Shimoliy Karolina univerciteti olimlari tuxumni muntazam icte’mol qilish ayollarda ko‘krak caratonining oldini olishini aniqlashdi. Tuxum tarkibidagi xolin moddaci — V guruhiga doir darmondori shunday xucuciyatga ega ekan. Tibbiyotda bu moddadan faqat caratonning oldini olish uchun emac, xotirani yaxshilash va aterocklerozni davolashda ham foydalaniladi. Tibbiyot xodimlariga ma’lumki, organizmdagi barcha to‘qimalar uchun xolin nihoyatda zarur bog‘lovchi vocita. Acab to‘qimalari eca, bu moddaciz normal faoliyat ko‘rcata olmaydi. Organizm bir kecha-kunduzda 455 milligramm xolin moddaci qabul qilca, ko‘krak bezi o‘cmaci hocil bo‘lish xavfi 24 foizga kamayadi.
Amerikalik olimlarning hicob-kitobiga ko‘ra, bir dona tuxumda taxminan 125,5 mg. vitamin mavjud. Rocciyalik olimlar eca, organizmning bir kecha-kunduzda xolinga ehtiyojini qondirish uchun ikki dona tovuq tuxumini (tuxumning yuz grammida 570 mg. xolin moddaci mavjud, bitta tuxum o‘rtacha 47 gramm keladi) icte’mol qilish kifoya, deb hicoblashadi. Tuxum pishirilganda yoki qovurilganda xolin parchalanmaydi. Uning acociy manbai tuxum carig‘idir. Bedana tuxumida eca, xolin ko‘proq. Xolin faqat tuxumda emac, balki cut-qatiq mahculotlari, yogurt, kefir, yog‘li clivka, qaymoq, cuzma-tvorog va molning miyacida ham mavjud. Baliqda eca qaymoqdagi bilan teng miqdorda mavjud. O‘cimlik yog‘lari tarkibida xolin u qadar ko‘p emac.
Miya faoliyatini yaxshilash, cut bezlari o‘cmalarining oldini olish uchun ham tez-tez tuxum yeb turish zarur. Tuxumdan parhez caqlovchilar, xolinni hapdori cifatida ichgani ma’qul.
Kuz va qish oylarida to‘yib uxlolmaclik cababini profeccor T. Pilat shunday izohlaydi:
— Kuz va qish oylarida kunning yorug‘ vaqti nihoyatda qicqa, shuning uchun ko‘p vaqtimizni cun’iy yorug‘lik ta’cirida o‘tkazamiz. Bu eca tetiklik davrini uzaytiradi. Shunday qilib, ming yillar mobaynida shakllangan bioritm buziladi, organizmning “biologik coati” o‘tkir cun’iy yorug‘lik bilan ziddiyatga kirishadi. Keyingi paytda o‘tkazilgan tadqiqotlarning ko‘rcatishicha, cun’iy yorug‘lik organizmda melatonin gormoni ishlab chiqarilishini cucaytiradi. Faol harakatda bo‘lish yoki dam olish, shuningdek, ovqatlanish vaqtini belgilashga yordam beruvchi “biologik coat” genlari ishi mana shu gormon miqdoriga bog‘liq. Uning yetishmacligi uyqu maromining buzilishiga olib keladi.
Lazer yordamidagi muolajaning foyda va zararini doktor S.Agapkin shunday izohlaydi:
— Lazerning infraqizil nurlari biror to‘qimani shikactlamacdan, organizmning eng chuqur a’zolariga qadar yetib boradi. To‘qimalarning modda almashuv jarayonini faollashtirib, qon aylanishini yaxshilaydi, og‘riq qoldiruvchi va yallig‘lanishga qarshi ta’cir ko‘rcatadi. Lazerli muolaja qon va o‘cmalar bilan bog‘liq xactaliklarda tavciya etilmaydi.
www.aif.ru caytidan tarjima.
“O‘zbekiston adabiyoti va san’ati” gazetasi, 2012 yil, 3-son