Inson bolalari eng eski zamonlarda yirtqich hayvonlardan o‘zlarini saqlamoq uchun tog‘ teshuklarida, g‘or (mog‘ora)larda yashagan vaqtlarida tinch yotmaganlar, jim turmaganlar. Sekin-sekin tog‘ teshuklaridan boshlarini chiqarib, tabiatning yasagan va o‘sdirgan, vujudga chiqargan jonliq va jonsiz narsalarini sinchiklab tekshirib qaray boshlaganlar. Ko‘ngillariga davomi…

Hozirda ramazonchilik, hamma ro‘zador, hech kimning qulog‘iga gap kirmaydurgon vaqt bo‘lsa ham vaqti o‘tmasun deb, ustimizda farz bo‘lgan ulug‘ ibodatlarning to‘rtinchisi bo‘lgan zakot xususida bir oz so‘ylamakni munosib ko‘rduk. Chunki bizim Turkiston boylari mol va dunyolarining hisobu kitobini ramazon oyiga davomi…

Bir kun tomosha bog‘ yonidagi Kaufman gubirnaturning haykaliga yaqin bir chorpoyada hushum og‘ub o‘lturub edim. Toshkandimizning mashhur boylaridan birining bir aqllik oti bo‘lur ekan. Mazkur boyning bankg‘a to‘laydurg‘on «platuji» bo‘lur ekan. Boy afandi shul kuni to‘lovni esidan chiqarub, to‘ydami, ziyofatdami davomi…

Ko‘ramanki, ba’zi odamlar sayohat qiladilar. Jarida va jurnallarga qilgan sayohatlarini, ko‘rgan-kechirganlarini oqizmay-tomizmay, ignasidan ifigacha yozadirlar. Man ularning yozganlarini ko‘rub, achchig‘im chiqub aytur edimki, «sayohat nima degan gap, mundan nima ma’no chiqar?» deb. Emdi bir oz aqlimni boshimga yig‘ib o‘ylab ko‘rsam, davomi…

Ehtimol, bizning xalq ilmu ma’rifatni, tarbiya va ta’limni, hunar va sanoatni yaxshi ko‘rar, deb o‘ylaydurg‘ondursiz? Yo‘q, bu fikringiz yonglish. Eshonlarimiz toat va ibodat, pandu nasihat, zikru tasbeh o‘rnig‘a to‘ylardan to‘n kiyub, ko‘b oshab, ko‘p uxlashni yaxshi ko‘rurlar. Ulamolarimiz darsu ta’lim davomi…

I Kunlar bahor fasli o‘ldig‘indan daraxtlar uyg‘onub, yafrog‘lar orasidan rang-barang gullar chiqarmish, yer olti oydan beri qornida saqlagan alvonlarini yuzaga chiqarub, ko‘m-ko‘k baxmal kabi yozmish. Har tarafga qishning zulmidan qochgan qushlar kelub, har xil ovozlar ila nag‘ma va faryod boshlamish. davomi…

I Har kimga ma’lumdirki, dengizlarning to‘lqunlari bir tarafdan ikinchi tarafg‘a ko‘chub yuriydir. Bu kun bir tarafda to‘lqun bo‘lsa, ertasi ikinchi tarafda boshlanub, avvalgi shovullab, qichqirub, shodligindanmi yoki boshqa bir sababdanmi bir necha sajin yuqoriga sakrashub turgon yerlari sukut va sokit davomi…