушкулини осон қилишни ўйлайди. Биров қарз оладими, ишга жойлашадими, Қўрғонбой кафил. Унга илтижо қилган мўминнинг юмуши битмай қолмайди. Тунов кун котиба дамлаган чойни мириқиб ичиб ўтирса, Зуннунбой келиб қолди.— Ассалому алайкум, хўжайин!— Кел, давоми…
— Уни жазолаш керак! Отиб ташлаш керак! Жойи жаҳаннамда!Эркаклару аёллардан жам бўлган оломон арзу самони ларзага келтириб бақирарди. Оломоннинг олдида эса, қўллари боғланган қадди расо, бўйдор бир кимса бошини баланд кўтарганча бир-бир қадам босиб борарди. У келишган йигит эди. Шу давоми…